Hugur og hönd - 01.06.2004, Blaðsíða 31

mjóar ræmur og unnið úr þeim. Til að
sauma saman og skreyta er síðan notuð
hrosshúð sem unnin er á sama hátt.
Yfirleitt eru ekki notaðir málmhlutir,
s.s. sylgjur og hringir, í þessi reiðtygi
heldur er allt unnið úr hráskinninu.
Hnappar úr hráskinni eru t.d. notaðir til
að festa mélin við höfuðleðrið og „hring-
hnútar" sem eru nokkurs konar flétta úr
einum þræði eru notaðir til að festa
saman og fela sauma o.þ.h. Er þá fléttað
eða ofið með einum þræði utan um það
sem á að festa saman eða fela þannig að
hringurinn lítur út svipað og flétta úr
þremur, fimm eða fleiri þáttum en er
einn órofinn hringur.
Reiðtygi sem eru eingöngu ætluð til
„ófínna“ brúks eru oftast einföld að gerð
og ekki mikið lagt í útlitið; notagildið
ræður frekar og það að hlutirnir séu ein-
faldir og fljótgerðir. Þegar meira er lagt í
verða hins vegar oft til sannkölluð lista-
verk þar sem hráskinnið er ýmist fléttað
eða útsaumað með hrosshúð. Fléttur eru
gerðar úr allt frá 3 þáttum upp í 21 þátt
og eru ýmist flatar, rúnnaðar eða kantað-
ar.
skinni og ýmist snúnar úr þremur þátt-
um eða fléttaðar úr fjórum með rúnnaðri
fléttu. Snörur eru mislangar en oftast 8-
10 metra langar. Þær eru unnar úr einni
samfelldri lengju þannig að ekki eru
í Uruguay eru hins vegar í nokkrum
lögum eða aðskildum stykkjum. Næst
hestinum er sett ofið teppi, þar ofan á er
settur hnakkurinn sjálfur sem er saum-
aður úr leðri og með tveimur undir-
dýnum sem leggjast hvor sínum megin
við hrygg hestsins og þetta er svo fest á
hestinn með gjörð. Ofan á þetta kemur
svo sauðargæra og yfir allt saman er svo
sett önnur gjörð sem kallast yfirgjörð.
Þessir hnakkar eru notaðir í allri sveita-
vinnu í Uruguay og eru sérstaklega
hentugir til lengri ferða því að hægt er að
hengja flest sem þarf að nota á hnakkinn
og stinga minni hlutum og t.d. regn-
fötum undir gæruna. Snaran sem er
Það hentar vel að reiða barn fyrir framan sig i hnakknum.
Ymislegt annað en reiðtygi er unnið úr
hráskinni og hefur Julio til að mynda
gert belti og lyklakippur úr þessu efni
auk alls kyns hluta sem tengjast hesta-
mennsku, s.s. múla, höfuðleður, tauma,
svipur og fleira.
Eitt af því sem er mikið notað í
Uruguay eru snörur. Þær eru úr hrá-
samsetningar á þeim. Nautshúðin er
skorin í hring til þess að ná þægilegri
lengd.
Fjölnota hnakkur
Julio saumaði sér fyrir nokkrum árum
hnakk eins og þá sem mest eru notaðir í
Uruguay og hentar hann sérstaklega vel
til að reiða barn fyrir framan sig því að
sætið í honum er það langt að pláss er
fyrir tvo í honum. Þessi hnakkur er veru-
lega frábrugðinn því sem venjan er að
nota hér á landi. „Islenskir“ hnakkar eru
ýmist með virki úr plasti eða öðrum
sterkum efnum og með
dýnum undir og yfir eða
virkislausir, þ.e. svokallaðar
dýnur. Dýnurnar hafa verið
að ryðja sér til rúms á síð-
ustu árum á kostnað hefð-
bundinna hnakka. Hnakkar
alltaf við höndina er fest í neðri gjörðina
og er því tilbúin til notkunar með
stuttum fyrirvara og alltaf á sínum stað.
Fest er í þessa sömu gjörð þegar hestur er
teymdur og þegar eitthvað er dregið, t.d.
girðingarstaurar.
Lesendur hafa vonandi haft gaman af
að fræðast um þessa hluti sem eru
nokkuð framandi hér á landi þótt hér sé
farið mjög grunnt í hludna.
Lilja Grétarsdóttir
greinarhöfundur og Ijósmyndari.
HUGUR 0G HÖND 2004 31