Þjóðólfur - 04.07.1942, Page 1

Kitstjóri: Valdimar Jóhannsson
Ritstjórn Skólavörðustíg 3
Sími 4964
Afgreiðsla: Laul'ásveg 4
Sími 2923
Víkingsprent h. f.
II. árg.
N9VIIFUR
Laugardagurinn 4. júlí 1942
Skrifstofa Þjóðveldismanna
er á Skólavörðustíg 3
Sín>i 4964
Veitið skrifstofunni aðstoð á
kjördegi
24. tölublað
Ónýtlð ekkl alkvseðl Tveir efstu menn ð lista
yðar ð kjördegt! þjððveidismanna
Smíðið ekki vopnin gegn sjálfum yður með
því að gefa atkvæði þeim mönnum og flokk-
um, er hafa svikið hagsmunamál yðar.
Skipting atkvæðamagnsins í Reykjavík
hefur engin áhrif á framgang
kjördæmamálsins.
KOSNINGARNAR hér í Reykjavík snúast fyrst og
fremst um það, hvort hnekkt verður því ofurvaldi,
er Samband íslenzkra samvinnufélaga með aðstoð
Kveldúlfs hefur tryggt sér. Jónas Jónsson frá Hriflu
hefur tekið Ólaf Thors á vald sitt í því skyni að nota
fyrirtæki hans sem annan hornsteininn undir sterk-
ara valdakerfi en áður fara sögur af á íslandi.
Þessi tvö fyrirtæki hafa verið látin sölsa undir sig yfirráð
þjóðbankans. f bankaráði Landsbankans eru hagsmunir Sam-
bandsins & Kveldúlfs ráðandi afl. Sambandinu er veitt einok-
unar- og forréttindaaðstaða á sviði verzlunarinnar. Þessi tvö
fyrirtæki eru áhrifamestu aðilar á sviði verzlunar- og atvinnu-
lífs í landinu. Þau „eiga“ sendiherra og ræðismenn þjóðarinnar
erlendis. Forráðamenn fyrirtækjanna vilja líka fara með
stjórn landsins.
Ólafur Thors gaf sig á vald Sambandsins og Jónasar frá
Hriflu gegn því að fyrirtæki hans fengi fjárhagslega uppreisn
og honum sjálfum yrði fengin þau völd, er metorðagirnd hans
þráir. Þetta var gert. Milljónirnar komu 1 hlut Kveldúlfs, völd-
in, sem þó voru aðeins í orði, í hlut Ólafs. Til endurgjalds varð
Sjálfstæðisflokkurinn að fóma hagsmunamálum umbjóðenda
sinna og bregðast stefnumálum sínum.
Ríkisstjórn Sambandsins &
Kveldúlfs er hin óvinsælasta og
giftusnauðastá stjórn, er setið
hefur við völd á íslandi. Al-
þýðuflokkurinn er meðsekur
um öll verstu verk þessarar
Árni Friðriksson:
Flokkar og furða
SÍÐARI áratugum hefur
þróunin í heiminum geng-
ið í áttina frá einyrkju til sér-
hæfni. Einyrkinn varð sjálfur að
vinna öll þau störf, sem nauðsyn-
leg voru honum og hans til lífs-
framdráttar. Vinna hans breytt-
ist svo að segja jafnóðum í fæði
og klæði án nokkurra mannlegra
milliliða. Hann var einmana í
lífsbaráttu sinni, en konungur í
ríki sínu meðan dýrðin stóð. Sér-
hæfnin og tækni sú, sem henni
fylgdi, átti að létta einstaklingn-
um lífsbaráttuna með því að
skipa honum í hóp félaga sinna
til sameiginlegra átaka. Einstakl-
ingarnir áttu upp frá því að verða
eins og frumurnar í líkamanum,
hver öðrum háðir, og urðu það.
Þeir skiptu með sér verkum og
sérhæfðu sig að ákveðnum störf-
um til þess að þau yrðu betur og
fljótar af hendi leyst en áður,
en jafnframt glötuðu þeir áð
miklu leyti hæfninni til ,,al-
mennra starfa", þeir urðu hver
öðrum háðir.
í þjóðfélögum, þar sem unnið
er með gagn morgundagsins í
huga, er sérhæfni einstakling-
anna nú á háu stigi og þess, er
gætt, að láta kosti hennar njóta
sín, með því að velja ávallt hæf-
ustu mennina til hvaða starfs,
sem er. Það leikur ekki á tveim-
ur tungum, að bóndinn er fær-
ari um að slá túnið sitt heldur en
samborgari hans, sem alið hef-
ur allan sinn aldur á togara. Á
hinn bóginn býst ég við, að illa
gangi fyrst um sinn að gera út
togara með tómum fjalldala-
bændum, sem aldrei hefðu sjó-
inn séð áður, að þeim alveg ó-
löstuðum.
Þessar grundvallarreglur hafa
íslenzkir valdhafar hvað eftir
annað leyft sér að þverbrjóta þeg-
ar um það var að ræða, að velja
menn til forustu í málum þjóðar-
innar. Á þessu stigi málsins þarf
stjórnar, þótt óttinn við dóm
kjósendanna ræki Stefán Jó-
hann til að steypa sér fyrir borð
af galeiðunni á síðustu stundu.
Kommúnistar voru einir í and-
stöðu við þessa stjórn, án þess
að nokkru sinni væri tekið
mark á þeim af almenningi.
