Brautin - 15.12.1957, Blaðsíða 4

4
B R A U T I N
KAY LARSEN:
JÓL Á HEIMAEY
(Sjórceningjar frá Algier i Vestmannaeyjum árið 1627)
„Mamma, koma jólin ekki bráð-
um aftur?“ hvíslaði lítil stúlka.
„Eg er búin að segja þér svo oft,
Þóra, að jólin séu aðeins einu sinni
á ári“, svaraði móðir hennar af nokk-
urri óþolinmæði.
„Þau eru svo yndisleg, og pabbi er
líka prestur".
„Já, en hann getur ekki breytt
því, vina mín litla. Þú verður að
vera góð og bíða“.
Litla stúlkan varð að bíða í tíu
löng og erfið ár, og þá hafði hún
gleymt, hvað jól voru. Fáar litlar
stúlkur hafa reynt jafn mikið og
þungbært mótlæti og Þóra litla.
Mæðgurnar gengu út fyrir prests-
setrið á Ofanleiti — og biðu pabba.
Hann hafði farið til bæjarins til þess
að fá fréttir af hinum ískyggilega
orðrómi, sem gekk um það, að
Tyrkir hefðu ráðizt á land víða á
Islandi og rænt, myrt og ruplað.
Barnið vissi ekkert um erindi föður
síns, en móðir hennar bjóst við
verstu fréttum. Hún hafði verið of
hamingjusöm og ekki kunnað að
meta hamingju sína, ekki verið
nógu þakklát, en stundum metið sig
óg sína nánustu lítils. Og nú náði
refsingin til hennar og skylduliðs
hennar. Þarna kom presturinn fölur
og hokinn. Hræðsla lamaði vesalings
konuna og barnið hjúfraði sig að
henni í ósjálfráðum ótta. Þögull
gekk hinn virðulegi Ólafur Egilsson
til þeirra. Alvarlegur á svip lagði
hann höndina á öxl konu sinnar
og sagði aðeins: „Orðrómurinn var
réttur. Við skulum fara inn, og
þegar börnin eru komin til svefns,
þá kemur þú inn til mín“. Það leið
löng stund, þangað til börnin sofn-
uðu. Þau urðu vör við ótta móður-
innar. Og þegar hún gekk kvíða-
full inn í herbergi prestsins, sá hún
mann sinn sitja beygðán yfir borðið,
auðum höndum. Ræðunni, sem
hann hafði verið byrjaður á, hafði
hann ýtt til hliðar. Hann sagði
henni ógnartíðindin. . . . Tyrkir
voru komnir til Islands á mörgum
skipum. Ræningjarnir höfðu ætt um
Grindavík eins og trylltir djöflar og
farið alla leið vestur að Bessastöð-
um. Þeir höfðu einnig komið á
Berufjörð fyrir austan. Þar höfðu
þeir myrt og brennt og rænt mörg-
um hundruðum manna. Hann gat
ekki fengið af sér að segja hinni
skelfdu konu sinni öll ógnartíðindin.
Það var sagt, að hinir níðangurs-
legu sjóræningjar, djöflar í manns-
mynd, hefðu klær í staðinn fyrir
neglur. Eldur Iogaði af sjónum
þeirra, hnífar og járngaddar yxu á
brjósti þeirra og limum. Það yrði
skelfilegt, ef þessi ógn riði einnig
yfir Vestmannaeyjar. Presturinn
reyndi að hugga konu sína, sem var
komin að yfirliði. Hér, milli allra
þessara hólma, myndi Tyrkinn ekki
rata að einu smáeynni, Heimaey,
sem væri byggð. Herskarar djöfuls-
ins hefðu heimsótt auðugri héruð,
og þessum lítilmótlega stað yrði
þyrmt.
Það voru tvö prestaköll á hinni
litlu ey. Prestarnir og íbúarnir, sem
fljótlega fengu fregnir af hinni
miklu hættu, sökktu sér niður í
bæn, von og frómt aðgjörðarleysi.
En íbúar Dönskuhúsa hegðuðu sér
öðruvísi, þeir héldu ráðstefnu og
hurfu til athafna. Við verzlunarstað-
inn lá danska skipið Krabbinn.
Skipstjórinn, Hinrik Thomsen, dró
skip sitt eins nærri landi og hægt
var, og aðstoðaði síðan með mönn-
um sínum kaupmanninn á verzl-
unarstaðnum, Lauritz Bagge, og
menn hans við að reisa virki og
grafa grafir um Dönskuhúsin, aðal-
stöðvar hins litla bæjar. Fallbyssum
var komið fyrir og skotfæri dregin
að. Nokkrum duglegum íslending-
um, sem voru viðloðandi á verzl-
unarstaðnum, voru fengnar byssur
og höggvopn, og voru þeir æfðir
lítilsháttar. Það urðu kvíðafullir
dagar í Heimaey, en það létti yfir
mönnum, þegar fréttist að Tyrk-
irnir, sem vestur höfðu farið, væru
horfnir og að þeir, sem rænt höfðu
grimmilega á Austfjörðum, væru
sigldir til hafs aftur.
Hinn 16. júlí 1627 sáu Eyjabúar
þrjú skip stefna upp undir Eyjarnar
með danska fánann við hún. Þau
sneru við og sigldu aftur til hafs.
Guði sé lof, það voru dönsk her-
skip, sem hreinsuðu höf konungs!
íslendingarnir tóku á sig náðir, en
Danirnir voru á verði.
Þessu var þannig varið, að ræn-
ingjaskipin tvö, sem fóru ránshendi
um Austurland, höfðu haldið til