Brautin - 23.11.1957, Blaðsíða 4

BRAUTlk
Semenfiverksmiðjan rís
Púkinn I sáiinni
Morgunblaðið er mikill boð- |
Framhald af 1. sfðu.
vöru hafizt lianda við byggingu
verksmiðjunnar. Gert er ráð fyr-
ir að hún muni kosta uppkom-
in íao millj. kr. og liefur ríkis-
stjórnin stöðugt unnið að því
að útvega það fé, sem þörf he£-
ur verið á til byggingarinnar.
U pphaflega voru áætlanirnar
þannig, að byggingu verksmiðj-
unnar yrði lokið næsta vor og
gæti verksmiðjan þá tekið Lil
starfa. Hvort svo verður fer eft-
ir því, hvernig fer með áfram-
hald fjárútvegunar, en allmik-
inn aukinn hraða þyrfti að setja
á framkvæmdirnar, ef þessu
upphaflega marki á að ná.
Hingað til hefur ríkisstjórninni
tekizt að útvega nauðsynlegt fé
til framkvæmdanna, og er þess
að vænta, að svo verði einnig
áfram.
Ýmsar byggingar verksmiðj-
unnar eru þegar búnar eða
langt á veg komnar, en á öðru
er verið að byrja, þar á meðal
mannvirkjagerð í Hvalfirði, en i
þar verða mulningstæki til að
mylja líparítið.
Vélar til verksmiðjunnar eru
komnar til landsins að verulegu
leyti, þar á meðal báðar kvarn-
irnar og ofninn. Var uppsetn-
ing vélanna liafin snemma sum-
ars.' Ofninn er kominn á sinn
stað og báðar kvarnirnar. Til
brennslu sementsins verður not-
uð þykk olía, og er verið að
'setja upp stóran olíugeymi fyr-
ir þessa olíu. Við það er notuð
aðferð, sem aldrei hefur verið
notuð hér á landi áður. Hún
'er í því 'fólgin, að þegar búið
er að rafsjóða botn og fyrstu
plötuhæð, er þakið á geyminum
sett saman og látið hvíla á tóm-
um tunnum. Síðan er vatni eða
sjó dælt í geyminn, og flýtur þá
þakið á tunnunum, en það er
síðan notað sem vinnupallur
við alla byggingu geymisins. Er
í þessú fólginn mikill vinnu-
sparnaður, en jafnframt öryggi
um framgang verksins. Engin
hætta er lengur á að stórviðri
geti valdið skemmdum, eins og
of't hefur átt sér stað hér á
landi, þegar geymarnir hafa
lagzt saman.
75 þús. tonn á ári.
Verksmiðjan d að framleiða
75 þús. tonn af sementi d dri.
í þetta magn þarf urn 140 þús.
lonn af skeljasandi, 15 þús. tonn
af líþarit og 9 þús. tonn af
giþsi.
Skeljasandurinn úr Faxaflóa
inniheldur nokkurn veginn
nœgilegl halk lil að framleiða
venjulegl þortlandssement,
ernla sé samsetning hans að
engu leyti breytileg.
Í skefjasandinum er töluvert
magn af kalk- og móbergskorn-
um. Eru tæki í verksmiðjunni
til að skilja þessi efni frá skelja-
sandinum. Afgangurinn a£ kalk-
inu verður notaður í áburð. Á-
burðarkalk fiefur tveirn hlut-
verkum að gegna í jarðvegin-
um. í fyrsta lagi er kalk nauð-
synlegt öllum plöntum, og auk
þess eyðir það sýrum úr jarð-
veginum. Er nauðsynlegt að
nota það, þegar um súran jarð-
veg er að ræða, en jarðvegur-
inn í flestum mýrum hér á
landi er súr, og jarðvegur súrn-
ar af notkun vissra. tegunda til-
búins áburðar, t. d. áburðarins,
sem framleiddur er hér á landi.
Það er því álit sérfróðra manna
að kalkþörf jarðvegarins hér sé
mjög mikil. í sementsverksmiðj-
unni eru möguleikar til að
framleiða urn 20 þús. tonn af
áburðarkalki árlega.
3 tegundir sements.
Hér á landi hefur ávallt ver-
ið notað portlándssement og
nokkurt magn af fljótharðnandi
sementi. Þessar tegundir mun
verksmiðjan framleiða auk
púzzólansements.
Ein fyrsta tegund sements
var framleidd með því að mala
ítölsku steintegundina púzzólan
og blanda henni saman við
hreint kalk. Púzzólanið er gos-
berg og var tekið skammt frá
Vesúvíusi. Enn erú til inann-
virki úr þessu efni byggð á dög-
um Rómverja. Fleiri steinteg.
en púzzólan hafa svipaða eigin-
leika, en tegundirnar, sem til
greina koma, eru fjöldamargar.
Þegar undir það fór að hilla,
að framleitt yrði sement hér á
landi, var þegar farið að athuga,
hvort ekki væru tiltæk efni hér
á landi, sem hefðu svipaða eig-
inleika og púzzólanið ítalska.
Ein slíkt efni kemur ekki að
gagni nema hægt sé að koma
því á ódýran hátt í verksmiðj-
una. Helzt voru vonir tengdar
við hraungjall, jafnframt voru
tekin sýnishorn af biksteini úr
Hvalfirði og móbergi.
