Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2016, Blaðsíða 46

Fagið07/11
vörn gegn utanlegsþungun og geta minnkað fyrirtíðaspennu. Sumar
tegundir hafa einnig jákvæð áhrif á bólur í húð (Reynir Tómas
Geirsson, 2008).
Neyðargetnaðarvörn
Á Íslandi er aðeins ein neyðargetnaðarvörn fáanleg, Postinor®.
Postinor® inniheldur 1,5 mg af levónorgestrel. Lyfið skal nota eigi
síðar en 72 klukkustundum eftir óvarðar samfarir eða eftir að getn-
aðarvörn, sem verið er að nota, bregst (Sérlyfjaskrá, 2014a). Konur
með háan líkamsþyngdarstuðul eru í fjórfalt meiri áhættu á þungun
en konur í kjörþyngd sem tóku levónorgestrel-neyðargetnaðarvörnina
eftir óvarðar samfarir (Robinson og Burke, 2013). Það er því ekki
hægt að treysta á góða virkni neyðargetnaðarvarnapillunnar hjá
konum í ofþyngd (McNicholas o.fl., 2015).
Segarek
Það er ekki hægt að fjalla um getnaðarvarnarpilluna án þess að minn-
ast á aukaverkunina segarek. Samsett hormóna-getnaðarvarnarlyf,
sem innihalda estrógen og prógestín, auka hættu á bláæðasegareki.
Niðurstöður rannsókna benda til þess að nokkur munur sé á gerð
samsettra hormónagetnaðarvarna með tilliti til hættu á bláæðasega-
reki. Þessi munur er háður tegund prógestíns í pillunni. Upplýsingar,
sem nú liggja fyrir, benda til þess að samsettar hormónagetnaðar-
varnir, sem innihalda prógestínin, levónorgestrel, norethisteron eða
norgestimat hafi í för með sér minnstu áhættuna samanborið við
aðrar samsettar hormónagetnaðarvarnir. Þegar hormónagetnaðar-
vörnum er ávísað skal íhuga vandlega einstaklingsbundna áhættu-
þætti hverrar konu fyrir sig með tilliti til bláæðasegareks. Tryggja þarf
að konan sé upplýst um hættu á bláæðasegareki ef hún er í áhættu-
hóp en kýs samt sem áður að fara á samsetta hormónagetnaðarvörn.
Hjá flestum konum vegur ávinningurinn miklu þyngra en hættan
á alvarlegum aukaverkunum. Ávinningurinn er þó ekki meiri ef
konan er með háan líkamsþyngdarstuðul, nema síður sé (Arnþrúður
Jónsdóttir o.fl., 2014).
Niðurstöður
Til að tryggja nægilegt öryggi og virkni hormóna-getnaðarvarnar fyrir