Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2018, Blaðsíða 54

54 tímarit hjúkrunarfræðinga • 2. tbl. 94. árg. 2018
Það er staðreynd að kynbundið ofbeldi og kynferðisleg áreitni er til staðar í íslensku
heilbrigðiskerfi líkt og annars staðar í samfélaginu. Síðastliðinn vetur skrifuðu um 500
kvenkynshjúkrunarfræðingar, ljósmæður og nemar undir yfirlýsingu í metoo-bylt-
ingunni. Yfirlýsingunni fylgdu sögur fjölmargra kvenna sem höfðu orðið fyrir kyn-
ferðislegri áreitni eða ofbeldi, kynbundinni mismunun, þöggun eða jaðarsetningu í
starfi sínu.
Það er staðreynd að árum saman hafa konur átt erfitt með að segja frá sinni reynslu,
m.a. vegna ótta um neikvæð áhrif á starfsferil og starfsaðstæður. Í metoo-byltingunni
kröfðust þessar konur þess að á þær væri hlustað. Í krafti fjöldans sýndu þær fram á
kerfislægt vandamál. Bent var á að mikilvægt væri að líta heildstætt á vandamálið og
nálgast það lausnamiðað og faglega. Þannig væri hægt að tryggja sem farsælust sam-
skipti vinnustaðar, starfsfólks og skjólstæðinga.
Berum öll ábyrgð á samskiptum á vinnustað
félag íslenskra hjúkrunarfræðinga tók þetta verkefni af festu og hefur skipað vinnuhóp
sem vinnur að aðgerðaáætlun fyrir félagið. Landspítali tók umræðuna einnig alvarlega
og lét framkvæma örkönnun á meðal síns starfsfólks. Þar kom fram að á mánuðunum
á undan höfðu tæp 3% starfsfólks orðið fyrir kynbundinni áreitni af hálfu samstarfs-
manns og 7% af hálfu sjúklings. Þessi niðurstaða staðfesti að víða er pottur brotinn í
samskiptum á Landspítala. Í kjölfarið hófst Landspítali handa við að útbúa samskipta-
sáttmála sem nú er tilbúinn og verið er að innleiða og kynna fyrir starfsfólki.
Samskiptasáttmálinn er byggður á raunverulegri reynslu starfsfólks spítalans. Í sátt-
málanum eru átta þættir. Í hverjum þætti er tiltekið hvað er æskilegt og hvað á að
forðast. gagnkvæm virðing, skýr samskipti og boðleiðir, samvinna og samkennd auka
bæði öryggi og vellíðan í starfi og skila sér í betri þjónustu við sjúklinga. Við berum
öll sameiginlega ábyrgð á samskiptum á okkar vinnustað. Mikilvægt er að hver mann-
eskja skoði sjálfa sig og eigin samskiptamynstur.
hægt er að nýta samskiptasáttmálann sem eins konar leiðarvísi við sjálfskoðun og
endurskoðun á samskiptamynstri. Við þurfum alltaf að vera vakandi fyrir misbeitingu
valds. Við líðum ekki neins konar ofbeldi eða áreitni. Við styðjum hvert annað, hlust -
um og sýnum hvert öðru virðingu og samkennd.
Í kjölfar metoo-byltingarinnar
— hugleiðingar um framhaldið
Marta Jónsdóttir
Marta Jónsdóttir hjúkrunarfræð ingur.
Við þurfum alltaf að vera vakandi fyrir misbeitingu valds. Við líðum
ekki neins konar ofbeldi eða áreitni. Við styðjum hvert annað,
hlustum og sýnum hvert öðru virðingu og samkennd.