Fréttablaðið - 10.01.2008, Blaðsíða 53

FIMMTUDAGUR 10. janúar 2008 29
UMRÆÐAN
Byggðamál
Frá því að ný ríkis-stjórn tók við völdum
hefur umræða um
byggðamál verið í lág-
marki. Það er að sumu
leyti gott vegna þess að
upphlaup eins og þau sem
stjórnarandstaðan tamdi
sér í valdatíð fyrri ríkis-
stjórnar eru mjög skaðleg fyrir
landsbyggðina. Það sem hins
vegar er ekki gott er að ríkis-
stjórnin virðist mjög úrræðalaus
í byggðamálum og hinar svoköll-
uðu mótvægisaðgerðir vegna nið-
urskurðar í þorskkvóta hafa ekki
fengið góðar viðtökur hjá þeim
sem hlut eiga að því máli.
Framsóknarflokkurinn fór með
byggðamál tvö síðustu kjörtíma-
bil, þar af undirrituð í tæp sjö ár.
Áður hafði þessi málaflokkur til-
heyrt forsætisráðuneytinu. Á
þessum tíma náðist mikill og
góður árangur í byggðamálum.
Fólk varð jákvæðara gagnvart
því að búa úti á landi og áhersla
var lögð á að virkja þann kraft
sem býr í fólkinu sjálfu, m.a. með
gerð vaxtasamninga, sem var
nýjung hér á landi. Hafa verður í
huga að byggðamál eru ekki
afmarkaður málaflokkur sem
heyrir undir eitt ráðuneyti.
Byggðamál snerta öll ráðuneyti
en í því samhengi má nefna að
eftir að ég tók við utanríkisráðu-
neytinu flutti ég hluta Þýðingar-
miðstöðvar ráðuneytisins til
Akureyrar. Sem vissulega má
segja að sé aðgerð til þess að
styrkja byggð.
Í Fréttablaðinu um helgina er
fjallað um byggðamál. Svandís
Svavarsdóttir, fulltrúi Vinstri
grænna í borginni spyr hvort rík-
isstjórnin standi vaktina í byggða-
málum. Illugi Gunnarsson
er til andsvara. Ég sé ekki
betur en að Svandís sé að
undirbúa innkomu í lands-
málin með klisjukenndri
yfirlýsingu sem því miður
er ekki einsdæmi á þeim
bænum en þar segir hún:
„Byggðastefnan á Íslandi
hefur undanfarin ár verið
tilviljanakennd, ómark-
viss og á köflum krampa-
kennd“.
Aðgerðir stjórnvalda
Alþingi samþykkir byggðaáætlun
sem lögð er til grundvallar vinnu-
brögðum ríkisstjórna hverju
sinni. Sú tillaga að byggðaáætlun
sem nú er við lýði var lögð fram
af undirritaðri og samþykkt af
öllum flokkum. Þar er mikil
áhersla lögð á menntamál, sam-
göngumál og nýsköpun og að
öllum þessum málaflokkum hefur
ötullega verið unnið. Þekkingar-
setur hafa verið stofnsett,
háskólastigið stóreflt og fjár-
magn til samgöngumála aukið.
Sérstakur sjóður, Fjarskiptasjóð-
ur, var stofnaður í þeim tilgangi
að bæta fjarskipti en því miður
hefur hann ekki staðið undir
væntingum.
Hvað nýsköpun varðar hefði ég
viljað gera betur og til að svo
mætti verða lagði ég fram frum-
varp um Nýsköpunarmiðstöð
Íslands. Frumvarpinu var breytt
þannig í meðförum þingsins að ný
stofnun gagnast ekki landsbyggð-
inni með sama hætti og ég hafði
gert ráð fyrir. Tillögur mínar
gerðu ráð fyrir sameiningu
þriggja stofnana sem heyra undir
iðnaðarráðuneytið. Niðurstaðan
varð sú að Iðntæknistofnun og
Rannsóknastofnun byggingariðn-
aðarins voru sameinaðar en
Byggðastofnun skilin frá. Hún
starfar því áfram óbreytt sem
þýðir að nýsköpun á landsbyggð-
inni er aðgreind frá nýsköpun
almennt. Var það m.a. vegna and-
stöðu Vinstri grænna sem svo fór.
Reyndar sýndi Sjálfstæðisflokk-
urinn hálfvelgju í málinu allan
tímann þar sem þar á bæ þykir
gott að hafa þingmenn í því hlut-
verki að útdeila fjármagni.
Nefndir forsætisráðherra
Nú berast fréttir af því að forsæt-
isráðherra hafi skipað nefndir
sem eigi að leita leiða til að styrkja
atvinnulíf og samfélag á Norður-
landi vestra og á ákveðnum svæð-
um á Norðurlandi eystra og Aust-
urlandi. Nefndaskipanin er
augljóslega til þess að vinna tíma
þar sem stjórnarflokkarnir eru
mjög ósammála í atvinnumálum.
Það sem einnig vekur athygli er að
forsætisráðherra skipar nefndirn-
ar en ekki sá ráðherra sem fer
með byggðamál og sárvantar
verkefni í sitt hálfa ráðuneyti
miðað við það sem áður var. Það er
því ljóst að ekki virðist áhugi fyrir
því að nýta þá þekkingu sem iðn-
aðarráðuneytið býr yfir í byggða-
málum í þeirri vinnu sem er fram-
undan.