Sem fyrr segir er skeljasand-
urinn úr Faxaflóa ekki mynd-
aður úr skeljabrotum eínum
saman, heldur eru hin Ijósgulu
skeljabrot blönduð dökkum
kornum og malarsteinum, og er
þar aðallega um móberg að
beri frelsis og mannréttinda
þessar vikurnar, Er engu ltkara
en þær kempur þar í glerhúsinu
við Aðalstræti hafi einar fund-
ið allan sannleik um mann-
íielgi, lýðræði, frelsi og dreng-
skap. Dag eftir dag fylla ritstjór-
arnir dálka blaðsins með for-
dæmingu á ofbeldi, himinhróp-
andi vandlætingu vegna ein-
ræðis og hjartnæmum upphróp-
unum gegn kommúnistum.
Þeim er svo mikið niðri fyrir út
af þcssu öllu, að þeir standa
beinlínis á öndinni,
Sízt ber að sjálfsögðu að
herma það, að stærsta blað
landsinsTáti sér annt um frels-
ið og réttlætið. Fagna skal jafn-
an því, sem gott er. En ekki
verður því með öllu neitað, að
stundum virðist helzt til mikið
tómahljóð í básúnubfæstri
Morgunblaðsins gegn ófrelsi og
ofbeldi, og er ekki örgrannt
,14111 ,• að irræsnistónn sé í bland,
þegar það býsnast sem mest yf-
ir kommúnistum.
Sannleikurinn er nefnilega
sá, að þeir Morgunblaðs-
menn hafa aldrci í alvöru
verið kenndir við mannrétt-
indi og aukið; frelsi til handa
öllum almenningi. Saga í-
haldsins hefur. miklu frenmr
veiið annáil um mótspyrnu-
aðgerðir gegn auknum mann-
réttindum, meira frelsi og
betra.lífi fólksins í landinu.
()g margir jæir, sem nú telj-
ast harla réttlátir í liði Morg-
unblaðsmanna, voru áður í-
skyggilega hlynntir nazistum
og létu sízt ófriðlega við þá.
. Má sjá ’ þett.a skjaifést -á síð-
um Morgunblaðsins frá fyrri
tímum. Sjáffur aðalritstjór-
inn kom á Hitlerstímanum
ræða. Móbergsmalarsteinana
þarf að hreinsa frá skeljabrot-
umim áður en skeljasandurinn
er notaður til framleiðslu sem-
ents. t sementsverksmiðjunni
fellur því töluvert. magn af slík-
um móbergsúrgangi og var það
tekið til rannsóknar í þessu
sambandi. Kom það f ljós, að
móbérgið hefur mikla púzzólan-
eiginleika. Verður það því not-
að til framleiðslu púzzólan-
sements. Örugglega verður mik-
ill markaður fyrir slíkt sement
hér á’ landi. Það má geta þess,
að sement frá verksmiðjunni
verður örugglega samkeppnis-
fært við innflutt sement.
heim frá Þýzkalandi, spreng-
lærður í vissum aðferðum í
stjórnvísindum, og notaði
einmitt kommúnista óspart
til að koma þessum fögru vís-
iridum í framkvæmd. Við
þær aðgerðir hans hækkaði
hagur kommúnista stórum.
Og þegar hann var ráðherra,
tók.hann kirfilega sér til fyr-
irmyndar þann ráðherra
köniihúnista sem inest of-
bcldi hafði sýnt í embættis-
rekstri. \7arð liann læriföð-
nrnum sízt. minni í einræðis-
hneigðinni',
Morgunblaðið skákar í því
skjóli, að mcnn hafi nú öllu
glevmt, og jiví geti jiað talið sig
sérstakan boðbera lýðræðishug-
sjóna. Það hampar öll 11 og öll-
um, sem berja sér á brjóst í á-
kefð og rífa klæði sín í andakt
yfir vonzku ofbeldismanna, en
elur fiá blíðast sér við barin,
sem áður aðhylltust nazisma eða
kommúnisma. Þeir eru að
þeina dómi sjálfkjörnir kyndil-
berar frelsis og frjálsrar hugsun-
ar.
Þegar á allt Jretta er litið,
fcr naumast hjá því, að
mönnttra komi í hug, að ör-
lítill púki í sálinni stjórni
öllutn frelsisbægslaganginum
í jxeim Morgunblaðskemp-
um. Það er stjórnarandstöðu-
púkinn, sem ávallt blæs að
öllum þeirva athöfnum. Sá
púki á lft.ið skylt við lýðræði
og víðsýni. Öll vandlætingin
út af kommúnistum og Rúss-
Htn er kvein stjórnarand-
stöðupúkans, vanmáttarhróp
yfir valdamissi. Sjálfir hefðu
|)cir biklanst gengið til fylgi-
lags við kommúnista um
stjórn landsins, cl jxað hefði
verið fyrir bcndi. í utanrík-
i s ráðher ra tí ð aða lr i ts tj ó; a
Morgunblaðsins voru við-
skiptatengslin við Sovétríkin
lastast bundin. Og úti ujn
Iandið vinna Sjáifstæðismenn
sífcllt með koinmúnistum, cf
þeir geta gert lýðræðisfloRk-
umitn með jní einhverja
bölvttn. Utn þetta cru dæm-
in tiltæk og deginum ljósari.
Það er |)vt etigin furða, jxht
mönnum verði að orði, þegar
Moggi sæll útnefnir sjálfan sig
sérstakan frelsisunnanda og
mannréttindavin: 7 'rúið hon-
um vart. Fortíðin er ekki
gleymd, jiótt fagurt sé mælt, og
reynt sé að kasta fyrri syndum
bak við sig.