Þjóðólfur - 18.05.1942, Side 4
Firir lUnlandll
Framhald af 1. síðu.
á Alþingi. Eitt er víst, að nú
er heimsstyrjöld en þá var
einungis takmarkaður hluti
heimsins í stríði.
Sannleikurinn er sá, að hér
var engin raunveruleg hindr-
un fyrir alþingiskosningum
sumaiið 1941. Þetta var allt
blekking og óverjandi athæfi,
freklegt brot á helgustu rétt-
indum borgaranna í landinu,
og ótvírætt stjórnarskrárbrot.
Aö nkisstjórn og þingmenn
leyfðu sér þetta stafaði af
því, að þá var „þjóðstjórn“.
„Þjóöstjórnin“ réði yfir blöö-
unum og hún taldi sig örugga
um þaö, aö ekki yröi hafnar
árásir á hana og þingmenn
af blaðanna hálfu. Flokks-
blööin fluttu langar greinar
eftir forustumennina til aö
réttlæta gerræðið, en það var
alit- utan við kjarna málsins,
skrifaö' í þeim tilgangi að
blekkja almenning.
Nú liggur fyrir skýlaus við-
urkenning allra þessara sömu
manna um þaö, aö allt, sem
borið var fram í fyrra hafi
verið blekking, því aö ástand-
ið nú væri ekki síður hindr-
un kosninga en í fyi'ra.
Blað Framsóknarmanna,
Tíminn, gengur þaö langt 7.
þ. m. að skrifa grein meö svo-
hljóðandi feitri fyrirsögn:
, Stjórnarskrárbrölt umboðs-
lausa þingsins“. Að vísu vill
blaðið ekki láta þingið vera
alveg umboöslaust, en hvar
eru takmörkin?
Annaðhvort hafa þingmenn
fullt umboö eöa ekkert um-
boð og þeir hafa áö lögum
ekkert umboö eins og nú
standa sakir.
Borgarar þessa lands hljóta
aö undrast, er þeir sjá svart
á hvítu, hvílíkar reginvitleys-
ur umboðsmenn þeirra hafa
gert sig seka um. Og annaö-
hvort er þaö, að þessir um-
boðsmenn þjóðarinnar geta
ekki fundiö til blygðunar eða
þeir halda að þjóðin beri ekki
skyn á málefnin og þeir geti
boðið henni allt.
Umboðsleysi þingsins er
auk þessa hiö alvarlegasta at-
riði. Á öllum tímum er þaö
vitaskuld nauðsynlegt aö lög-
gjafarþing standi á löglegum
og traustum grundvelli. en
aldrei þó eins og á styrjaldar-
og hættutímum. Hvar hefðum
vér staðið, ef einhver svo al-
varleg tíöindi eða atburðir,
hefðu gerzt, að þingmennirn-
ir sjálfir vildu ekki taka á-
kvörðun um þá, og vildu
sjálfir skjóta sér undir um-
boösleysi sitt. Þaö gátu sann-
arlega komið fyrir þeir at-
burðir, sem ekki vörðuðu
þjóðina minna en ákvöröun
um kosningar vegna stjórnar-
skrárbreytinga, sem „Tíminn“
nú telur Alþingi ekki hafa
umboð til.
Önnur hliö á þessu máli er
sú, aö einhver sá aðili gat
komið fram, sem krafðist
fullra umboða af umboðs-
mönnum þjóðarinnar, til þess
aö hann vildi viðurkenna Al-
þingi sem löglegan aðila.
Vér megum þakka forsjón-
inni, að ekkert slíkt hefur
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
VALDIMAR JÓHANNSSON
Sími 2923
Víkingsprent h.f.
Mánudagur 18. maí 1942
komið fyrir, en söm er þeirra
manna gerð, sem ailsendis að
óþörfu og meö fullkomnu á-
byrgöarleysi, settu oss í slíka
afstööu.
Tilvera vor sem sjálfstæðr-
ar þjóöar, byggist á menn-
ingu vorri og sem sjálfstæðs
ríkis á þvi, aö vér höldum full-
komlega í heiöri það þing-
bundna lýöfrelsi, sem vér að
lögum höfum öölazt. Þetta er
of dýrmætt til þess aö því sé
stofnaö í tvísýnu á þann hátt,
sem raun ber vitni,
Þaö var skylda ríkisstjórn-
arinnar og Alþingis í fyrra
sumar aö kosningar færu
fram til Alþingis og þaö er
sjálfsögö skylda nú.
