Þjóðólfur - 02.07.1942, Side 1

NiBOUUR
II. árg.
Fimmtudagurinn 2. júlí 1942
22. tölublað.
Kosningarnar á sunnndaginn munu
tákna tímamót í stjornmálasögu vorri
ÞA Ð er almennt álitið, að Þjóðveldismenn eigi miklu og öruggu fylgi að
fagna hér í bænum. Kosningarnar munu leiða í ljós, að þjóðveldisstefn-
an verður ekki brotin á bak aftur. I öllum flokkum snúa menn baki
við ofbeldinu. Þjóðin hefur þegar fengið nægilega reynslu af því, hver farn-
aður hennar muni verða, ef hatursfull áflog hagsmunamótsetninganna eiga
að ráða úrslitum í hinum þýðingarmestu málum. Menn hafa fengið nóg af
hinni skefjalausu rangsleitni og valdbeitingu ofríkismannanna, sem hafa
komizt í valdaaðstöðu með ofurkappsfullri og tillitslausri baráttu, og hafa
rétt hins sterka að æðsta boðorði.
I þessum kosningum vildu Þjóðveldismenn
ekki bjóða fram víðar en í Reykjavík, til þess að
þátttaka þeirra í kosningunum gæti ekki orðið
til þess að torvelda framgang kjördæmamálsins.
Andstöðuflokkur málsins, Framsóknarflokkur-
inn, fær hér aðeins örfá hundruð atkvæða. Fram-
boð Þjóðveldismanna hefur engin áhrif á úthlut-
un uppbótarþingsætanna. Þau koma að sjálf-
sögðu öll til skipta og falla í hlut þeirra flokka,
er styðja málið.
Útgefandi: MUNINN h. f.
Framkvæmdastjóri:
LÁRUS BL. GUÐMUNDSSON
Ritstjóri:
VALDIMAR JÓHANNSSON
Ritstjórn:
Skólavörðustíg 3, sími 4%4.
Afgreiðsla og auglýsingar:
Laufásvegi 4, sími 2923.
Þjóðólfur kemur út á hverjum
mánudegi og aukabiöð eftir þörf-
um. Verð kr. 6.00 á misseri. {
lausasölu 25 aurar. Áskriftargjöld
greiðist fyrirfram.
Víkingsprent h. f.
Hvað ætla Þjóðveld-
ismenn að gera?
AÐ þessu spurðu forsvarsmenn
andstöðuflokkanna við útvarps-
umraeðurnar síðastl. sunnudag
mennirnir, sem þó höfðu, með því
að svipta Þjóðveldismenn ræðu-
tíma að % hlutum, fyrirbyggt að
spurningunni gæti orðið svarað á
þeim vettvangi.
Stefnuskrá Þjóðveldismanna er í
aðaldráttum lýst í ávarpi þeirra til
landsmanna, sem birt er í 17. tölu-
blaði Þjóðólfs 8. júní sl. Að svo
stöddu er ekki unnt, vegna hins
takmarkaða rúms blaðsins, að bæta
þar miklu við, enda er það ekki
ætlun Þjóðveldismanna að hlaupa í
kapp við stéttaflokkana um að lofa
fyrir kosningar gulli og grænum
skógum og birta langa lista um lof-
orð til handa kjósendum, sem
hvorki er ætlunin né unnt að efna.
***
Til bráðabirgða skal þetta þó tek-
ið fram:
Áform Þjóðveldismanna er það
fyrst og fremst að taka að sér það
hlutverk, sem enginn annar lands-
málaflokkur í landinu hefur á sinni
stefnuskrá, en það er að vera vak-
andi og sístarfandi málsvari „mun-
aðarleysingjans", er Grétar Fells,
rithöfundur nefndi svo í grein sinni
í Þjóðólfi, „Hversvegna ég er Þjóð
veldismaður“. Munaðarleysinginn
er íslenzka þjóðin sem heild og
munaðarleysingi er hún orðin af
því, að ofríkisfullir stétta- og sér-
hagsmunaflokkar hafa eyðilagt og
afnumið Alþingi íslendinga, sem
ætlað var að standa á verði og stóð
á verði um hina sameiginlegu og
Framhald á 4. síðu.
^LMENNINGUR mun hafa
veitt því athygli, hvernig
stjórnmálablöðin í höfuðstaðn-
um hafa veitzt að lista Þjóð-
veldismanna með hinum fárán-
legustu fúkyrðum og brigslum,
Þeir eru kallaðir „nazistar“,
„fallhlífarhermenn‘“, og ýmis-
legt fleira og sitt á hvað. í út-
varpsumræðunum á mánudags-
kvöldið varð starf okkar „eit-
urgashernaður ‘ ‘, „ j arðspreng j-
ur“ o. fl. í munni guðfræðipró-
fessorsins og ráðherrans, Magn-
úsar Jónssonar.