„Klisjan“
Ég er sammála borgarfulltrúan-
um um það að það þarf að gera
betur í byggðamálum. Hvað það
er sem Svandís Svavarsdóttir
telur „krampakennda byggða-
stefnu“ veit ég þó ekki. Ég læt mér
helst detta í hug að það séu ákvarð-
anir um uppbyggingu stóriðju á
Austurlandi. Ef svo er ráðlegg ég
Svandísi Svavarsdóttur að heim-
sækja Fjarðabyggð og líta eigin
augum þá glæsilegu uppbyggingu
sem þar á sér stað og upplifa af
eigin raun kraftinn í samfélaginu
eystra og tjá sig svo um byggða-
mál.
Höfundur er alþingismaður.
Krampakennd byggðastefna?
UMRÆÐAN
Sundabraut
Sundabraut hefur verið lengi í undirbúningi og
margir kostir skoðaðir.
Fljótlega í ferlinu var kost-
unum fækkað þar til eftir
stóðu tveir, ytri leið eða Leið
I, þar sem hábrú var ein
lausnin og svo innri leið,
Leið III, þar sem eyjalausn var
einn kostur af mörgum. Í upphafi
var jarðgangalausn skoðuð en þá
þótti hún ekki leysa umferðarmál-
in nægilega vel auk þess sem hún
væri einn af dýrari kostunum.
Þegar umhverfisáhrif leiðanna
tveggja höfðu verið metin taldi
Vegagerðin innri leiðina betri kost
þar sem umferðarmálin væru
a.m.k. ekki lakari, leiðin væri ódýr-
ari, auðveldari í útfærslu og rekstr-
arkostnaður líklega minni.
Fyrir um tveimur árum óskaði
Reykjavíkurborg eftir því að jarð-
gangalausnin væri aftur tekin til
skoðunar. Vegagerðin taldi sjálf-
sagt að verða við þeirri ósk enda
mikilvægt að sem flestir kostir séu
skoðaðir þegar verk af þessari
stærðargráðu er undirbúið. Í fyrstu
athugun var talið að kostnaður gæti
orðið minni en fyrri athuganir
bentu til, en yrði eigi að síður tölu-
vert meiri en við eyjalausnina og
yrði þar að auki lakari lausn varð-
andi umferðina. Athugun er nú að
fullu lokið og ljóst að jarðganga-
gerðin er tæknilega möguleg en
kostnaður er hins vegar mun meiri
en áður var talið eða um 24 millj-
arðar króna með vegtengingum.
Jarðgangalausnin er þannig um 9
milljörðum króna dýrari kostur en
eyjalausnin. Fyrir þennan mismun
upp á 9 milljarða mætti gera mis-
læg gatnamót Miklubrautar og
Kringlumýrarbrautar, leggja
Miklubraut í stokk vestur fyrir
Lönguhlíð og Kringlu-
mýrarbraut í stokk suður
fyrir Listabraut. Til við-
bótar er rekstrarkostnað-
ur ganganna töluverður,
mun meiri en t.d. af Hval-
fjarðargöngum, þar sem í
raun er um tvenn göng að
ræða (2+2) og öryggis-
kröfur yrðu ríkari í
Sundagöngum vegna
margfalt meiri umferðar.
Giska má á að rekstur ganganna
myndi kosta a.m.k. 200 milljónum
króna meira á ári en rekstur lausn-
ar á innri leið.
Eyjalausnin felur ekki í sér að
umferð verði aukin um Skeiðarvog
en að sjálfsögðu mun Sundabrautin
breyta umferðinni hvar sem hún
kemur upp. Röskunin verður eigi
að síður mun meiri með jarð-
göngunum en eyjalausn þar sem
gangamunnar verða fjórir, þar af
þrír vestan megin, helmingur
ganganna mun liggja undir borg-
inni og byggja þarf veg út í sjó við
Laugarnesið til að tengja göngin
við Kringlumýrarbrautina. Niður-
staða Vegagerðarinnar er að innri
leiðin, eyjalausnin, er tæknilega,
fjárhagslega og umferðarlega mun
betri kostur en jarðgangaleiðin og
gefur miklu meiri arðsemi af því
fjármagni sem til framkvæmd-
anna er varið. Vegagerðin getur
því ekki mælt með að jarðganga-
lausn verði valin.
Ljóst er að komið er að ákvörðun
um þessa framkvæmd. Undanfarin
ár hafa ýmsir kostir verið skoðaðir
að ósk Reykjavíkurborgar og ekki
staðið á aðgerðum eða vilja sam-
gönguyfirvalda. Afstaða Vegagerð-
arinnar er alveg skýr og nú er
komið að stjórnmálamönnum að
taka af skarið og taka ákvörðun um
lausn og hugsanlega kostnaðar-
skiptingu.
Höfundur er upplýsingafulltrúi
Vegagerðarinnar.
Komið að ákvörðun
45% 30%
G. PÉTUR
MATTHÍASSON
VALGERÐUR
SVERRISDÓTTIR