í Tímanum 9. þ. m. er
grein meö fyrirsögninni:
„Helgi og öryggi stjórnar-
skrárinnar". í greininni er
rætt um, að stjórnarskráin sé
helgur dómur og grundvöllur
þjóöfélagsins. Þetta er auövit-
aö satt, en hvernig hafa þess-
ir sömu menn fariö með þann
helga dóm og grundvöll þjóð-
félagsins? Svariö er þegar gef-
ið hér að framan. Þeir hafa
vanhelgaö hann og rofiö. Þeir
rumska fyrst, er þeir hyggja,
aö þeir geti stutt hagsmuni
sína meö helgi hans. Reynsl-
an sýnir aö helgidómurinn
nær ekki lengra hjá þessum
mönnmn. Þjóðin vill hafa
sinn helgidóm hafinn yfir
þáö'.
Urn breytingu þá, sem nú
er fyrirhuguð á kjördæma-
skipun landsins skal hér fátt
sagt. Dálítrl bót getur verið
aö breytingunni, en þess ber
aö gæta, að stærri breytingar
þarf sennilega aö gera á
stjórnarskránni á næstunni
og mundi því virðast eölilegra
aö tekið væri til starfa áð
undirbúningi allra þeirra
breytinga, sem gera þyrfti á
stjórnarskránni og framtíðar-
stjórnskipulag vort á aö hvíla
á.
Það virðist nú þegar verið
fengin nægileg reynsla fyrir
því, aö fastir stjórnmálaflokk-
ar með stjórnum þeirra og
miöstjórnum mynda valda-
klíkur í landinu, sem, framar
öllu öðru hlúa aö flokks- og
sérhagsmunum. Hagsmuna-
mál þjóöarinnar hverfa fyrir
flokks- og sérhagsmunum og
verða oft að engu í moldviðrl
ritdeilna.
Slíkir annmarkar, eins og
hér er bent á. hafa raunveru-
lega orðið lýðfrelsinu að falli
víða. Ef dæma má af stjórn-
málum seinni tíma hjá oss,
þá má búast við að sömu
annmarkar eöa ágallar valdi
feigö okkar lýðfrelsis, ef ekki
er spyrnt við í tíma.
Þaö virðist því einsætt, áð
vér veiðum að taka höndum
saman um þaö, að breyta
stjórnskipan vorri á þann
hátt, að flokksvaldið verði
ekki til eða að minnsta kosti
eldd svo ríkj'a©di ejjis og nú;
því að nú er ekki unnt að
tala um lýóræði hjá oss, held-
ur flokksræði, sem er eins-
konar skrípamynd af lýðræði.
Stjómarskrá vor veröur aö
breytast í þaö horf, áð viðun-
andi stjórnarfar geti ríkt í
landinu.
Hinu sjálfskipaöa þingi hef-
ur fariö flest illa úr hendi,
en hér verður ekki tími né
tækifæri til að minnast þess
verulega, en minna má á dýr-
tíðarmálið.
Á meöan þingið var löglegt
haföi það ekki gert almennar
ráðstafanir til að verjast dýr-
tíöinni, Hið sjálfskipaöa þing
var kvatt saman í haust til
aö gera slíkar ráöstafanir.
ÞingiÖ sat, ekkert geröist,
þingmenn fóruheim. Skömmu
á eftir eru gefin út bráöa-
birgðalög um þetta efni með’
lögþvinguöum gerðardómi.
Þetta er óþingræóisleg aöferö
og gefur ót\írætt til kynna
aó’ ábyrgöartilfinning þing-
manna hafi ekki veriö svo rík,
aö þeir hafi lagt sig fram um
aö leysa vandamál, sem þeir
þó tvunælalaust áttu að gera
allt til að finna lausn á. Dýr-
tíðarmálin átti að taka föst-
um tökum frá byrjun styrj-
aldarinnar og er það illa far-
ið, aö slíkt var ekki gert.
„Þjóðstjórnin“ var fyrst og
fremst mynduð um fjármál
og gengislækkun. • Gengislækk-
unin var ekki rædd í flokks-
blöðunum frá faglegu sjónar-
miði áður en lækkunin var
framkvæmd. Þaö virtist svo
sem þá byrjaöi, 'ef svo mætti
segja, „samþögn“ flokksblaö-
anna um það mál og svo hef-
ur verið um fleira síðan
„þjóðstjórnin" tók viö.
