Feykir - 11.07.2018, Qupperneq 2
Danskan hefur lengi verið vandræðamál í íslensku samfélagi
allt frá árinu sautjánhundruð og súrkál. Þannig var að á 18.
öldinni þótti íslenskt mál orðið ærið spillt og dönskuskotið.
Á Vísindavefnum segir að helst hafi borið á þessu í kringum
verslunarstaðina fyrir áhrif frá dönskum kaupmönnum og í
máli iðnaðarmanna sem lærðu nær
undantekningarlaust í Danmörku
og fluttu tækniorðin heim með sér.
Hið íslenska lærdómslistafélag var
stofnað 1779 af tólf námsmönnum í
Kaupmannahöfn og var Jón
Eiríksson lífið og sálin í starfsemi
þess. Í stofnskránni var mælt svo
fyrir um að félagið skyldi varðveita
norræna tungu. Þar stendur meðal
annars: „Einninn skal félagið
geyma og varðveita norræna tungu
sem eitt fagurt aðalmál, er langa ævi hefir talað verið á
Norðurlöndum, og viðleitast að hreinsa ena sömu frá
útlendum orðum og talsháttum, er nú taka henni að spilla.
Skal því ei í Félagsritum brúka erlend orð um íþróttir,
verkfæri og annað, svo fremi menn finni önnur gömul eður
miðaldra norræn heiti.“ Ja, det tror jeg nu!
Á 19. öld var mikill áróður rekinn fyrir vönduðu málfari
og gegn dönskum áhrifum af hinum þekktu Fjölnismönnum
og kennurum Bessastaðaskóla. Þá var skrifað um ýmis efni á
íslensku og bækur þýddar úr erlendum málum í ríkara mæli
en áður. Þekkt eru nýyrðasmíð Jónasar Hallgrímssonar sem
notuð var í stað danskra tökuorða sem farin voru að stinga
sér niður. Almenningur tók virkan þátt í því að gæta
íslenskrar tungu. Det var i de gode gamle dage!
Nú er öldin önnur og fólk spyr sig af hverju það þurfi að
læra dönsku í grunnskóla þar sem hún sé aldrei notuð. Þeir
sem fara til Danmerkur tala hvort sem er ensku við innfædda.
MMR, Markaðs og miðlarannsóknir, gerðu nýlega
könnun hvort hætta ætti dönskukennslu í grunnskólum
landsins og kenna annað tungumál í staðinn. Skiptar
skoðanir voru á meðal landsmanna sem skiptust í jafnar
fylkingar í afstöðu sinni til málsins en 38% voru andvíg og
38% fylgjandi breytingum á tungumálakennslu, þar af 18%
mjög andvíg og 21% mjög fylgjandi. 24% svarenda kváðust
hvorki andvígir né fylgjandi slíkum breytingum.
Ef ég hefði verið spurður fyrir 40 árum síðan hefði ég ekki
hikað við að segja að dönsku vildi ég ekki sjá og ekki heldur
ensku, enda er ég lélegasti tungumálamaður landsins. En það
hefði kannski komið sér vel að hafa verið búinn að læra
dönskuna betur þegar ég, eitt sinn, gekk eftir Strikinu í
Kaupmannahöfn. Vatt sér að mér maður og baunaði á mig
einhverjum orðum á dönsku en ég skildi samt að hann var að
reyna að selja mér eitthvað. Ég var ekkert á þeim buxunum
að láta plata einhverju inn á mig og svaraði ákveðið: „Jeg
spiser ikke dansk!“ Hann horfði undrandi á mig og gekk svo
í áttina að pizzastaðnum sem hann var að auglýsa.
Páll Friðriksson,
ritstjóri
LEIÐARI
Spiser du dansk?
