Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2016, Blaðsíða 75

Fagið13/16
Flókin speglun getur í þeim tilvikum leitt umræðuna aðeins lengra í
ákveðnar áttir en einungis ef skjólstæðingur vill það. Í sumum tilvikum
leiðir flókin speglun þó ekki til neinnar þróunar í samtalinu strax
eftir að henni er beitt. Ástæður til þess geta verið af ýmsum toga. Til
dæmis kann að vera að sjúklingurinn sé, á þessum stað í samtalinu,
einfaldlega ekki tilbúinn að fara inn á þá braut sem boðið er upp á
með flókinni speglun, til að mynda vegna þess að aðrir hlutir geta
verið mikilvægari fyrir viðkomandi að ræða fyrst. Einnig að það sé of
tilfinningalega erfitt. Þá lætur meðferðaraðili málið niður falla, en getur
jafnframt valið að taka það upp aftur síðar ef aðstæður leyfa. Í slíkum
tilvikum er um að ræða svokallaða „endurtekna flókna speglun“.
Dæmi um slíkt getur til að mynda verið ef sjúklingur segir: „Ég er
kvíðinn vegna fjárhags fjölskyldu minnar.“ Flókin speglun við slíkri
yrðingu gæti verið: „Það verður ekki auðvelt fyrir fjölskylduna að ná
endum saman þegar þín nýtur ekki lengur við.“ Bregðist sjúklingur
við því með að halda áfram að ræða um fjárhag, þróast samtalið inn
á þá braut. Velji sjúklingur þá leið getur meðferðaraðili valið að taka
þetta upp seinna í samtalinu ef aðstæður leyfa, til að mynda með því
að segja: „Þú gafst í skyn áðan að þú hefðir áhyggjur af fjölskyldunni
þegar þín nýtur ekki lengur við.“ Endurtekin flókin speglun getur
fært samtalið aftur til fyrri umræðu og skapar þannig möguleika á að
nýta fyrri yfirlýsingar. Hafi umræða um væntanlegan dauða sjúklings
ekki átt sér stað í samtalinu, innan marka venjulegs samtalstíma, er
mögulegt að nota opna spurningu sem síðasta tækifærið til að hefja
umræðuna. Í þeirri rannsókn sem hér er til umfjöllunar notuðum við
Ef ekkert samtal hafði átt sér stað um eigin yfirvofandi dauða eftir speglun eða ef
engin orðaskipti gáfu tilefni til umræðu um dauðann, þá kom í lokin opin spurn-
ing sem var lokatilboð um slíka umræðu.
Inngrip: Opin spurning í lok samtals ef engin umræða um eigin dauða hefur átt
sér stað:
„Hvaða breytingar sérðu fyrir þér í framtíðinni?.“
mynd 3. Dæmi um opna spurningu í lok viðtals.