Reynslan hefur sýnt að
geng'slækkunin var hið mesta
glapræði, sem hægt var að
gera og súpum vér seyðiö af
því enn.
Sjálfskipaöa þingiö hefur
ekki hækkaö gengiö. Nú eru
peningar vorir orðnir svo lít-
ils viröi að undrun gegnir,
Hér veröur aö kippa í taum-
ana. En hér er tækifæri tii aö
spyrja: Hverjir stjorna raun-
verulega fjármálum vorum
og bankamálum?
Aö lokum þetta:
Þaö er ótrúlegt, aö alþýöa
þessa • lands hafi svo litinn á-
huga fyrir málefnum sínum,
að hún vilji ekki sýna það
á viðeigandi hátt, hvort henni
hefur líkaö ráðsmennska um-
boösmanna sinna vel eða ilia.
L'ott væri, ef það væri laun-
aö. sem vel er gert, en goldiö
að veröleikum sem miöur er
gert. Ef kosningar fara .ram
IIU, þá ættu kjósendur að
sýna hug sinn 1 verki með' því
að fylkja sér um góða menn
og þjóð'holla, sem ekki fylla
þá stjórnmálaflokka, er und-
anfariö hafa fariö meö stjórn-
mál landsins, og kjósa þá á
þing, en helzt engan, sem
sæti átti á Alþingi í fyrra.
Þetta væri virðulegt svar,
og mætti yera, aö þá væri vel
unniö fyrir föðurlandið.
10. maí 1942. J. O.
Yfirlít Þjódólfs
Framh. af 1. síðu.
hátt. Er þjóðernis-
Norðmenn barátta þeirra með
þvílíkum þrótti, að
væntanlega verður
lengi minnzt. Virðist þjóðernistil-
finning þeirra vera ríkari en
frændanna á íslandi, sumra
hverja, sem ekki virðast geta séð
útlending, vinveittan eða óvin-
veittan, án þess að gleyma því,
að þeir eru Islendingar. — I gær
var Norðmanna minnzt hér á
landi, en þá var þjóðhátíðardag-
ur þeirra. Þarf ekki að draga í
efa, að hér sé rík samkennd með
þessari frændþjóð vorri, þá er
hún hefur í hvílíkar hörmungar
ratað, sem nú er.
Norskur blaðafulltrúi, S. A.
Friid, hefur nýlega tekið til
starfa við norsku sendisveitina
lrér. Var hann kynntur íslenzkum
blaðamönnum fyrir nokkru síðan.
Þjóðólfur býður þennan norska
stéttarbróðir velkominn til lands-
ins um leið og blaðið vottar
norsku þjóðinni innilegusfu sam-
úð sína.
Vfnbftðin
heíur nú opnað,
Sökum plássleysis á Laugavegi 8 höfum við feng-
ið vínbúðina á Vesturgötu 2 sem verzlunarpláss.
Þar verður á boðstólum með tækifærisverði:
Karlmannaföt. — Karlmannaskór.
Karlmannafrakkar. — Karlmannainniskór.
Unglingafrakkar. — Unglingaskór.
Dömukápur. — Dömuskór.
Oxfordbuxur. — Dömu-inniskór.
Stakar buxur — fjölda margar tegundir.
Ennfremur höfum viö tekið upp Pelskápur og Sum-
arpelsa, sem seljast við vægu verði.
Við bjóðum jafnt bindindisvinum sem Bakkusar-
vinum að líta inn til okkar og gera góð kaup á
þessum vinsæla verzlunarstað.
KOMIÐ, SKOÐIÐ OG KAUPIÐ.
Wíndsor Magasín
Vesturgötu 2.
Eínangrunarefní
Korkaður tjörupappi í veggi og u,ndir dúka.
Málarinn
Tilkynning
ftá Póst- og símamálasfjórnínni
Hinn 17. maí næstkomandi hefst að nýju beint símskeyta-
samband við Ameríku. Frá sama tíma eru öll símskeytaviðskipti
við útlönd háð skeytaskoðun Bandaríkja-setuliðsins, og gilda um
þá skeytaskoðun og skeytaviðskiptin við útlönd yfirleitt sérstakar
reglur, sem fást í afgreiðslusal landssímans í Landssímahúsinu.
Öll skeyti til útlanda, sem afhent verða á landssímastöðina í
Reykjavík, skulu vera í 2 samhljóða eintöhum.