Feykir - 28.11.2018, Blaðsíða 36

2 01 836 2 01 7
þann 24. desember og stendur
hátíðin fram að þrettánda,
þann 6. janúar. Evelyn segir
ekki mikinn mun á jólahaldi
á Íslandi og Þýskalandi þar
sem báðar þjóðir eru kristnar
og því haldið upp á fæðingu
Krists.
„Ég verð að viðurkenna
að síðustu jólin sem ég hélt
í Þýskalandi voru árið 1999,
þannig að ég er kannski
ekki alveg með nýjustu
tísku á hreinu hvað varðar
jólin. Aðfangadagskvöld er
haldið með svipuðum hætti.
Jólin í Þýskalandi byrja hins
vegar ekki á slaginu sex um
kvöldið heldur hefur hver
fjölskylda sínar venjur. Í
sumum fjölskyldum er farið
að skiptast á gjöfum um
kaffileytið og er það upphaf
jólanna hjá mörgum.
Í minni fjölskyldu borðuð-
um við saman kvöldmat og
svo var farið til kirkju seint
að kvöldi. Þegar kirkjuklukk-
urnar hringdu byrjuðu jólin.
Pakkana fengum við eftir
jólamessu. Jóladagur og annar
í jólum eru hátíðardagar eins
og hér á landi. Fjölskyldan
eyðir miklum tíma saman, fer
í heimsóknir til ættingja og í
gönguferðir. Þegar ég hugsa
um jólagönguferðirnar úr
minni æsku, man ég stundum
eftir snjó og oftast sól. Hins
vegar tengi ég sól ekki við jól
á Íslandi. Einfaldlega vegna
þess að sólin sést ekki hér í
sveitinni á þessum árstíma og
dagarnir eru sem stystir.
Ég man eftir einum jólum
sem höfðu gríðarleg áhrif á
mína framtíð og það voru
jólin 1988. Gönguferðin á
jóladag ætlaði aldrei að taka
enda, enda beið ég ofurspennt
eftir því að komast heim
og kveikja á sjónvarpinu. Á
dagskrá var fyrsti þátturinn
um Nonna og Manna en þá
bók las ég sem barn og var
orðin ástfangin af sögunni og
Íslandi og auðvitað íslenska
hestinum. Ég man að ég skaust
inn í stofu, hafði fengið leyfi
til að kveikja á sjónvarpinu,
myndin var þegar byrjuð og
ég sá hóp manna ríðandi á
fullri ferð um grænan dal. Vá!
Draumurinn var farinn að
taka á sig mynd.“
Evelyn segir að jólalyktin
sé ekki eins í löndunum
tveimur. Lykt sem hún tengir
við jól í Þýskalandi, og er
ekki mjög algeng hér, er
reykelsislykt, Bratapfelduft
(lykt af bökuðum eplum),
ristuðum möndlum og Glüh-
wein-jólaglöggs lykt sem
margir kannast kannski við
frá þýskum jólamörkuðum.
„Jólalyktin mín á Íslandi er
auðvitað hangikjötslykt. Lykt
af lifandi jólatré í stofunni
er eitthvað sem ég er ekki
tilbúin að missa og frekar
hef ég ekkert jólatré en tré
úr plasti,“ segir Evelyn og
heldur áfram með sitthvað
um jólaskreytingar.
Hún telur að Íslendingar
eigi örugglega heimsmet hvað
jólaljós varðar, með seríur út
um allar koppagrundir. „En
það verður auðvitað að lýsa
upp skammdegið. Það var
óneitanlega sterk upplifun við
fyrsta jólahald á Íslandi hvað
mikið er skreytt hér, bæði inni
og úti. Þjóðverjar hins vegar
skreyta sín hús meira með
handverki og fleiri kertum.
Útiseríur eru settar á tré úti
í garði en ekki endilega utan
á húsin. Aðventukransinn,
fléttaðan úr greni, má ekki
vanta á þýskt heimili en ég er
pínu löt við það en vil allavega
hafa kerti.“
Léttur jólamatur
Evelyn segist alltaf hafa þótt
mjög vænt um jólasöngva og
klassíska jólatónlist. Mikið var
sungið og spilað á blokkflautu
á hennar æskuheimili en
aðventu- og jólalögum voru
gerð góð skil. „Það mátti ekki
spila eða syngja jólalög eins
og Heims um ból á aðventu.
Lagið var aldrei sungið fyrr
en á aðfangadagskvöld. Það
var síðasta lagið í messunni
og var þá gjarnan slökkt á
ljósunum og bara kertum
leyft að loga. Ég reyni að
halda þessum sið hér á Íslandi
og mér er alltaf ofboðið að
heyra jólalög í útvarpinu frá
miðjum nóvember,“ segir
Evelyn og vel er hægt að taka
undir það.
