Þjóðólfur - 06.04.1942, Blaðsíða 4

Aðsenf efní
Framhald af 3. síðu.
ar fyrsta tækifærið, sem gefst.,
til að reka rýtinginn í bak þeirra.
Einsdæmi.
Þessar niðurstoður, sem liggja
Ijóst fyrir og eru óvefengjanlegar
i'yrir Framsóknarflokkinn. Um 15
ara skeið hefur hann haft sterk-
ustu valdaaðstöðuna í landinu.
Að þeim tíma liðnum er flokkur-
inn svo mjög fyrirlitinn í höfuðstað
landsins, þar sem þriðjungur þjóð-
arinnar býr, að hann fær ekki
einn af fimmtán fulltrúum höfuð-
.’taðarbúa. Það fæst meira að
segja enginn þeirra, sem ekki á
undir högg að sækja utm lífsaf-
komu sína, til að ljá honum at-
kvæði. Slíkir atburðir eru áreið-
anlega algert einsdæmi, þótt víðar
væri leitað.
Laun syndarinnar er dauði.
Ástæðan fyrir hinni miklu fyr-
irlitningu Reykvíkinga á broddum
Framsóknarflokksins eru ýmsar.
En veigamest er sú, að í Reykja-
vik er hverjum manni kunnugt um
hinar skuggalegu aðferðir í valda-
baráttu þessa flokks. Enginn ís-
lenzkur stjórnmálaflokkur hefur
gengið lengra í því að misbeita
pólitísku valdi og níðas.t á minni-
hlutanum. Enginn flokkur hefur
lagzt jafn lágt í spillingu, óheil-
indum og óheiðarlegum starfsað-
ferðum. Formaður Framsóknar-
flokksins hefur sannanlega byggt
valdakerfi sitt á því að kúga
menn til fylgis með hótunum eða
kaupa með fríðindum. Fyrir slík-
er starfsaðferðir verða menn fyrr
eða síðar að þola makleg mála-
gjöld. Hin mikla niðurlæging
Framsóknarflokksins í þessum
kosningum er næsta óljúgfróð
sönnun hins fornkveðna, að laun
syndarinnar eru dauði.
Tilburðirnir í kosningabarátt-
imni.
Það verður þó engan veginn
sagt, að Framsóknarmenn í
Reykjavík sýndu ekki nokkra til-
burði í þá átt að rétta hlut sinn
í augum Reykvíkinga. Formanni
fíokksins, sem var bæjarfulltrúi
hans síðastliðið kjörtímabil, vai
haldið frá allri þátttöku í kosn-
ingaundirbúningnum, enda þótti
fátt ólíklegra til að auka hróður
flokksins en að minna á tilveru
hans. — Veðurspámaður nokkur
var gerður að pólitískum ritstjóra
Tímans og krossinn tekinn upp
sem merki hans.
Lok krossferðarinnai*.
Árangurinn af ,,krossferð” hins
veðurglögga manns til að bjarga
fylgi Framsóknárflokksins i
Reykjavík varð þó allur annar en
til var ætlazt. Reykvíkingar gengu
ekki í sveit hans. ,,Krossferðin”
misheppnaðist. Fyrir tólf árum
tóku Framsóknarm. í fyrsta sinn
þátt í kosningu í höfuðstaðnum.
Þeír fengu þá tvo fulltrúa kjörna.
Síðan misstu þeir annan fulltrú-
snn. Nú missu þeir hinn síðari
og eru ,,þurrkaðir út” úr bæjar-
stjórn Reykjavíkur. „Krossfarinn”
megnaði ekki að bjarga leifum
Framsóknarflokksins í Reykjavík.
Merki hans prýðir nú hina póli-
tísku gröf flokksins í höfuðstaðn-
um. Argus.
Löngu símtölin
Hefurðu aldrei hugsað út i
það, lesari góður, hvað þess-
ar löngu hrókaræður, sem þú ert
vanur að halda í símann, eru þeg-
ar á allt er litið, lítið æskilegar,
á móts við það hvað þær eru þó
skynsamlegar og andríkar. — Ef
ekki, þá skal ég nú segja þér það.
Mánudaginn 6. apríl 1942
Dr. phíl. Helgí Péturss
Framhald af 1. síðu.
liugsunar. Stílprýði hans vott-
ar um það jafnvægi hugans,
sem veitist þeim einum, er öðl-
ast útsýn um fjarlægar verald-
ir, langt yfir fordóma hvers-
Enginn skyldi skáldin styggja
Framh. af 1. síðu.
því búnu tekur formaðurinn aS
verja málstað ,,ráðsins“ á opin-
beru færi. Og hver er aðferðin ?