Þegar litið er á þessi blaða-
skrif og ummæli, þá virðast
þau endurspegla sérstakt sálar-
ástand og jafnframt sérkenni-
lega menningu þeirra, sem hafa
þau um hönd, eða réttara sagt
ómenningu. Er það tilviljun, að
prófessor í guðfræði skuli
fyrstur manna nota orðið „eit-
urgashernaður“ í rakalausum
flimtingum í íslenzkum stjórn-
málum? Frá honum er hugsun-
in runnin og hún mun spegla
/ k.osningunum í haust, þegar
þjördœmamálib hefur Verið leitt
til lykta, munu ÞjóÖveldismenn
hins vegar hafa menn í kjöri í
kjördœmum víðar um land. Þeir
munu halda áfram a<5 styrþja
landsmálasamtök sín, þótt þosn-
ingarnar á sunnudaginn séu af-
stabnar. í sumar Verða sendir
menn af þeirra hálfu í funda-
hans sálarástand, jafn ógeð-
fellt og hugtakið þó er.
Margir menn virðast verða
að einskonar umskiptingum,
þegar þeir taka að fást við
stjórnmál. Þeir minna mjög á
gamlar sagnir um menn, sem
lentu í tröllahöndum og urðu
fyrir álögum. Þeim var þá
stundum breytt í ýmissa kvik-
inda líki og urðu þeir að lúta
allri náttúru og tilhneigingum
þeirra meðan þeir voru í álög-
unum. Þeir gátu ekki haft sam-
félag við aðra en þá, sem voru
sömu náttúru. Hér er pólitíkin
tröllið. Það er svo máttugt, að
það getur jafnvel breytt postul-
um í eiturspúandi dreka.
Listi vor hefur meðal annars
verið kallaður sprengilisti, og
sumir hafa auk fúkyrðanna á-
fellzt oss fyrir það að fylgja
eigi hinum eldri flokkum, því
margir flokkar þýddu veikleika
þingræðisins.
Framhald á 4. síðu.
leiÖangra út um land til þess að
þynna stefnuna og undirbúa
framboÖ. Er hér með til þess
mœlzt, að áhugamenn um mál-
efni Þjóðveldismanna víðsvegar
um land setji sig hið fyrsta í sam-
band við sþrifstofu þeirra á
Sþólavörðustíg 3 í Reykjavíþ, til
þess að hœgt sé að hafa þá með
í ráðum um starfsemina.
Kosningarnar í Reykja-
vík
Hér í bænum veldur fram-
boð Þjóðveldismanna mestri
eftirvæntingu um kosninga-
úrslitin. Niðurstaða kosning-
anna hér hefur ekki áhrif á
lausn kjördæmamálsins. Hins
vegar fer það ekki dult, að
kjósendur yfirgefa i stórhópum
herbúðir hinna „skipulögðu”
flokka. Menn eru orðnir lang-
þreyttir á starfsháttum þeirra,
sviksemi við málstað umbjóð-
endanna og trúa ekki lengur
á úrlausnarráð ofbeldisins.
Stefna Þjóðveldismanna er hið
eina lífræna, sem barizt er
um í þessum kosningum hér
1 Reykjavík.
Kastið ekki atkvæðum
yðar á glæ!
Ef einhver hluti þeirra
kjósenda hér í Reykjavík, sem
ekki eru ánægðir með vinnu-
brögð sinna fyrri flokka, og
hafa opin augun fyrir nauð-
syn nýrra viðhorfa í stjórnar-
fari landsins, greiðir atkvæði
með sínum gömlu flokkum á
sunnudaginn, þá kasta þeitr
atkvæði sínu á glæ. Eða til
hvers halda þeir menn, að
þaö sé að vera óánægður og
sjá háskann, ef þeir ætla
samt sem áöur að kjósa sömu
fiokka og sömu menn? Slíkt
stríðir á móti heilbrigðri skyn-
semi. Ef menn nota ekki það
tækifæri, sem kjördagurinn
færir þeim, til að láta í ljós
á ótvíræðan hátt vilja sinn
um breytta meðferð þjóðmál-
anna, þá jafngildir það því, aö
menn ekki noti atkvæðisrétt
sinn.
Þetta hefur þú reynt,
kjósandi!
Stuðningsstéttir Sjálfstæðis-
flokksins hafa orðið aö horfa
á það, án þess að fá að gert,
að foringjar flokksins hafa
svikið málstað þeirra í smáu
og stóru síðan Jónas frá Hriflu
náði Ólafi Thors á vald sitt.
Hvað segja iðnaöarmenn og
launþegar 1 Reykjavík? Hafa
foringjar Sjálfstæðisfl. haldið
á þeiri’a málstað? Er verzl-
unarstéttin ánægð með for-
ustu Jónasar og Ólafs? Hafa
húseigendur og eigendur verð-
bréfa og sparifjár ástæðu til
að una vel við sitt hlutskipti?
