Þjóðólfur - 02.03.1942, Qupperneq 1

MiVtlFIR
II. árg.
Reykjavík, mánudaginn 2. marz 1942.
3. tölublað
Framíairamál Rcyfejavlfeur IIL
REYKJAVÍK hefur öll skilyrði til að vera einn hinn feg-
ursti, heilnæmasti og snyrtilegasti bær í heimi. Bæjarstæð
ið er fagurt. Fjallahringurinn umhverfis bæinn er einn hinn
fegursti á landinu. Eyjamar og sundin setja sinn sérstaka
svip á umhverfið. Bæinn er hægt að hita með heitu vatni
frá iðrum jarðar. Þar með er kolareyknum og sótinu vísað
í útlegð.
En Reykjavik hefur lítið af þessu að’ segja enn. Bær-
inn er óskipulega byggður. Húsin dreifð, lítil og ósmekkleg,
nema nokkur hverfi, sem byggð hafa verið upp í útjöðrum
bæjarins og utan hans núna síðustu árin. Vegalengdir inn-
an bæjarins eru óeðlilega langar, miöað við fólksfjölda og
göturnar nálega ófærar. Og reykskýið virðist vera höfuð-
staönum engu ófylgisamara en erfðasyndin mannfólkinu.
Eítt hekta vandamálíð;
*
Hvernig á að tryggja
öryggi borgaranna?
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
VALDIMAR JÓHANNSSON
Skrifstofa:
Laufásv. 4. Sími 2923. Posth. 761
Viðtalstími ritstjórans kl. 1—2 alla
daga nema laugardaga.
Þjóðólfur kemur út á hverjum
mánudegi. Misserisverð er kr. 6.00
og greiðist fyrirfram, í lausasölu
25 aura.
Víkingsprent h. f.
BLÖÐ þau, sem veita viðskipta-
málaráöherranum fulltingi eiga
orðið mjðg óhægt um vik að
halda uppi vörnum fyrir stjórn
lians á viðskiptamálunum. Það
ber æ meira á réttmætri óánægju
almennings yfir því vítaverða
liirðuieysi, að landið skuli ekki
hafa verið birgt upp af nauð-
synjavöru meðan nægir mögu-
leikar voi*u til þess. Menn sjá að
vonum lítið bjargræði í glysvarn-
ingnum, sem ráðherrann hefur
veitt inn í landið í stað þess að
tryggja innflutning á nauðsyn-
legustu vörum.
• •
ÍMINN svarar gagnrýni Þjóð-
ólfs á þá leið, að hér í blað-
inu hafi þess verið krafizt, að
innflutningur á nauðsynjavörum
væri látinn þoka fyrir innflutn-
ingi á glysvamingi. Ennfremur
ræðst blaðið harkalega á nafn-
greindan mann og sakar hann
um árásir á Eystein Jónsson,
enda þótt sá maður hafi aldrei
skrifað staf í Þjóðólf um þessi
mál. — Hinn slæmi málstaður
Tímans verður mest markaður af
þessum óyndisúrræðum í vörn
blaðsins. Annars vegar að snúa
sannleikanum við og byggja vörn
sína á þeim forsendum. Hins veg-
ar að freista að leiða athygli
manna frá sjálfu málinu, sem um
er deilt, með því að hrúga saman
rætnum persónulegum óhróðri um
mann, sem ekki hefur lagt til
þessara mála.
• • •
AGUR, blað framsóknar-
manna á Akureyri, virðist
ekki sjá sér fært að halda uppi
svörum gegn ádeilum þeim, sem
ráðherrann sætir í tilefni af
stjórn hans á innflutningnum.
Blaðið tekur hins vegar undir
gagurýnina og lætur um mælt
meðal annars á þessa leið: „Á
það (þ. e. innflutning nauð-
synjavara) þarf að leggja höfuð-
áherzlu á næstu mánuðum. Önn-
ur stefna í innflutningsmálum
væri óskynsamleg, eins og nú
horfir í styrjöldinni. . Kaupfé-
lög, kaupmenn og heildsalar hafa
áreiðanlega ekki miklar birgðir,
af þessum vörum.. . Heimilin
eiga litlar sem engar birgðir,
vegna skömmtunarinnar. Það virð-
ist því ekki ofmælt að segja, að
kornvörubirgðir landsins séu
glannalega litlar á þessum tímum
óvissu og óvæntra atburða... .