Þeir eiga allt sitt undir styrj-
aldargengi erlendrar þjóðar, og
verða því aldrei „teknir alvar-
lega“ í íslenzkum stjórnmálum.
Kosningarnar hér í Reykja-
vík snúast fyrst og fremst um
það, hvort ofbeldis- og kúgun-
arstjórn Sambandsins og Kveld
úlfs verður endurreist. Ef stétt-
irnar, sem hafa verið sviknar og
ofsóttar, kyssa á vöndinn og
kasta atkvæðum sínum á þá
er sviku hagsmunamál þeirra,
verður ríkisstjórn óaldaraflanna
sett á laggirnar á ný. Gjaldi
kjósendur jáyrði sitt við of-
þeldinu, rangsleitninni og kúg-
uninni, framselja þeir rétt sinn
í síðasta sinn. Þá mun Olafur
Thors ekki þykjast þurfa frek-
ari heimild til að verzla með
mál umbjóðenda sinna við
verstu fjandmenn þeirra. Rík-
isstjórn Jónasar & Ólafs mun
þá setjast að völdum á íslandi.
Og margt gefur til kynna, að
það geti dregizt að gengið verði
til kosninga á nýjan leik.
Reykvískir kjósendur! Þið
kastið atkvæðum ykkar á glæ,
ef þið notið þau til að fram-
Framhald á 2. síðu.
ekki að nefna nein nöfn, en ár-
angur þessara eiginleika valdhaf-
anna birtast okkur daglega í
starfsháttum opinberra stofnana,
nefnda o. þ. h. Það segir sig
annars sjálft, að þjóð, sem ein-
ar 120 þúsund sálir teljast til, á
fullt í fangi með að velja nokk-
um veginn hæfa forustu í þýð-
ingarmestu sætin, úr jafnfámenn-
um hóp hálfgerðra einyrkja, þótt
ekki bætist það ofan á, að þessi
hópur sé klofinn í smærri flokka,
40 þús., 20 þús., 10 þús. o. s.
frv., sem hver um sig þykist vera
Guðs útvaldi á jörðinni, en lítur
á hina flokkana sem heiðursvörð
Framhald á 2. síðu
Bjarni Bjarnason
lögfrœðingur
Valdimar Jóhannsson
ritstjóri
x E-listinn!
Borgarstjórinn birtir myndir af húsunum.sem ekki voru byggð
Húsaleí$ulö$gjöfín hefur haff gagn*
sfæd áhrif víð þad, sem tíl var ætlaef
ÞEGAR böli atvinnuleysisins vai- létt af vinnustéttum
landsins fyrir tilverknað stórveldastyrjaldarinna úti
í heimi, hófst nýtt neyðarástand meðal alþýðu manna. Það
er húsnæðisskorturinn, sem íbúar höfuðstaðarins hafa nú
fengið tækifæri til að kynnast í sinni ægilegustu mynd.
Fjöldi manna heíur ekki þak yfir höfuðið. Heilar fjölskyldur
eru að kalla má á vegalausu reiki um stræti og torg höfuðstaðar-
ins. Heimili eru leyst upp. Fólk hefst við í hreysum og skúma-
skotum, sein ekki mundu vera taldar nothæfar vistarverur fyrir
skepnur, hvað þá fyrir menn.
Áður en stríðið skall á, börðust
foringjar Framsóknarflokksiii3 á
móti því að reist væru ný hús í
Reykjavík. Hugir þeirra eru
þrungnir af óvild til höfuðstað-
arins, af því að Reykvíkingar
hafa aldrei viljað veita þeim að
málum. Þess vegna hafa þeir
jafnan sýnt lítinn skilning á
nauðsynjamálum Reykvíkinga.
t
Stríðið notað sem átylla.
Eftir að stríðið brauzt út, hélt
Eysteinn Jónsson því fram, að
ekki mætti byggja ný hús meðan
ófriðarástandið stæði yfir. Hann
synjaði að mestu um innflutning
hyggingarefnis. Hitt sást honum
yfir, að bæjarbúum fjölgar með
eðlilegum hætti allverulega á ári
hverju. Og þessi fólksfjölgun
þarf þak yfir höfuðið. Enda var
þess ekki langt að bíða, að þröng
sýiii Eysteins hafði skapað alvar-
legt neyðarástand í húsnæðismál-
um Reykvíkinga.
Yfirvöld bæjarins koma til
sögu
Þá kom til kasta bæjaryfirvald-
anna með borgarstjórann, þing-
mannsefni Sjálfstæðisflokksins, í
hroddi fylkingar. Þau eyddu heilu
sumri I vangaveltur yfir málinu.
Ríðla á síðastliðnu hausti var
loks hafizt handa um aðgerðin.
Byrjað var að reysa staurapóla
í mómýri innan við bæinn, sem
örfáar húsviltar fjölskyldur gátu
fiutt í síðla vetrar. Áður hafði
farið fram hin landfræga heim-
ilasundrun borgarstjórans: Eigin-
konumar fluttar til Þingvalla,
fyrirvinnum heimilanna holað nið-
ur í Farsóttarhúsinuí og búslóðin
flutt til Korpúlfsstaða. Eftir að
staurapólarnir komust upp hafa
forráðamenn bæjarins lítt hafzt
að í byggingarmálum bæjarins.
Öljúgfróðasti votturinn um at-
hafnasemi þeirra er kannske
bygging varðmannsskýlis í garð-
inum við Lækjargötu. Það hefur
Framhald á 2. síðu