Ársrit um starfsendurhæfingu - 2013, Blaðsíða 22

22 www.virk.is
UPPLÝSINGAR
VI
Ð
TA
L
Raunhæf endurhæfing
Kemur fólk til ykkar með miklar
væntingar?
„Mikilvægt er að upplýsa fólk vel um það
út á hvað starfsendurhæfingin gengur. Það
skiptir máli að kerfið okkar sé sem skilvirkast,
svari því sem það þarf að svara og leiði
okkur að raunhæfri starfsendurhæfingu.“
Hvert er fyrirmyndin að starfi
ykkar sótt?
„VIRK sækir fyrirmyndir víða, til dæmis
til Norðurlandanna. Við vinnum eftir
ákveðnum verkferlum og er stýrt eftir þeim
í formi kennsludaga, fræðslu, námskeiða
og viðtala við sérfræðingana okkar. Auk
þess hefur grunnur minn og þekking
á heilbrigðiskerfinu nýst mér mjög vel í
starfinu.
Allir sem koma til okkar fara í gegnum
ákveðið grunnmat sem tekur kannski
4 til 5 skipti. Þar er farið yfir ákveðnar
upplýsingar og síðan tekur við ýtarlegri
gagnaöflun, sem á í senn að vera hvetjandi
og afla upplýsinga. Með þessu er verið
að kortleggja styrkleika og hindranir
viðkomandi, þau markmið sem fólk vill
setja sér og hvaða leiðir það vill og getur
farið. Allt þetta fer fram í samtölum með
opnum spurningum. Leitast er við að beita
sem bestri viðtalstækni. Eftir grunnvinnuna
leggjum við niður plan með einstaklingnum,
hvar þurfi stuðning og hvert eigi að
halda. Fyrir suma kaupum við úrræði,
svo sem sálfræðiviðtöl, sjúkraþjálfun eða
sjálfsstyrkingarnámskeið; fyrir aðra nægir
að eiga samtöl við ráðgjafa, sem hvetur
og styður viðkomandi og hjálpar honum
að setja sér markmið til að glíma við milli
viðtala. Stór hluti af ferlinu er að setja sér
raunhæf markmið.“
Geti fólk ekki sinnt sínu fyrra
starfi, fær það þá hjálp til að finna
önnur úrræði?
„Já, við bendum fólki á færar leiðir og í
samstarfi við VIRK eru ýmsir aðilar sem
bjóða upp á úrræði. Stundum verður nám
fyrir valinu. Ég get nefnt aðila sem fékk að
glíma við fyrsta áfanga í rafmagnsfræði og
var kostnaður greiddur fyrir hann. Þegar
hann náði prófunum ákvað hann að taka
skrefið — láta skrá sig í fullt nám. Þetta
var það sem þurfti til að koma honum á
beinu brautina.“
Hve lengi hefur fólk möguleika á
að hafa samband við ráðgjafa?
„Við fylgjum fólki eftir í um það bil tvo
mánuði eftir að það er komið af stað í nám
eða vinnu. Auk þess er ekkert sem mælir
gegn því að viðkomandi hafi samband við
okkur, jafnvel þótt talsvert sé um liðið, ef
babb kemur í bátinn. Þá er metið í hverju
tilviki fyrir sig hvað hægt er að gera.“
Telur þú þessa starfsemi skila
miklum árangri fyrir atvinnulífið?
„Já, ég veit að til dæmis hér á Stórhöfða
hefur árangurinn verið góður og líka
annars staðar þar sem ég þekki til. Þó er
misjafnt milli stéttarfélaga hvernig gengur
að koma fólki út í atvinnulífið.“
Góð fyrirmynd
Finnst þér munur á að vinna með
karlmönnum eða konum?
