Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2016, Blaðsíða 23

Fólkið02/05
Á ítalíu er um fjórðungur hjúkrunarfræðinga af karlkyni. Fólk, sem
endist til að horfa á bandaríska sjónvarpsþætti sem eiga að gerast á
sjúkrahúsum, er vel meðvitað um að þar er ekkert undarlegt við að
karlar sinni hjúkrun. Á Íslandi þarf hins vegar mikið til að sjúklingur
fái hjúkrun karls, hér er um 2% hjúkrunarfræðinga karlkyns.
Í alþjóðlegum samanburði eru Norðurlöndin í heild fátæk af
körlum í hjúkrun. Þó eru Íslendingar þar alveg sér á báti því Danir,
sem næst lélegastir eru norrænna þjóða á þessu sviði, eru með ríflega
þrisvar sinnum hærra hlutfall karla í hjúkrun en Íslendingar. Noregur
og Svíþjóð geta státað af að um 10% hjúkrunarfræðinga þar eru
karlar. Hvernig getur staðið á þessu? Af hverju sækja íslenskir karlar
ekki í nám sem er alþjóðlegt, býður upp á fjölbreytt starfsumhverfi og
starfsreynslu og er alls ekki illa launað miðað við ýmislegt annað sem
karlar sækja í að læra og vinna við?
Vegur hjúkrun að norrænni karlmennsku?
Meginskýringin virðist felast í menningarlegum hugmyndum um
hvað hæfi konum annars vegar og körlum hins vegar. Sögulega séð er
hjúkrun tengd konum, Florence Nightingale og hennar líkum. Jafnvel
eru dæmi um að körlum
hafi verið meinað að læra
hjúkrun. Umhyggjan er
kvengerður eiginleiki,
karlar grafa undan (nor-
rænni) karlmennsku með
því að velja sér umhyggju
að starfi. Svo virðist sem
víða annars staðar, t.d. á
Ítalíu, sé umhyggjan ekki
kvengerð með sama hætti.
Á heildina litið er mikilvægt fyrir ítalska karla að öllum sé ljóst að þeir
eru karlmenn. En þar er ekki nein mótsögn í því að sýna umhyggju og
að vera karlmaður líkt og virðist hafa verið hjá okkur. Ítalskir karlar
eru stoltir af að sinna öldruðum foreldrum, börnum, systkinum og
öðrum ættingjum, þar er ekkert „ókarlmannlegt“ við slíka hjálpsemi.
Það hefur áhrif á náms- og starfsval.
Þær rannsóknir, sem til eru á íslenskum (og norrænum) körlum
„Stundum eru þeir „grunaðir“
um að vera hommar, stundum
fá þeir að heyra að þeir hafi
farið í þetta til að geta verið eini
haninn á haugnum, eini karlinn í
stórum hópi kvenna.“