Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2016, Blaðsíða 74

Fagið12/16
Einföld speglun (e. simple reflection) í samtali merkir að með-
ferðaraðilinn endurtekur orð skjólstæðingsins án þess að breyta
merkingu setningar, en flókin speglun (complex reflection) gefur kost
á annarri sýn með því að gera örlitlar breytingar á innihaldi þess sem
speglað er. Með flókinni speglun er því boðið upp á nánara samtal.
Bæði bein og flókin speglun eru skilgreindar sem yfirlýsingar (aldrei
spurningar) sem meðferðaraðili kemur með sem andsvar við því sem
skjólstæðingur segir. Meðferðarmarkmiðin á bak við notkun speglana
í stað spurninga eru vel skilgreindar í kennslubókum um áhugaskap-
andi samtöl (Miller og Rollnick, 2002). Í stuttu máli hafa rannsóknir
sýnt að speglanir auka líkurnar á því að skjólstæðingurinn átti sig á að
viðmælandinn sýni áhuga og leitist við að skilja viðkomandi. Eins eru
flóknar speglanir einkar vel til þess fallnar að opna nýja möguleika á
að samtalið þróist áfram í ákveðnar áttir, í þessu tilviki í átt að samtali
um eigin dauða, án þess að ögra persónumörkum vikomandi.
Þó leitast sé við að beita frekar speglunum en spurningum hafa
spurningar vissulega sinn sess í áhugaskapandi samtali eins og öðrum
samtals aðferðum. Spurningum er jafnan skipt í lokaðar og opnar
spurningar. Opnum spurningum er ekki hægt að svara með einu orði,
en lokuðum spurningum er hægt að svara á þann hátt. Því er mælt
með opnum spurningum frekar en lokuðum ef þróa á samtalið áfram.
Munurinn á opnum
spurningum annars vegar
og flóknum speglunum
hins vegar er m.a. sá að
flóknar speglanir mynda
ákveðinn nýjan farveg
fyrir samtalið en á hinn
bóginn geta opnar spurn-
ingar útvíkkað samtalið í
hvaða átt sem er.
Samtalið um dauðann:
Skjólstæðingur getur
komið inn á umræðuefni
tengt lífslokum án þess að
hefja beint umræðu um
eigin yfirvofandi dauða.
Í siðfræðiumræðu er í vaxandi
mæli rætt um annars vegar sálar-
angist dauðvona sjúklinga og
ólíkar leiðir þeirra til að takast á
við hana og hins vegar hvernig
forða megi nánustu aðstandend-
um frá langvinnum vanda vegna
skorts á umræðu í aðdraganda
andláts ástvinar þeirra samhliða
því að draga úr skaðlegri með-
ferð við lífslok.