Brautin - 23.12.1957, Síða 2

BRAUTIN
Kabbaö yfir kaffibolla við séra Sigurð Einarsson:
Hugsunarháttur Araba-
þjóðanna er Vesíurlandabúum
framandi
Tíðindamaður Alþýðublaðs-
ins hitti af hendingu séra Sig-
urð Einarsson skáld í Holti á
götu í Reykjavík. Hann var á
hraðri ferð, en tíðindamaður
vildi ekki láta þetta tækifæri
ganga sér úr greipum og mælti
afar ísmeygilega:
— I>ú ert nýköminn úr langri
ferð? 1 |/jv
„Jú, það er ég reyndar, en
ég er að flýta mér," svaraði Sig-
urður.
— Já, það er nú ekkert nýtt.
Ég veit ekki betur en þú hafir
verið að flýta þér í síðast liðin
30 ár. Drekktu kaffisopa tneð
mér og segðu okkur eitthvað í
fréttum.
„Ég skal þiggja kaffið og þú
getur rissað niður það, sem ég
segi á meðan, ef þér þykir það
ómaksins vert.“
Og svo erum við setztir við
kaffið. — Hvað fórstu víða?
„Ég fór um Egyptaland, Li-
banon, Sýrland, Jórdaníu, ísra-
el og kom við í Grikklandi á
heimleiðinni, og svo dálítið í
Neapel, Sorrento, Pompei og
Róm, áður en ég fór norður yfir
fjöll-“
— Hvernig var að ferðast í
Arabalöndunum?
„Þess hefur margur spurt,
bæði liér heíma og á Norður-
löndum. Og það er von. Að
ferðast í Mið-Austurlöndum er
eins og að vera að stikla á
barmi eldgígs. Og við sktdum
ekki blekkja okkur á því, að
þarna getur gosið. En okkur
gekk ferðalagið vel. í öllum
Arabalöndunurn vilja stjórnar-
völdin hæna að ferðamenn,
þeir skapa kærkomnar tekjur.
Og ég hygg, að Norðurlandabú-
ar séu flestum öðrum þjóðum
kærkomnari þat eystra. Arabar
þykjast einskis eiga að hefna
á þeim og hata þá aðeins með
því lágmarki af hatri, sem þeir
vegna sjálfsvirðingar sinnar
þykjast þurfa að sýna vestræn-
um mönnum.“
— Hvernig virtist þér um-
horfs þarna eystra?
„Ég var þarna í október og
það duldist engum, að’ þarna
logaði allt í heift og viðsjánr.
Frá því að við komum til landa-
mæra Sýrlands vorum við und-
ir stöðugu eftirliti hers og lög-
regitt. Daginn sem við komum
til Damaskus virtist t. d. allt
vera að fara í bál við tyrknesku
landamærin. Þann storm laegði
í bili. Antiars er Sovét-Rúss-
land búið að fylla Sýrland af
vopntim og hernaðarsðt fræðing-
um. Þcir verzla blygðunarlaust
ttteð hernaðarlega legtt þarna
auslur frá, Egyptaland,- Líban-
on, fórdanía og Rússar horfa
ekki í kostnaðinn á meðan ver-
ið er að koma okíint á þjóðirn-
ar. A leiðinni frá Damaskus til
Atnman, höfuðborgar Jórdaníu,
sáttnt við tngi herstöðva og þús-
undir af rússneskunt skriðdrek-
utn, fallbyssum og jeppum. Það
þarf ekki að taka það fram, að
á þessari leið var strangiega
bannað að ljósmynda.“
— Og löndin sjálf, hvernig
komu þau þér fyrir augu?
,,í október eru þessi lönd brún
og ljleik, auðn yfir að sjá, svið-
in og brennd af miskunnar
lausri sól nema Libanon. í sex
sjö mánuði hefur sólin logað
yfir þessum löndum, jörðin er
eins og glóðheit eisa. Þennan
sólbruna stenzt ekkert líf nema
það hafi vatn. En á einstaka
stað getnr að líta „lifandi vatn“
vella fram, og þar er unaðslegur
gróður og It'f. í löndunt Ar-
aba er jrað látið nægja, sem
náttúran leggur tii af vatni
íyrit hafnarlaust. En svo er ekki
ails staðar.“
— Hvað áttu við?
„Ég á við það, að ég hef séð,
.tvernig tnönnum er auðið ao
skapa yndislega aldingarða úr
eyðimörkinni með jrví að veita
;t ltana vatni. í frví efni ertt
ísraelsmenn að vinna aðdáan
ieg Jtrekvirki, sem eiga engan
sinn líka í Mið-Austurlöndum.
í ísrael sá ég stórkostleg land-
flætni, hvanngræn, vafin dýr-
mætum gróðri. Og fólkið var
nýbúið að taka í hús aðra og
jrriðju uppskeruna á árinu. Og
yfir akrana brunuðu dráttarvél-
arnar og plægðu, því nú var
bráðlega von á regni af himni,
eins og þeir orða það þar. Og
jtá verður öll jörð að vera til-
búin til sáningar, einnig jrau
flæmi, þar sem jarðræktin bygg-
ist á tæknilega fullkomnu úð-
unarkerfi, En það er mjög víða
í ísrael. Jarðvatnið er sótt all-t
niður í 3—400 metra dýpt. Og
reyndar fengum við eina skúr,
það rigndi í tíu mínútur eins
og flóðgáttir himinsins hefðu
sprungið, og svo var aftur kom-
ið sólskin og brennandi hiti.“
— Var mjög heitt á þessum
tírna í Arabalöndunum?