Eitt er það sem við
Íslendingar eigum umfram
aðra í veröldinni, hina þrettán
jólasveina. Í Þýskalandi,
líkt og víðar, er bara einn
jólasveinn, þessi rauði. „Oft
er sagt að hann sé fæddur
hjá Coca Cola í Ameríku
en það er ekki rétt. Þann 6.
desember er dagur heilags
Nikulásar en hann var biskup
í Tyrklandi á 10. öld og deildi
út gjöfum til fátækra barna
og þýski jólasveinninn á
rætur sínar að rekja til hans.
Í tilefni Nikulásardagsins fá
börnin smá gjafir í skóinn,
sem er settur fyrir utan
dyrnar kvöldið áður. Nikulás
breyttist svo í þennan rauð-
klædda jólasvein sem er
orðinn tákn jólahátíðanna í
mörgum löndum og uppruni
hans er víða gleymdur. Í
minni fjölskyldu var það
ekki jólasveininn sem kom
með gjafirnar heldur Jesú-
barnið sem við biðum eftir
á aðfangadag. En Nikulásar-
dagurinn var haldinn og við
vorum auðvitað spennt fyrir
honum og glöddumst yfir
súkkulaði og piparkökum
sem við fengum í skóinn.“
Hver er til í léttan kvöldverð
á aðfangadag? Líklega ekki
margir Íslendingar þar sem
aðalmáltíð jólanna er borin
fram þá. Evelyn rifjar upp að
í hennar æsku var maturinn
á aðfangadagskvöldum frekar
léttur og einfaldur. „Enda
jólin ekki byrjuð og foreldrar
mínir oft að vinna fram að
hádegi. Á jóladag vorum
við með önd frá ömmu
og afa sem voru bændur.
Með því voru knödel, eftir
bæheimskri hefð, blandað úr
stöppuðum kartöflum, hveiti
og eggjum. Svo voru afgangar
eða svínasteik næsta dag.
Nú til dags er matseðillinn
fjölbreyttari og kannski
alþjóðlegri. Kalkúnn er orð-
inn frekar algengur skilst
mér.“
Smákökur voru og eru
bakaðar í Þýskalandi eins og
hér á landi og segir Evelyn
að mjúkar piparkökur séu
afar vinsælar í Þýskalandi
enda gömul hefð fyrir þeim
í flestum landshlutum. „Svo
er þýska jólakakan Stollen.
Kakan er gerð úr gerdeigi
með fullt af rúsínum,
möndlum, sykruðum og
þurrkuðum appelsínu- og
sítrónuberki. Sem barn fannst
mér Stollen aldrei góð en ég
verð að viðurkenna að nú til
dags labba ég sjaldan fram
hjá Stollen þegar ég sé hana í
Bónus eða Nettó.“
Samkvæmt venju er Evelyn
beðin um jólauppskrift til að
deila með lesendum Feykis.
„Já, er ekki best að koma
með eina létta og vinsæla
smákökuuppskrift?“
Evelyn segir að fjölskyldan
á Lýtingsstöðum ætli að
bjóða upp á jólastemningu í
torfhesthúsinu og mun það
vera í þriðja sinnið. „Þetta er
einstök upplifun sem finnst
ekki lengur á Íslandi og tilvalið
að kíkja til okkar, ekki síður
með börn. Við verðum einnig
með jólate og piparkökur
fyrir gesti og gangandi.
Þetta verður sunnudaginn
2. desember frá klukkan 15-
18, sama dag og Kvenfélag
Lýtingsstaðarhrepps er með
jólamarkað í Árgarði.“
Kanilstjörnur
uppskrift fyrir u.þ.b. 40 stk
2 eggjahvítur
300 g flórsykur
1 tsk sítrónusafi
400 g fínmalaðar möndlur
Raspaður börkur af
einni sítrónu (skola
sítrónuna vel áður en
börkurinn er raspaður af)
1 msk kanill
Örlítill negull (hnífsoddur)
Hrærið eggjahvítuna vel þangað
til hún er orðin stíf. Bætið
flórsykri við og hrærið vandlega
saman. Bætið svo sítrónusafanum
við og takið fjórar matskeiðar af
blöndunni frá til að eiga seinna
sem glassúr.
Bætið við möndlum, sítrónu-
berki, kanil og negul og hrærið
vel en vandlega saman. Fletjið
deigið út, 4-5 mm þykkt, (gott
að bleyta kökukeflið með köldu
vatni). Skerið deigið út með
stjörnuformi, dreifið glassúr yfir
og bakið í 12 mínútur á 180°C.
Glassúrinn á að vera hvítur.
b
bb
Gestahúsin séð frá þjóðveginum, fjær eru gömlu hesthúsin.
Hestaleigan á Lýtingsstöðum er vinsæl hjá ferðamönnum.
Hesthúsin sóma sér vel í skammdegisskímunni.
Sannkölluð jólastemning í torfhesthúsunum.