Meðan eins horfir og nú í mál-
efnum lands og þjóðar, virðist
mjög æskilegt að losa um
skömmtunina á kornvörum til
heimilanna .. ef í óefni færi með
aðflutninga til landsins, þá eru
birgðir heimilanna beztu og
drýgstu matvælabirgðirnar, sem
þjóðin getur átt. .. Á styrjaldar-
artímum eru matvælabirgðir
landsins það, sem mestu máli
skiptir. Öryggi og forsjá í þeim
málum verður eigi metin til
fjár”.
• • •
Sorgarsaga hitaveitumáisins
skai po eKki riíjuö upp aö
þessu sinni. Þaö mun vera
bæjarbúum fuiikomlega ljost,
aö hitaveitan heföi komizt á
fyrir nokkrtnn árum, ef hinir
„abyrgu” fiokkar heföu ekki
iagt a það mesta stund vio
undirbúning máisins að leit-
ast viö að tryggja flokksieg-
an ávinnmg af framkvæma
þess og geta hver um sig
eignað sér rikasta þattinn 1
lausn máisins.
Hins vegar skal hér hafió
máls á frekari umræöum um
það, hvernig á að byggja
Reykjavík upp. Á undanförn-
um árum haia nýbyggingarn-
ar 1 bænum aö mestu leyti
risiö utan hinna eigimegu
takmarka bæjarms. Þar haia
byggzt heil hverfi einstakra
húsa, ætluö einni eöa tveimur
fjölskyldum. Gatnakerfi og
lagnir fyrir vatn, frárennsli,
rafmagn og síma í þessi nýju
hverfi kosta milljónir króna,
sem teknar eru af sameiginleg
um sjóði borgaranna í bæn-
AÐ mun nokkurn veginn
ljóst af þessum staðreynd-
um, hvernig málstaður Eysteins
Jónssonar er. Tíminn getur ekki
varið hann og leggur á flótta í
málinu. Vopnaburður blaðsins á
undanlialdinu er hins vegar með
þeim hætti, að telja má óljúg-
fróðum vott um mannhatur það
og mannskemmdafýsn, sem í hví-
vetna markar afstöðu blaðsins.
Annað aðalblað flokksins er þeim
mun drengilegra í afstöðu sinni,
að það viðurkennir þær stað-
reyndir, sem ekki verður á móti
mælt og tekur undir hina rétt-
mætu gagnrýni. — Vill forsætis-
ráðherrann og I. S, I. bera
ábyrgð á því miklu lengur en
orðið er, að stjórn viðskiptamál-
anna sé í höndum manns, sem e.
t. y. er á góðum vegi með að
leiða skort og neyð yfir þjóðina?
um. Sum þessara hverfa hafa
risið upp á stööum, sem eru
mjög illa til þess fallnir að
reisa þar íbúðarhús. Norður-
mýrin og Höfðamýrin eru
gamlar mómýrar og erfitt að
fá þar fastan grunn undir
byggingar. Auk þess er mikilj
vatnsagi í jörðmni og mikil
hætta á raka í byggingum,
sem þar eru reistar.
Hins vegar eru stór svæði
inni í bænum lítt eða ekki
byggð. Meö sumum elztu og
lengstu götunum í bænum eru
ióðirnar nálega ónotaðar.
Meðfram Grettisgötunni og
Njálsgötunm gæti hæglega
rúmazt byggingar yfir jafn-
margt eða fleira fólk en nú
býr í hinum nýju einbýlis-
húsahverfum utan Hring-
brautar. Með báðum þessum
götum standa litlir, óásjáleg-
ir timburkofar, ætlaðir einni
fiölskyldu. Sjálfsögðustu fram-
kvæmdir i byggingamálum
höfuðstaðarins eru þær að
kaupa upp allar lóðir og hús-
eignir við götur eins og þær
tvær, sem hér voru nefndar.
Síðan á að' reisa þar sambygg-
ingar, þriggja til fjögurra
hæða háar. Fyrir hinar gíf-
urlegu fjárhæðir, sem varið er
af almannafé til að gera göt-
ur og lagnir í hverfunum ut-
an við bæinn, mætti fullgera
gömlu göturnar inni í bæn-
um. Gamlar, fjölfarnar götur
í bænum eru nú í því ástandi
að þær líkjast fremur illfær-
um fjallvegum en götum i
höfuðborg. í stað þeirrar sjálf-
sögðu skyldu bæjarfélagsins
aö fullgera þessar götur er
milljónum króna kastaö í
gatnagerð utan hinnar eigin-
legu borgar. Höfuöstaöurinn
er orðinn óskipulegt dreifbýli
á óhæfilega stóru landsvæði,
Framh. á 4. síðu.