„Ekki mjög, daglegur hiti
oftast milli 30 og 350 á Celsíus
í skugga. Þessi hiti virtist ekki
baga fólkið að ráði, en okkur
Norðurlandabúum líður ekki
vei t' svona hita dag eftir dag.
Og j >aö er afleitt, jregar lofthit-
• inn er orðinrt Itærri en líkams-
hitinn. Við fengttm 38—39°
iiita einrt dag. Það var í Tiberi-
as við Genesaretvatn og þá
Jxrtti víst fiestum nóg um.“
— Og lt'f og kjör fólksins í
Arabalöttdunum?
„Hvar seúi maður fer um
borgirnar, blasir við auður, ó-
hóf, íburðar skraut, en á öðru
ber ennjrá meira um öll þessi
lönd. Það er eymd, fátækt, vol-
æði, vanjrekking, sem nauinast
á sinn líka á Vesturlöndunt. Og
Jtegar maður ferðast klukku-
stund eftir klukkustund um
auðnirnar og veit, að jrær eru
ekki aðeins dattður sandur,
heidttr fítt ræktarjörð, þá verður
manni á að spyrja: Hvers vegna
er ekkert gert til }>ess að skapa
fólkinu þarna viðunandi lífs-
kjör. Hvers vegna eru auðlind-
irnar látnar liggja ónotaðar?
Hvers vegna lifa þarna húndr-
uð þúsunda og milljónir manna
;i sama frumstæða stigi og for-
feður þeirra gerðu fyrir þús-
undttm ára?“
— Hefurðu svör á reiðum
ltiindum við jtessum spurning-
um?
„Nei, því miður! En ég veit,
að hér erum við kotnnir að lífs-
vandamáli atlra Arabaþjóð-
anna. Við verðum að gera okk-
ur ljósL að meðal þeirra ríkir
luigsunarháttur, sem er okkur
Ves 111 r landa b ú u 111 a 1 gcr I ega
íramandi. Hann á að verulegu
leyti r;etur sínar í þeirri trúar-
setningu Múhameðsmanna, að
engu megi breyta, af j»ví að Al-
iah hefur gert itlutina eins og
|>eir eru. Arabi plægir í kring-
um stein í akri sínum, af því
að Allah hefur látið steininn
jiarna. Hann má ekki hreyfa.
Það er geysiörðugt að fá þetta
fólk lii að skiija, að framför
og tæknileg þróun sé ekki synd
og ógæfa. Það er auðvelt að
aumka þetta fólk, en það er
helber misskilningur að því
verði hjálpað upp úr eymdinni
með styrkjum, fégjöfum og þess
liáttar káki. Eina hjáfpin, sem
hér kemur að liði, eru vísindi.
Og úrræði til þess- að nýta gæði
landanná, og féstyrkur til jiess
að fóta slíka starfsemi í líkingu
við það, sem gert er í ísrael.
Og þó mundi þetta heldur ekki
koma að italdi nema samtímis
væru gerðar ráðstafanir til þess
að itefja fólkið upp úr fáfræð-
inni. Það mun láta nærri, að
80% af íbúum Arabalandanna
séu óiæsir og óskrifandi. Á slík-
um grunni er ekki unnt að
skapa neina menningtt né gera
hana varanlega. Það eru ekki
fallbyssur og flugvélar og skrið-
drekar, sem Jietta fólk jiarf, en
sönn og nytsöm fræðsla. Lönd
Araba eru einhver þau attðug-
ustu í heiini að náttúrugæðum
og möguleikum, og Jió er ör-
birgðin eina sameiginlega og
langábærilegasta einkenni
Jieirra.”
— Og gildir þetta jafnt uin
Arabalöndin öll?
„Að mestu. Eu þó er hagur
rnanna beztur í Líbanon. En
jiar eru líka nálægt 60% íbú-
anna kristnir. Það segir sína
sögu."
— En ísrael?
„Þegar komið er úr Araba-
löndunum til ísrael, er eins og
komið sé inn í aðra veröld, ver-
öld starfs og þekkingar, dugn-
aðar, hugsjóna og hárrar mennt-
ar. Hér er unnið markvisst að
endurreisn landsins, og iiér er
jiirðin knúin til að bera ávöxt
og vera frjósöm og nytsöm,
lrvað sem það kostar. í ísrael
er fólk, sem ekki vill láta sér
nægja þau fáu strá, sem auðn-
in gefur af sjálfri sér. í ístaef
er jörðin iátin iiera ávöxt fjór-
um sintium á ári og grænn ný-
plantaður nytjaskógur breiðir
sig um fjöll og ása. Og verk-
smiðjur og iðjuver rísa upp og
hver hönd er í starfi. En hér
með er raunar ekki öll sagan
sögð um ísrael. ísrael á fyrir
sér að berjast til lausnar á gíf-
urlegum ytri og innri vandamái-
um, — ekki stzt inttri. En nú
má ég ekki vera að tala ura
jiað. F.g er liúinn með kaffið
og farinn.”
—- En merkisstaðir Landsins
helga, sástu þá? .
„Já, ég sá jiá marga. En nú
ekki orð meira. Eg vildi fyrir
engan mun hafa orðið af Jiess-
ari för. Hún var mér stórfeng-
leg og ógleymanleg lífsreynzla.
Ég segi kannski eitthvað frá
Jiví seinna, langar það a. m. k.
— Vertu lilessaður!”
Og meðan tíðindamaður er
að báttka við að bot ga kaffið, er
séra Sigurður Jiotinn. Eiginlega
var nií meiningin að þakka hon-
um fyrir rabbið og jafnvel
spyrja Itann eitthvað um nýju
1 j óðaliókirta hans. ,,Yfir bl ikandi
höf“, sem einmitt er nýkomin
Framhald á 6. síðu.