„Já, það er munur, kynin eru ólík en hafa
sína styrkleika og veikleika. Karlar eru oft
lokaðri en auðvitað eru þeir misjafnir, það
er erfitt að alhæfa í þessu efni. Mikilvægt
er að ráðgjafi sé góður hlustandi, gefi
einstaklingnum tækifæri til að láta skoðun
sína í ljós og geti tekið gagnrýni. Maður
þarf að hafa breitt bak. Miklu skiptir að
vera góð fyrirmynd og heill í því sem
maður ráðleggur öðrum. Ég hef haft
að leiðarljósi að vera góð fyrirmynd og
ástunda það sem ég ráðlegg öðrum að
gera. Hafa góð grunngildi, svo sem góðar
svefnvenjur, borða hollan mat reglulega,
stunda hreyfingu og útivist, eiga fjölbreytt
áhugamál, stjórna streitu og geta brugðist
við álagi. Stundum hefur fólk unnið mikið
og á sér því fábreytt áhugamál en í öðrum
tilvikum liggja styrkleikar í áhugamálum
sem hægt er að nýta sér í vinnu. Því þarf að
taka það til umræðu hvað gert er í frítíma.
Ég get nefnt sem dæmi mann sem hefur
áhuga á húsbílum og datt í hug að hann
gæti hugsanlega orðið sölumaður húsbíla
eða starfað við þjónustu á verkstæði fyrir
húsbíla. Sá sem spilar á hljóðfæri gæti til
dæmis unnið í hljóðfæraverslun og þannig
mætti lengi telja.
Til okkar leitar oft svokallað „verkfólk“,
fólk sem er handlagið eða hefur áhuga á
tækni, en glímir til dæmis við lesblindu.
Þá getur þurft að takast á við lesblinduna.
Viðfangsefnin eru fjölbreytt og maður hittir
margt áhugavert fólk, sem gerir starfið
skemmtilegt. Stundum hefur fólk orðið
fyrir einelti einhvern tíma á lífsleiðinni og
það er þá kannski rótin að vandanum; slíkt
má bæta með því að styrkja sjálfsmynd
viðkomandi.
Mín reynsla er sú að hæfilegt sé að taka
viðtöl við 4-5 einstaklinga á dag. Það
þarf líka tíma til að vinna úr upplýsingum
og skrá inn í kerfið, vera í samstarfi
við meðferðaraðila, heilbrigðiskerfið og
heimilislækna, svo dæmi séu nefnd. Ég vil
geta þess að ég hef átt ánægjulegt samstarf
við marga heimilislækna. Ráðgjafinn sér
um að hafa samband við hina ýmsu aðila
og fylgist síðan með hvernig málum vindur
fram. Segja má að við ráðgjafar séum eins
og köngulær í miðjum vef; við höldum
þráðunum saman.
Ef starfsendurhæfingaráætlunin gengur
ekki sem skyldi getum við leitað til
sérfræðinga VIRK og þá er fólki oft vísað í
þverfaglegt mat. Allt stuðlar þetta að því að
koma því sem fyrst út á vinnumarkaðinn.
Stundum fara mál þannig að starfsendur-
hæfing þykir fullreynd, en viðkomandi er
ekki tilbúinn til að fara út á vinnumarkað.
Oftast hefur þjónustan þó alltént skilað
viðkomandi einstaklingi aukinni vellíðan
þannig að hann er betur settur og verður
virkari þátttakandi í lífinu.“
Myndast náin tengsl milli ráðgjafa
og einstaklings?
„Já, það getur gerst, en nauðsynlegt er
að gefa skýr skilaboð um hvað starf okkar
felur í sér. Eftir að grunnupplýsingar liggja
fyrir fer í gang mikið ferli og samstarf.
Eðlilega koma sumir einstaklingar meira
„við hjartað í manni“ en aðrir, annað væri
ekki mannlegt. En jafnframt er báðum
aðilum ljóst að samstarfið byggist á því að
einstaklingurinn muni á endanum ekki
þurfa lengur á ráðgjafanum að halda.
Okkar hlutverki á að ljúka.“