Ársrit um starfsendurhæfingu - 2013, Blaðsíða 71

71www.virk.is
AÐSEND GREIN
Þá er einnig áhugavert að skoða vinnu-
færni út frá menntunarstigi, en þekkt
er að menntunarstig er einn af sterkari
forspárþáttum þegar kemur að því að spá
fyrir um afdrif sjúklinga með þráláta verki
af ýmsum toga (Rahman o.fl., 2008; Holm
o.fl., 2007). Eins og vænta mátti varð
mestur árangur hvað varðar vinnufærni
hjá þeim sem voru háskólamenntaðir,
sbr. mynd 9. Um 17% sjúklinganna höfðu
háskólamenntun, hlutfallslega mun fleiri
konur (20%) en karlar (9%).
Dagleg verkjalyfjanotkun minnkaði
verulega eftir meðferðina. Þannig notuðu
34% sjúklinganna verkjalyf daglega fyrir
meðferð en aðeins 4% við útskrift, en
verkjalyfjanotkunin jókst nokkuð einu og
þremur árum eftir meðferð. Aðeins 16%
sjúklinganna notuðu ekki verkjalyf fyrir
meðferð, en um helmingur sjúklinganna
notaði engin verkjalyf við útskrift og tæp
40% voru enn án verkjalyfja þremur árum
eftir að meðferð lauk, sbr. mynd 10. Hjá
þeim sem voru vinnufærir 3 árum eftir
meðferð notuðu tæp 60% verkjalyf 1-2
sinnum í viku eða sjaldnar.
Rannsóknir hafa hingað til sýnt að hugræn
nálgun og hugræn atferlismeðferð eru
áhrifaríkar í þverfaglegri verkjameðferð
en hingað til hefur skort rannsóknir sem
líta til langtímaárangurs (Turk o.fl., 2011).
Rannsókn verkjasviðs Reykjalundar sýnir
þannig að þverfagleg meðferð þrálátra
verkja á endurhæfingarstofnun gefur góða
raun. Þá hefur meðferðin einnig jákvæð
áhrif á ýmsa fylgifiska þrálátra verkja, svo
sem kvíða, depurð, hörmungarhyggju
og ótta og hliðrunaratferli. Ennfremur
leiddi meðferðin til aukinnar félagslegrar
virkni skjólstæðinganna, þar með taldrar
vinnufærni. Hugræn atferlismeðferð
skilaði ekki meiri árangri til skemmri tíma
en virðist skila langtímaárangri.
Eins og fram er komið hefur meðferðin á
verkjasviði Reykjalundar lengst af verið
mjög hugrænt miðuð. Það þarf því ekki að
koma á óvart að einstaklingsmiðuð HAM
skili ekki meiri árangri til skemmri tíma en
hin þverfaglega meðferð án HAM. Sú HAM
sem var beitt í þessari rannsókn var sniðin
að einstaklingum með þunglyndi. Innihaldi
hugrænu atferlismeðferðarinnar hefur nú
verið breytt af starfsmönnum verkjasviðs
59%
29%
0% 0%
60%
25%
60%
33%
27%
65%
40%
39%
74%
56%
27%
41%
26%
33%
44%
38%
53% 56%
48% 48%
85%
Göngudeild Innlögn Útskrift Eftirfylgd 1 ár Eftirfylgd 3 ár
100%
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
Vinnufærni
Mynd 7
Mynd 8
Mynd 9
Vinnufærni og bætur
Vinnufærni og menntun
HAM
Ekki HAM
Uppfylla ekki skilyrði
Engar bætur
Endurhæfingarlífeyrir
Örorka
Háskóli
Mennta- eða framhaldsskóli
Grunnskóli
Göngudeild IÚtskrift Eftirfylgd 1 ár Eftirfylgd 3 ár
100%
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
Göngudeild Innlögn Útskrift Eftirfylgd 1 ár Eftirfylgd 3 ár
100%
80%
60%
40%
20%
0%
52,9
33,3
23,7
33,3
38,9 48,4
72,7
53,6
59,3
43,5
58,2