Hnekkir hann ekki ákærunum lið
fyrir lið ? Rökræðir hann ekki
málið á rólegan hátt ? Nei, hann
gerir hvorugt af þessu. Hann
birtir hinsvegar orðmörg níðskrif
um nafngreinda málara. I upp-
hafi máls síns slær hann því
föstu, að þessir menn séu komm-
únistar en ekki listamenn. Hvað
koma stjórnmálaskoðanir þessu
máli við ? Því getur sennilega
enginn svarað annar en Jónas
Jónsson. Jafnframt er tækifærið
notað til að hreyta ónotum í skrif-
stofustjóra fjármálaráðuneytisins
fyrir að gefa upplýsingar, sem
hann hann er beðinn um sem em-
bættismaður. Slík framkoma op-
inbers trúnaðaramanns gefur
skýra mynd af því, hvaða garður
hér er varinn. Það eru vébönd
óheiðarleikans, * yfirdrottnunar-
innar og spillingarinnar.
Klíka sú, sem sölsað hefur
undir sig öll ráð í þjóðfélaginu
mun gera sér það ljóst, að brezti
þessi garður á einum stað, þá sé
honum öllum hætt. Þess vegna er,
viðbragðið svo ótvírætt um að
kefja niður þessa óvæntu upp-
reisn.
Nýtt tímarit
Hið nýja tímarit, Helgafell,
gefur ánægjulega hugmynd um
það, að fyrir bókmenntir og önn-
ur menningarmál sé að skapast
nýr vettvangur, óháður og frjáls
Ritinu stýra tvö af vinsælustu
skáldum þjóðarinnar, Magnús
Ásgeirsson og Tómas Guðmunds
son. Snjallir rithöfundar munu
— Það er vegna þess, að þegar
þú ferð í símann, þá hugsar þú
þér alltaf, að sá sem þú hringir
upp, sitji aðgerðalaus og sé að
bíða eftir því að einhver skemmti-
legur maður hringi sig nú upp.
Og svo dettur þér ekki í hug, að
nokkur þurfi að nota þinn síma
á meðan, og heldur ekki að ein-
hver sitji og bíði eftir að fá að
tala við þig eða aðra. — Vegna
þess að þú verð allri þinni ríku
hugkvæmd i símtölin og gleymir,
bæði tímanum og umhverfinu, þá
verðurðu satt að segja að dálítilli
plágu beggja megin við símana,
þegar ]pér tekst upp. — Og ekki
dettur þér heldur í hug að þér
hefnist nokkurntíma fyrir þetta.
— Og þó er það svo. — Þú þarft
kannske stundum að tala við ein-
hvem embættismann, fulltrúa eða
forstjóra. Og þá má mikið vera
ef þú getur talað lengi án þess
að sleppa við ásókn símadraug-
anna. — Og svo hefurðu kannske
líka tekið eftir því, að þegar þú
ætlar að gæða einhverjum kunn-
ingja þínum á skemmtilegu sam-
tali, þá gengur þér stundum illa
að ná í samband. Og þú bölvar
sjálfvirku stöðinni fyrir það, að
nú sé hún að verða ónýt. — En
oftast eru það bara oflöng samtöl
sem halda stöðinni ofhlaðinni, svo
að þú kemst ekki að. Z.
leggja því til efni. Ritdómar í
fyrsta heftinu, sem nú er nýlega
út komið, stinga svo í stúf við það
andrúmsloft, sem ríkt hefur í
heimi íslenzkra bókmennta nú
undanfarið, að þeir einir gæfu
heftinu lífrænan svip, þótt allt
annað efni þess væri nálega eins-
kisvert. Hin , ,dauða hönd“
menningarforustunnar mun ekki
ná til þessa nýgræðings. Ritstjór-
arnir eru vafalaust reiðubúnir til
að þola ,,refsiaðgerðir“ þeirra
máttarvalda, sem útdeila blíðu og
stríðu til skálda, rithöfunda og
listamanna. Þeir hætta styrkjum
sínum, en rit þeirra hefur yfir sér
ferskan og frjálsmannlegan blæ
andlegs sjálfstæðis.