Þessar stéttir munu geta svar-
að hver fyrir sig. En hvaða
flokkur ætlaði að vernda hags-
muni þeirra? Þaö ætlaði Sjálf-
stæðisflokkurinn að gera.
Hann hefur svikið þessar
stéttir. Vilja þær veita hon-
um aðstöðu til aö svíkja meira?
Væru þær ekki, ef þær fælu
honum enn umboð sitt á Al-
þingi, að gerast sínir eigin
böðlar? Það blandast víst eng-
um hugur um það, að svo
væri.
Víkjum að Alþýðuflokkn-
um. Veit ekki hvert manns-
barn í þessum bæ, að áhuga-
mál Alþýöuflokksbroddanna
eru þau ein að verma sig við
eld valdhafanna? Hefur ekki
þessi flokkur stutt Framsókn-
arflokkinn til allra verstu
verkanna, sem hann hefur
unnið? Var hann ekki leiddur
inn að sjálfu háaltari sérhags-
munanna, þegar Stefán Jó-
hann var leiddur til sætis í
Framhald á 4. síðu
Svikin við málstað
verzlunarstéttar-
innar.
^ RUM saman var hin vel mennta
verzlunarstétt í höfuðstaðnum
í fremstu röð andstöðunnar gegn
hinu gerræðisfulla ofbeldi, er for-
ingjaklíka Framsóknarflokksins
leitaðist við að gera að allsráðandi
valdi í þjóðfélaginu. Verzlunarfólk
fylkti sér í raðir Sjálfstæðisflokks-
ins. Styrkur flokksins lá fyrst og
fremst í atfylgi verzlunarstéttarinn-
ar, enda linntu rógtungur Fram-
sóknarforingjanna aldrei á níði og
álygum í garð þessarar stéttar. En
það er sterkasti þátturinn í hinum
skuggalegu baráttuaðferðum Jónas-
ar frá Hriflu og fylgiliðs hans að
ofsækja heilar atvinnustéttir með
níði og álygum þar til þær eru
orðnar óalandi og óferjandi í al-
menningsálitinu og mótstöðuþrek
þeirra beygt.
En verzlunarstéttin lét ekki kúg-
ast. Andstaða hennar harðnaði að
sama skapi sem ofsóknirnar færð-
ust í aukana. Jafnframt skipuðu
sér í raðir Sjálfstæðisflokksins æ
fleiri menn, sem ekki vildu láta hjá
líða að tjá andmæli sín gegn því,
að siðfræði stigamennskunnar yrði
viðurkennt lögmál í opinberu lífi á
íslandi. Andstaðan gegn hinu ger-
spillta og ofstækisfulla stjórnarfari
harðnaði dag frá degi og það varð
fullsýnt, að gerræðismönnunum yrði
ekki stætt til lengdar.
Áður en ofbeldisstefnu Fram-
sóknarforingjanna yrði endanlega
hnekkt, gerðust óvæntir atburðir.
Formanni Framsóknarflokksins
tókst að koma við óvenjulegu og
vel heppnuðu herbragði. Hann náði
foringja andstöðunnar, formanni
Sjálfstæðisflokksins, á sitt vald,
gerði vel til hans, kom fyrirtæki
hans á réttan kjöl og fullnægði hé-
gómlegri valdagirnd hans með ráð-
herrasæti í ógiftusamlegustu ríkis-
stjóm, er 'setið hefur við völd á ís-
landi. Eftir þessa óvæntu atburði
var foringi Sjálfstæðisflokksins
raunverulega bandingi Jónasar frá
Hriflu — og er svo enn í dag. Ann-
arsvegar eru milljónir hans í hættu,
hins vegar þakkarskuldin við þann
mann, er hefur skapað honum fjár-
hagslegt öryggi og fullnægt sjúk-
legri metorðaþrá hans.
Svo var látið heita, að verzlunar-
stéttin ætti fulltrúa í hinni giftu-
lausu stjórn SAMBANDSINS &
KVELDÚLFS. Þessi „fulltrúi“ var
Jakob Möller, greindur og velvilj-
aður maður, en algerlega þreklaus
og áhugalítill um starf sitt. Nú mun
verzlunarmönnum þykja það nán-
ast hlálegt öfugmæli, að þessi mað-
ur hafi verið fulltrúi þeirra í ríkis-
stjórninni. Eða lagði hann niður
einkasölur, eins og lofað hafði ver-
ið? Létti hann af Viðskiptahöftum
Eysteins Jónssonar? Verzlunarmenn
kenna glögg skil á svörum við þess-
um spurningum. Jakob Möller lét
Framhald á 4. síðu.
]ón Ólafsson:
IHenn i álBspm?