Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2018, Blaðsíða 49

sjálfboðaliði í spænsku veikinni
tímarit hjúkrunarfræðinga • 2. tbl. 94. árg. 2018 49
þurfti hann oft að byrja á að kveikja upp í ofni, ef á annað borð
var til eldiviður eða olía, því nístingskalt var úti og fólkið, sem
lá veikt, var máttvana.4 Þórður Sveinsson starfaði líka úti í bæ
og komst því ekki fyrr en seint á kvöldin til að ganga stofugang
í Barnaskólanum.
garðar gíslason sá um að útvega vistir handa eldhúsinu í
Barnaskólanum en það útbjó einnig mat sem var sendur út í
bæ. hann lánaði einnig bíl undir lækni. fleiri kaupmenn lögðu
sitt af mörkum. Thor jensen hélt uppi almenningseldhúsi í hús -
næði Sláturfélags Suðurlands þar sem voru framreiddir tugir
þúsunda máltíða og útgerðarfyrirtækið kveldúlfur sendi skip
til veiða og gaf allt sem veiddist. Christophine Bjarnhéð ins son
vann ekki aðeins í sjúkraskýlinu heldur sinnti hún einnig heim-
sóknum.
hún hafði árið 1915 tekið þátt í að stofna hjúkrunarfélagið
Líkn og félagið gerði nú það sem það gat. Christophine tók
eftir því í heimsóknum sínum að margir sjúklingar þjáðust ein-
nig af berklum. hún áttaði sig þá á því að brýnt væri að ráðast
gegn þessu heilbrigðisvandamáli.5 Það leiddi til þess að fljótlega
eftir áramót fékk Christophine því framgengt að Líkn gat opnað
berklahjálparstöð í kirkjustræti 12.
Knýjandi þörf fyrir sjúkrahúspláss
fyrir börn
Á Lindargötu 14 létust systkinin ingibjörg jónsdóttir og jón
jónsson með tveggja daga millibili, 12. og 14. nóvember. Þörfin
fyrir sjúkrahúspláss handa börnum var knýjandi. hinn 15. nóv-
ember var því ákveðið að taka þrjú herbergi á efri hæð vestur-
álmu Barnaskólans undir barnahæli. Það var hugsað bæði fyrir
veik börn og þau sem áttu mjög veika foreldra eða voru búin að
missa foreldrana. Ekki var þó unnt að opna hælið fyrr en 17. nóv-
ember sökum skorts á sjálfboðaliðum. Snemma morguns þess
dags var Þorbjörg komin í útifötin og ætlaði að snúa aftur til
vinnu. Þá var dyrabjöllunni hringt og í dyrunum stóð katrín
Skúladóttir Magnússon, formaður kvenfélagsins. hún var gift
guðmundi Magnússyni lækni, einum læknanna sem veiktust
ekki og sinntu heimsóknum á vegum hjúkrunarnefndar. Sjálf var
katrín viðriðin sjúkraskýlið í Barnaskólanum og kom nú til þess
að biðja Þorbjörgu um að hjálpa til á barnastofunni. kvenfélags-
konurnar höfðu tekið eftir því hversu vel hún vann og að starfið
hentaði henni greinilega. Þorbjörg reyndi að mótmæla, sagði að
hún hefði lofað að mæta til vinnu, en katrín var þegar búin að
tala við Sigurð Briem og hafði útvegað nýtt leyfi frá störfum.
Ekki var því um annað að ræða fyrir Þorbjörgu en að hraða
sér niður í Barnaskólann. frosthörkurnar, sem staðið höfðu
síðan um veturnætur, voru nú gengnar yfir og farið að rigna.
En stutt var að fara og eftir nokkrar mínútur var Þorbjörg á leið
upp stigann á þriðju hæð þar sem opna átti barnastofuna eftir
stutta stund. katrín Skúladóttir var komin á undan henni og
gerði sig líklega til að fara með Þorbjörgu inn á barnastofuna
og útskýra fyrir henni í hverju starfið fólst. En í því var komið
með fyrsta barnið, átta daga gamlan dreng með lungnabólgu
sem hafði misst báða foreldra sína. Áður en Þorbjörg vissi af
var ungbarnið komið í fang hennar.
Eftir því sem á daginn leið fylltist stofan af börnum og einnig
af sjálfboðaliðum. Þetta voru flestar eldri hefðarkonur úr kven-
félaginu. Þorbjörg var feimin við að ávarpa þessar mektarkonur,
sumar þjóðþekktar. hún hélt sig því sem mest í sínu horni með
sín verkefni á meðan konurnar ræddu sífellt sín á milli hvaða
hjúkrunaraðferðir væru bestar.
Falleg bros farin inn í eilífðina
næstu daga var frú katrín sjaldan í barnaskólanum. hún sá
aðallega um aðföng og að koma hjálp til fjölskyldna úti í bæ.
Þó kom hún stöku sinnum við, sagði fátt en fylgdist með. Einn
daginn brá hún Þorbjörgu afsíðis og hrósaði henni fyrir að
sinna sínum börnum og skipta sér ekki af hinum, vinna í hljóði
og reyna ekki að keppast um hvaða aðferð væri best. Orð katr-
ínar höfðu mikil áhrif á Þorbjörgu og hún hugsaði mikið um
hvað katrín væri róleg og skipulögð.
undir lok tíma hennar í Barnaskólanum fór Þorbjörg einn
dag í heimsókn á kvennastofuna þar sem hún hafði fyrst verið.
Starfskona reyndi að banna henni inngöngu en þegar hún
sagðist hafa leyfi katrínar var henni hleypt inn andartak. Christo -
phine Bjarnhéðinsson hafði gefið ströng fyrirmæli um að engar
heimsóknir væru leyfðar en orð formanns kvenfélagsins vógu
einnig þungt. Þær konur sem höfðu enn ekki útskrifast, voru
nú allar á batavegi. hún spurðist líka fyrir hjá manni, sem hún
hitti fyrir utan karlastofuna, um ástand sjúklinganna en frændi
hennar, sem hún hafði áður heimsótt, var nú látinn og fallega
brosið hans farið inn í eilífðina.
Löngunin til að gera góðverk leiddi
hana í hjúkrunarnám
Vikurnar eftir að hún hætti í sjúkraskýlinu hugsaði hún oft um
það sem hún kallaði þjónustuna — þjónustu við lífið, að vinna
með höndunum við að hjálpa veiku fólki. Þar sem hún sat á
skrifstofunni í Pósthússtræti að leggja saman tölur og færa blöð
úr einum bunka í annan, spurði hún sig hvort þetta væri það
sem hún vildi gera allt lífið. hún fór að túlka ýmis atvik eins og
þau væru að benda henni í ákveðna átt. Einn daginn, þegar hún
gekk upp Bankastræti, mætti hún stúlku sem hún kannaðist
eitthvað við. Stúlkan heilsaði glaðlega og sagðist vera á lífi
Thor Jensen hélt uppi almenningseldhúsi í
húsnæði Sláturfélags Suðurlands þar sem voru
framreiddir tugir þúsunda máltíða og útgerðar-
fyrirtækið Kveldúlfur sendi skip til veiða og gaf
allt sem veiddist.
4 Valtýr Stefánsson (1959), bls. 287.
5 Christophine Bjarnhéðinsson (1919).