Útgefandi: Nýprent ehf., Borgarflöt 1, Sauðárkróki
Póstfang Feykis: Borgarflöt 1, 550 Sauðárkrókur
Ritstjóri & ábyrgðarmaður:
Páll Friðriksson, palli@feykir.is & 861 9842
Blaðamenn:
Fríða Eyjólfsdóttir, frida@feykir.is & 867 9744,
Lee Ann Maginnis, bladamadur@feykir.is & 867 3799, Óli Arnar Brynjarsson, oli@feykir.is
Áskriftarverð: 530 kr. hvert tölublað með vsk.
Lausasöluverð: 650 kr. m.vsk.
Áskrift og dreifing: Nýprent ehf. Sími 455 7171.
Umbrot og prentun: Nýprent ehf.
Óháð fréttablað á Norðurlandi vestra - alltaf á miðvikudögum
Í síðustu viku lönduðu 36 skip og bátar á
Skagaströnd og var afli þeirra 264 tonn.
Á Sauðárkróki lönduðu 14 skip og bátar
434 tonnum og á Hofsósi lönduðu þrír bátar
tæpum fimm tonnum. Heildafli síðustu viku
á Norðurlandi vestra var 702.867 kíló. /FE
Aflatölur 1. – 7. júlí 2018
264 tonn til Skagastrandar
SKIP/BÁTUR VEIÐARFÆRI KG SKIP/BÁTUR VEIÐARFÆRI KG
HOFSÓS
Geisli SK 66 Handfæri 1.624
Skotta SK 138 Handfæri 1.053
Þorgrímur SK 27 Handfæri 2.090
Alls á Hofsósi 4.767
SKAGASTRÖND
Addi afi GK 97 Handfæri 3.309
Addi afi GK 97 Landbeitt lína 3.698
Alda HU 112 Lína 9.841
Arndís HU 42 Handfæri 2.360
Auður HU 94 Handfæri 7.698
Beggi á Varmalæk HU 219 Handfæri 2.509
Bergur sterki HU 17 Handfæri 3.342
Bjartur í Vík HU 11 Handfæri 2.416
Blíðfari HU 52 Handfæri 2.448
Blær HU 77 Handfæri 1.902
Bogga í Vík HU 6 Handfæri 2.447
Bragi Magg HU 70 Handfæri 4.285
Dóra ST 225 Handfæri 10.528
Elín ÞH 82 Handfæri 1.559
Fengsæll HU 56 Handfæri 5.986
Garpur HU 58 Handfæri 792
Geiri HU 69 Handfæri 2.580
Guðbjörg GK 666 Lína 5.051
Guðrún Ragna HU 162 Handfæri 2.339
Gyðjan HU 44 Handfæri 1.630
Hafdís HU 85 Handfæri 3.997
Húni HU 62 Handfæri 9.409
Jenný HU 40 Handfæri 2.371
Kambur HU 24 Handfæri 2.389
Katrín GK 266 Landbeitt lína 13.406
Katrín GK 266 Lína 6.271
Kópur HU 118 Handfæri 1.974
Loftur HU 717 Handfæri 2.292
Lukka EA 777 Handfæri 2.398
Már HU 545 Handfæri 2.344
Rúnar AK 77 Handfæri 1.547
Smári HU 7 Handfæri 2.509
Steinunn SF 10 Botnvarpa 123.412
Svalur HU 124 Handfæri 2.396
Sæfari HU 212 Landbeitt lína 3.192
Sæunn HU 30 Handfæri 2.487
Víðir EA 423 Handfæri 2.431
Víðir ÞH 210 Handfæri 2.475
Alls á Skagaströnd 264.020
SAUÐÁRKRÓKUR
Dagur SK 17 Rækjuvarpa 14.739
Drangey SK 2 Botnvarpa 155.095
Fannar SK 11 Handfæri 2.637
Gammur II SK 120 Handfæri 975
Gjávík SK 20 Handfæri 2.247
Hafborg EA 152 Dragnót 18.922
Kristín SK 77 Handfæri 2.382
Maró SK 33 Handfæri 1.438
Málmey SK 1 Botnvarpa 174.686
Már SK 90 Handfæri 4.463
Onni HU 36 Dragnót 21.588
Sigurborg SH 12 Rækjuvarpa 30.728
Steini G SK 14 Handfæri 1.751
Vinur SK 22 Handfæri 2.429
Alls á Sauðárkróki 434.080
Blönduós
Umsækjendur um stöðu sveitarstjóra
Sjö umsækjendur voru um stöðu sveitarstjóra
Blönduósbæjar, sem auglýst var laus til
umsóknar, og rann umsóknarfresturinn út
þann 2. júlí síðastliðinn. Alls sóttu níu aðilar um
stöðuna. Ein umsókn barst of seint og var því
hafnað og einn umsækjandi dró umsókn sína til
baka. Umsækjendur eru í stafrófsröð:
Auðunn Steinn Sigurðsson, Gunnar Rúnar
Kristjánsson, Gunnólfur Lárusson, Hjörleifur
Hallgrímur Herbertsson, Kristín Á. Blöndal,
Linda Björk Hávarðardóttir og Valdimar O.
