Heimsmynd - 01.12.1990, Blaðsíða 81

Sköpunarferlinu líkir hún vilí geðklofaástand. „Ég
vinn ákveðinn tína dagsins og þarf svo atí hrista
þessar persónurfrá nér sen tekur nokkra stund.“
„Viltu að ég sé með svartan hatt á myndimii?“ Nína hefði nú
ekki verið í vandræðum með svar.
„Rosalega gat hún farið í taugarnar á mér, hún Nína,“ segir
hún, en af hverju hún skapaði þá persónu er mér enn ráðgáta.
Hún segir mér frá bók eftir Colette. „Hún var svo hugfangin
af móður sinni og dregur upp þessa mynd af konu með
áhyggjur af börnum sínum úti í garði.“ Hún talar um Guðberg
sem henni finnst frábær. „Ég les öll viðtöl við Guðberg," segir
hún. Og Dickens, „aðeins miklir rithöfundar gæða týpur lífi.
Ég gæti aldrei tekið nokkurn úr mínu nánasta umhverfi og
gert hann að sögupersónu. Ég reyndi slíkt með manninn minn
en sú persóna lifnaði aldrei við. Maður tekur ákveðna eig-
inleika og spinnur út frá þeim. Persónunum kynnist maður
smátt og smátt, þær lifna við og enda með manni tuttugu og
fjóra tíma á sólarhring, símalandi í eyrun á manni. Nína gat
verið svo leiðinleg. Ein karlpersónan náði einnig slíkum tök-
um á mér að þegar ég fór á klósettið eitt sinn renndi ég niður
buxnaklaufinni.“
En hún ræðir ekki persónurnar við nokkurn mann á meðan
á þessu ferli stendur. „Gunnar er mín stoð og stytta. Hefur
alltaf verið. En það er einhver hjátrú í mér að deila söguhetj-
unum ekki með öðrum. I upphafi hafði ég ákveðna grunnhug-
mynd þar sem ég ákvað að tefla saman gildum gamla tímans
og þess nýja. Því ákvað ég að stilla manneskju úr nútímanum
upp gagnvart dauðanum. Dauðinn er meira tabú en kynlífið í
okkar samfélagi. Nína vildi ekki horfast í augu við dauða föð-
ur síns sem ung stúlka. Hér áður fyrr voru fæðing, líf og dauði
eðlileg framvinda lífsins. Nú er fólk hrætt við að ala upp börn-
in sín og vill koma ábyrgðinni yfir á aðra. Það er margt breytt
frá því sem áður var. Eg ólst upp á fjölmennu, skemmtilegu
heimili. Auðvitað var oft þröngt í búi en ég leið aldrei skort
þótt mig gruni að það hafi verið mun erfiðara á upphafsárum
fjölskyldunnar.“
ún lærði fljótt að gleðjast yfir litlu. Á sumrin vann
M hún á símstöðinni, í íshúsinu eða búð. Þegar hún fór
# að heiman sextán ára gömul til náms í Menntaskól-
M/ J anum að Laugarvatni dugði sumarhýran skammt. „í
Mf M öðrum bekk kveið ég vetrinum því ég átti enga
M mS úlpu. Auðvitað skrifaði ég ekki heim þar sem þau
höfðu nóg með sig. Það var farið að kólna mjög í veðri þegar
sending barst frá Sigurborgu systur minni. Það var úlpa og hef
ég aldrei orðið glaðari á ævinni. Þetta var mikil og góð fjöl-
skylda. Kannski er það þess vegna sem bækurnar mínar eru
svona fullar af fólki. Ég sakna umræðunnar um þjóðmál og
bókmenntir á æskuheimili mínu. Enginn var feiminn að viðra
sína skoðun á bókum og þurfti ekki fræðinga til. Við rifumst
um persónur Halldórs Laxness eins og fólk rífst um pólitíkusa
eða sjónvarpsþuli nú. Sjónvarpið virkar sérstaklega sjálfhverf-
ur miðill. Maður vill vitrænni og málefnalegri umfjöllun. Ég
hef fylgst með pólitík lengi og sé hvernig það er markvisst
stefnt að því að brjóta niður siðgæði fólks. Hér þarf enginn að
vera ábyrgur. Það er hlegið að heiðarlegu fólki. Eftir höfðinu
dansa limirnir. Ef ég hefði rekið mitt heimili eins og stjórn-
endur þessa þjóðfélags væri löngu búið að taka af mér fjárráð
og setja mig á Klepp.“
Lífsbaráttan hófst snemma. Átján ára gömul eignaðist hún
HEIMSMYND 81