Feykir - 19.09.2018, Blaðsíða 13

Heilir og sælir lesendur góðir.
Það mun hafa verið í einum óveðurskafla
síðasta vors sem Gunnar J. Straumland orti:
Við tíðinni mér hugur hrýs
hér er ekki laust við,
sorgir þegar saman frís
svikavor og haustið.
Kannski hefur verið farin að dimma nótt
þegar Jón Þorsteinsson, bóndi á Arnarvatni,
orti svo:
Allt er mælt á eina vog
á því svarta skýi.
Helmingurinn öfgar og
afgangurinn lygi.
Ekki er því að neita að næsta vísa rifjast oft
upp fyrir undirrituðum á hinum dimma
hausttíma. Mun Andrés Björnsson hafa ort
hana til vinar síns, Einars Sæmundsen.
Þér mun ekki þyngjast geð
þó að stytti daginn.
Haustið flytur meyjar með
myrkrinu inn í bæinn.
Þar sem að nú eru nokkrar vikur að líða sem
sveitafólk er á kafi í hauststörfum, eins og
göngum og réttarstörfum, er gaman að rifja
næst upp vísur sem tengjast þeim tíma. Kári
Jónsson, frá Valadal, yrkir svo í gangnakofa.
Hér er engin hungurvaka,
hér eru vaskir sveitamenn.
Glasið fullt og glettin staka,
gaman er að lifa enn.
Eftir því sem ég hef heyrt mun Stafnsrétt
fyrst hafa verið byggð 1812, og þá hlaðin úr
torfi og grjóti. Síðar, er hún var endurbyggð
árið 1978, var annað efni komið til sögu
sem þá var timbur og steinsteypa. Stafnsrétt
stendur á eyri við ármót Svartár og Fossár
innarlega hér í Svartárdalnum. Staddur þar,
stuttu eftir endurbyggingu hennar, mun Kári
hafa ort þessa vísu:
Safnið hvítt af komið fjöllum
kraftmikill er sumarforðinn.
Stærst af réttum stórum öllum
stendur fram við heiðarsporðinn.
Á ákveðnum tímamótum orti Kári svo í
Stafnsrétt:
Héðan mörg er minning hlý
mínu glasi lyfti.
Fjárrétt þessa fer ég í
í fertugasta skipti.
Öðru sinni er Kári var staddur í Stafnsrétt
og þáði þar hressingu í fljótandi formi, varð
þessi til:
Í sig gutli engu sulla
efnahagur fyrir – tak.
Bændur dilka draga fulla
drekka óblandað koníak.
Að lokum, úr þessari syrpu Kára, þessi
ágæta réttarvísa:
Vísnaþáttur 719 Staka kveðin sterkri raustvið stúlkur reynt að kela.Enn eru réttir, enn er haust
enn úr drukkið pela.
Það er skáldbóndinn Magnús Kr. Gíslason,
á Vöglum í Blönduhlíð, sem yrkir svo um
gangnaleytið:
Dvínar valla vakin þrá
vísna snjalli söngur.
Heiðin kallar okkur á
enn í fjallagöngur.
Ama hryndir sérhvert sinn
sorg í skyndi dvínar.
Lífsins yndi ég ávallt finn
innan um kindur mínar.
Falleg þessi vísa Jóns Tryggvasonar, áður
bónda í Ártúnum, sem gerð mun síðsumars
á ferð um Eyvindarstaðaheiði.
Þó að húmi og hausti senn
hitna fornar glóðir.
Þegar gamlir gangnamenn
ganga um þessar slóðir.
Gott líf hefur verið hjá glöðum drengjum
þegar Bjarni Halldórsson, bóndi á Upp-
sölum í Blönduhlíð, orti svo:
Seggir runnu sveitum frá
syngja kunnu braginn.
Gneistar brunnu götum á
gangnasunnudaginn.
Einhverju sinni er gangnamenn á
norðurhluta Laxárdals lentu í sótsvarta
þoku í göngum, orti okkar góði vinur og
félagi í Karlakór Bólstaðarhlíðarhrepps til
margra ára, Einar Guðlaugsson, svo:
Ekki er þeirra brautin björt
í byrjun voru þeir illa teftir.
Helvítis þokan svo var svört
þeir sáu ekki til að skilja eftir.
Glaður hefur sá gangnamaður verið sem
orti næstu vísu. Man því miður ekki fyrir
víst hver höfundur hennar er.
Í göngurnar með geðið kátt
geysist yfir hauður.
Dembi ég áfram dag og nátt
dugar Stóri Rauður.
Kannski er nú svo komið að ég brýt það
loforð, sem áður hefur verið sett, að birta
ekki hér heimagert efni. Langar samt
að enda nú með vísu minni sem gerð
var haustið 1986 er undanreiðarmenn á
Eyvindarstaðaheiði lögðu af stað upp bratta
sneiðinginn sunnan við Fossalækinn.
Klárinn ekki í taumi tregur
töltir leiðina,
sem liggur eins og ævivegur
upp á heiðina.
Veriði þar með
sæl að sinni.
/ Guðmundur
Valtýsson
Eiríksstöðum,
541 Blönduósi
Sími 452 7154
( GUÐMUNDUR VALTÝSSON ) palli@feykir.is
35/2018 13