Upphaf meiri tíðinda
Hin sterka andstaða lista-
manna og rithöfunda gegn
Menntamálaráði er sennilega
upphaf meiri tíðinda. Helsi þess-
arar stofnunar á menningarlíf
þjóðarinnar er raunverulega brot-
ið. Andófið er orðið svo eindreg-
ið, að það verður ekki brotið á
bak aftur. En jafnskjótt og fyrsta
skarðið hefur verið rofið í múr-
inn, er honum öllum hætt. í fót-
spor listamannanna og rithöfund-
anna munu aðrir koma. Fleiri eru
sárir undan fjötrunum. Það er
hins vegar fullsýnt, að álagafjöt-
urinn verður ekki höggvinn af
þjóðinni nema fyrir forgöngu
þeirra, sem hafa andlegt hug-
rekki til að bera. Það er sennilega
rétt skilið, að ,, fólk eins og mat-
vörukaupmenn" leggi ekki út í
það æfintýri, að bjóða kúgurun-
um byrginn. Allur þorri almenn-
ings er ýmist auðblekktur um
langa hríð eða furðu sinnulaus.
Til sigursællar baráttu gegn of-
beldi og kúgun þarf fyrst og
fremst þá djörfung andans, sem
metur hugsjónir meira en tíman-
lega velferð. Aðalsmerki sannr-
ar listar er andlegt sjálfstæði. —
Þess vegna er það eðlilegt, að í
hlutskipti listamanna og rithöf-
unda falli forusta í þeirri baráttu,
sem hér um ræðir. Ofríkismenn-
irnir í íslenzku þjóðlífi eiga kann-
ske eftir að kynnast af eigin raun
sannleiksgildi þeirra orða, sem ís-
lenzkt skáld hefur lagt í munn
löngu liðins harðstjóra:
,,Enginn skyldi skflldin styggja,
s/jœð er þeirra hefnd“.
Svan&kaffi
fæsf 1 flesfum
verzlunum
dagshy ggj unnar.
Dr. Heigi Féturs er norrsenn
mjög að líkamsútliti, ljósgulur
'á hár og skegg, bláeygur, bein-
vaxinn og tiginn í spori. Hann
hefur ræktað líkama s'irm eigi
siður en anda og barizt gegn
þrálátri vanheilsu, sem hefur
! mjög varnað honum svems
allt frá ungum aldri. Sjötugur
er hann því eins og hann
stæði á fimmtugu og má fyr-
ir víst spá honum um leið og
honum hér er óskað margra
hamingjusamra starfsára við
aukinn skilning landa hans og
annarra þeirra manna á jörðu
hér, sem kunna að meta frum-
starf þeirra manna, sem brjóta
nýjar leiðir í heimi mannvits
og mannbetrunar. J. Þ- ;
Tilkynning til Haf nfirðinga!
Þar sem allir húseigendur hafa nú fengið tvo poka fulla
af sandi, sem nota á til að slökkva í eldsprengjum, munu I
eftirlitsmenn loftvarnanefndar fara í húsin og gæta að því, J
hvort sandurinn og tilskilin tæki eru á réttum stað, ogl
einnig munu þeir leiðbeina bæjarbúum í að nota sandinn ]
á réttan hátt. '
Pokarnr skiiíst tómir aftur, þar sem ekki er þeirra þörf.
Fólk er alvarlega áminnt um að fara eftir fyr'irmælum
loftvarnanefndar og leiðbeiningum eftirlitsmanna svo að
allir séu sem bezt viðbúnir, ef hættu ber aö höndum.
Loftvamanefnd Hafnarfjarðar.
Happdrætti Hásköla
Islands
Dregið verður í 2. fPá föstudag.
Eftir eru á árínu: 5673 vínníngar
Samtals 1.315.000 hrónur
y ;
Spyrjíst fyrír um skattfrelsí
vínnínganna
Ef þér hafið ekki ráðstafað næsta
helgidegi, þá ættuð þér að taka
yður fyrir hendur að lesa bókina
Hrlsl Irii og nodor hcooar
eftir Sigurð Einarsson dósent. —
Hún fæst í öllum bókaverzlunum
H.F. OFNASMIÐJAN
Refshák á Alþíngi
Framh. af 2. síðu.
hún hafi borizt hingað með kora-
eins fjarlæg hugsjón og á sér
sízt vaxtarvon í öngþveiti vax-
andi sundrungar. Flokksræðið
er fóstrað af hugmyndum
valdríkisins, sem steypir heim-
inum hvað eftir annað út í
blóðugar styrjaldir. A rústum
valdrík'isins þarf aó rísa rétt-
arríkið grundvaliau a visinda-
legri rannsókn og leit að
sannleikanum og réttinum í
viðskiptum manna og þjóða.
Hugir þeirra, sem sljórna
og hinna, sem iata stjórnast,
þurfa að snúast frá trúnni á
ofbeldið til trúar á réttinn,
því skrifað stendm*: „Leitiö
fyrst guðsríkis og þar er rétt-
lætið og þá mun alit annaö
veitast yður“. x.