Hermannsson. /LAM
Húnavatnshreppur
Skorað á sláturleyfishafa að borga
ásættanlegt afurðaverð
Á fundi sveitarstjórnar
Húnavatnshrepps þann 4.
júlí síðastliðinn var samþykkt
samhljóða ályktun þar sem
skorað er á sláturleyfishafa að
borga ásættanlegt afurðaverð
til sauðfjárbænda á komandi
hausti. Jafnframt er skorað
á stjórnvöld að finna leiðir
til að styrkja hinar dreifðu
byggðir landsins og eru
forystumenn sauðfjárbænda,
sláturleyfishafar og ráðamenn
þjóðarinnar hvattir til að finna
framtíðarlausn á alvarlegum
vanda sauðfjárræktar í
landinu.
Ályktunin hljóðar svo í heild
sinni:
„Sveitarstjórn Húnavatnshrepps
skorar á sláturleyfishafa að
borga ásættanlegt afurðaverð til
sauðfjárbænda nú í haust. Lágt
afurðaverð mun koma mjög illa
niður á sauðfjárbændum í
sveitarfélaginu. Í Húnavatns-
hreppi er stór hluti íbúa sem
byggir afkomu sína af
sauðfjárbúskap.
Ljóst er að lágt afurðarverð
er í raun skerðing á
rekstrarafkomu sauðfjárbænda
og óvíst hversu mörg bú koma
til með að standa undir því þar
sem þolmörkum hefur þegar
verið náð.
Sveitarstjórn Húnavatns-
hrepps, skorar á stjórnvöld, að
finna leiðir til að styrkja hinar
dreifðu byggðir landsins, svo
sem með niðurgreiðslu á
flutningskostnaði á ull og
sláturfé. Með því móti er komið
á móts við þann mikla kostnað
sem sláturleyfishafar og aðrir
úrvinnsluaðilar sauðfjárafurða,
bera vegna flutninga og sá
sparnaður myndi skjóta fastari
stoðum undir rekstur
afurðastöðva.
Sveitarstjórn Húnavatns-
hrepps telur að tækifæri felist í
aukinni samvinnu landbúnaðar
og ferðaþjónustu sem hægt sé að
nýta mun betur en gert er í dag.
Leggja þarf meiri áherslu á
markaðssetningu og vöruþróun
innanlands fyrir þann mikla
fjölda ferðamanna sem sækir
Ísland heim. Tryggja þarf að
bændur geti fengið slátrað á
hóflegu verði, vilji þeir sjálfir
afsetja sínar eigin afurðir.
Sveitarstjórn skorar á
forystumenn sauðfjárbænda,
sláturleyfishafa og ráðamenn
þjóðarinnar að finna
framtíðarlausn á þessum
alvarlega vanda sem
sauðfjárræktin er í.“ /FE
2 27/2018