NÚ nýskeð hafa verið gerð
að opinberu umtalsefni
tvö ofbeldisverk, sem erlendir
hermerm hafa framið á íslend-
ingum. Annað er árás fjög-
urra amerískra hermanna á
friðsaman vegfaranda, sem
einskis ills átti sér von, Njál
Þórarinsson að nafni. Börðu
þeir hann niður í götuna,
spörkuðu í hann og beinbrutu.
Hitt er níðingsverk svo fáheyrt
og viðbjóðslegt, að enginn
mundi að óreyndu vilja væna
svokallaða siðmenntaða menn
um slíkt athæfi. Brezkur her-
maður tælir með sér á afvik-
inn stað 9 ára gamlan dreng,
ræðst á hann, rífur af honum
fötin og gerir tilraun til að
nauðga honum. Drengurinn
veitir ítrustu mótspyrnu. Her-
maðurinn særir hann með
tönnum og hnúum. Loks tekst
drengnum að sleppa úr klóm
níðingsins og bjarga sér á
flótta. — Við rannsókn máls-
ins hefur það komið í ljós,
að þetta drengskaparsnauða
illmenni hefur áður drýgt
samskonar glæp á sömu slóð-
um.
Þessi atvik gefa nægilega
H:n víðtæka lítilsvirðing á
þinginu af hálfualmenn-
ings á aö nokkru rætur sín-
ar í stórhættulega misheppn-
uðu löggjafarstarfi’ þingsins.
Sú áviröing þingsins er eng-
an vegin nýtilkomin, heldur
hefur hún loðað við það um
mörg undanfarin ár.
Almenningi i landinu hefur
einkum orðið þessi ávirðing
kunn í sambandi við hinn ó-
eðlilega fjölda laga, sem ætl-
að er að marka rarnma borg-
aralegrar breytni manna á ís-
landi. Það er útbreidd skoðun
og án efa rétt, að ekkert land
í heimi, miðað við fólksfjölda
og allar ástæður, komist í sam
jöfnuð við ísland um fjölda
laga og flókna og margbrotna
löggjöf. Hafa svo litlar höml-
ur verið lagðar á þessa laga-
smíðaástríðu þingsins, að
jafnvel lögfræðingarnir eiga í
áberandi vandræðum með að
fylgjast með löggjöfinni og
vita gerla, hvað eru lög í
glögga hugmynd um tvíþættan
vanda, sem íslendingum stafar
af veru útlendra hermanna 1
landinu tii þess að þau séu
gerð aö tilefni til nokkurrar
athugunar um eitt helzta
vandamálið, sem þjóðin verð-
ur nú að horfast í augu við.
Annarsvegar eru hinar ó-
frægilegu siðvenjur allmikils
hluta borgaranna að sækjast
eftir kunningsskap viö hina
útlendu hermenn, opna fyrir
þeim heimili sín og bjóða þeim
aö borði sínu. Hin óeölilega
umgengni reykvískra barna
við hermennina, innan veggja
heimilanna og utan, er bein
afleiðing þessa óviðurkvæmi-
lega atferlis borgaranna. Þeg-
ar börnin sjá fullorðna fólk-
ið sækjast eftir þeim kynnum
við hermennina, sem eru bein-
línis vansæmandi fyrir þjóð-
ina, þarf engan að undra, þótt
þau feti í fótspor foreldra,
systkina og heimilisvina. Auk
þess er það augljóst mál, að
þegar hinir fullorðnu borgar-
ar kunna ekki sínum eigin
fótum forráð í umgengni við
hermennina, muni ekki frá
Framhald á 4. síðu.
landinu á hverjum tíma, hvað
þá allur almenningur..
Við hin margbreytilegu
lagaákvæöi bætist svo urmull
af regiugerðarákvæðum, því
að allur þorrinn af hinum ó-
teljandi lagasmíðum krefst
nánari ákvæða í reglugerð. Er
nú svo komið, að almenningi
er algerlega um megn að vita
skil á því til nokkurrar hlítar,
hvaö brýtur í bága við lögin
í landinu og hin óteljandi
reglugerðarákvæði, er sprottið
hafa út af hinni óeðlilegu
frjósemi í lagasmíð. Verður
því margur maðurinn brotleg-
ur við laga- og reglugerðar-
ákvæði fyrir þá sök eina, að
það má heita ofraun hverjum
manni að varast hinar mörgu
og viðsjárverðu ,,ljónagryfjur”
löggjafarinnar.
Hinar tíðu breytingar á
g'ildandi lögum, ekki síður
nýsettum lögum en hinum
eldri eiga ríkan þátt í því
Framhald á 3. síðu.
Virðing Aþingis - Þriðja grein
Handahúf [ löggjafarstarfi