Þjóðólfur - 03.08.1942, Síða 1

Útgefandi: MUNINN h. f.
Afgreiðsia og auglýsingar:
Laufásvegi 4, sími 2923.
Þjóðólfur kemur út á hverjum
mánudegi og aukablöð eftir þörf-
um. Verð kr. 6.00 á misseri. í
lausasöiu 25 aurar. Askriftargjöld
greiðist fyrirfram.
Víkingsprent h. f.
Tveír sfjórnmálaflokkanna keppasf víð að yfírbjóda
hvor annan i fíllðgum um sfórfelld fjárframfðg fil
vanhugsadra rafveífuframkvœmda í dreífbýlinu
Er átthagafjotur oreigabúskaparins hug-
sjón Framsóknarforíngjanna?
CTRFIÐLEIKAR landbúnaðarins eru öllum góðum
mönnum og hugsandi varanlegt áhyggjuefni.
Hvorttveggja er, að þjóðin getur ekki látið niður falla
framleiðslu landbúnaðarafurða og svo hitt, að dug-
andi og velmegandi bændastétt er þjóðfélaginu hin
mesta stoð og öryggi.
En fólkið heldur áfram að flýja sveitirnar, þrátt fyr-
ir öll ræðuhöld og hvatningarorð þeirra, sem fyrstir
sneru baki við sveitunum og leituðu í þéttbýlið við
sjóinn. íbúar sveitanna una ekki þeim kjörum, er þær
hafa að bjóða. Það er staðreynd, sem ekki þýðir að
neita að horfast í augu við.
getið. Úti um byggðir íslands
Orusturnar á Austurvígstöðvunum,
sem háðar hafa verið nú að und-
anförnu og álitnar eru hrikaleg-
ustu átök styrjaldarinnar, er átt
hafa sér stað til þessa, hafa að
vonum dregið að sér óskipta at-
hygli manna um gervallan heim.
Þýzka hernum hefur orðið mikið
ágengt og talsmenn Rússa fara
ekki dult með, að mjög óvænlega
horfi fyrir þeim. Þjóðverjar hafa
lagt undir sig hina auðugu Don-
lægð, sem er mikilsvert iðnaðar-
svæði, ráðizt yfir Don og brotizt
gegnúm varnarlínu þá, er rauði
herinn hafði myndað meðfram
fljótinu, á breiðu svæði. Þeir
hafa brotið upp hliðið að Káka-
sus, tekið hina þýðingarmiklu
borg Rostov og ýmsa aðra staði,
sækja að Stalingrad og ógna
flutningum Rússa eftir Volgu.
Kornforðabúr Rússlands eru nú
í höndum þýzka hersins og varn-
argeta Rússa lömuð eftir missi
ýmissa þýðingarmikilla borga,
iðnaðarstöðva og mikilsverðra
landssvæða.
Rússar verjast afburða vel, en hafa
þó yfirleitt orðið að láta undan
síga. Gefa þeir ekki upp neinn
stað fyrr en í fulla hnefa, verja
hvern skika lands til hins ítrasta
og gera hvert hús að vígi, enda
eiga þeir nú mikið í húfi. Virðist
ekki ofmælt, þótt sagt sé, að þeir
leggi allt í sölurnar til að stemma
stigu við hinni þýzku sókn.
Framháld á 4. síðu.
Þannig berjast sum þessara
blaða með Bandamönnum, en
eru harðvítugir andstæðingar
Rússa og Sovétríkjanna. Al-
þýðublaðið og Þjóðviljinn heyja
harða hildi útaf því, hvorum
beri meiri stríðsheiður, Rússum
eða Bretum. Og málgagn
heimskunnar hefur lýst því yfir
í eitt skipti fyrir öll, að Rússar
geti ekki rekið stríð og eigi allt
sitt undir hinum engilsaxnesku
stórveldum.
Stundum er hægt að
brosa....
Hernaðarrekstur dagblaðanna
í Reykjavík er ekki alltaf ajvar-
legs eðlis. Það er stundum hægt
En hvernig stendur á því, að
fólkið unir ekki kjörum sínum í
sveitunum? Eru þær ekki byggi-
legar? Er íslenzka moldin ekki
hæf til ræktunar? Hefur rækt-
anlegt land á íslandi ekki upp á
að bjóða þá möguleika, er freisti
að brosa góðlátlega að honum
og henda gaman að því að fólki,
er blöðin rita og ekki vita sitt
rjúkandi ráð í öllu áróðursmold-
viðrinu.
En stundum verður brosið
að víkja fyrir undrun og
gremju yfir framferði þeirra
manna, er virðast hafa
gleymt því, að þeir eiga
skyldur að rækja við land
sitt og þjóð, án tillits til
þess, hvar þeir hafa skipað
sér í herþjónustu.
Árásin á sjúkrahúsin.
Fyrir viku síðan flutti Morg-
unblaðið, er berst í liði Breta
og Bandaríkjamanna, en í and-
dugandi manna til að gera sér
það undirgefið?
Landbúnaðurinn er
óarðbær rekstur.
Ekkert af þessu er rétt til
stöðu við Rússa, gífuryrta frá-
sögn um fjandskap Landsspítal-
ans í garð þessara stórvelda.
Alþýðublaðið tók þegar undir.
Kunnu blöðin þau tíðindi að
segja, að Landsspítalinn hefði
neitað að lina þjáningar amer-
ísks hermanns, er þangað hefði
verið fluttur illa særður. Létu
þau sér um munn fara mörg orð
og fjálgleg útaf þessum dæma-
fáa ódrengskap, sem ætti sér
ekkert fordæmi meðal siðaðra
þjóða. Jafnvel ófriðarþjóðirnar
veittu særðUm andstæðingum
aðhlynningu, en á íslandi réði
þjóðerni því, hvort særðum
mönnum væri veitt bráðasta að-
hlynning eða ekki. — Alþýðu-
blaðið kryddaði frásögn sína
með því að draga fram í dags-
Ijósið ársgamlan óhróður um
Landakotsspítala, af sama toga
spunninn. Létu blöðin í ljós
mikla hryggð sína yfir þessum
atburði og gátu varla komið
orðum að því, hvað þau skömm-
uðust sín fyrir þjóð sína.
Hörfað til fyrri stöðva.
En leiftursókn hinna stríðandi
blaða var brátt brotin á bak aft-
ur. Að örfáum dögum liðnum
Framhald á 4. síðu.
eru nær ótæmandi möguleikar,
sem enn eru lítt eða ekki not-
aðir.
Astæðan til flóttans úr sveit-
unum er sú, að rekstrarfyrir-
komulag landbúnaðarins á
íslandi er með þeim hætti,
að hann svarar ekki arði.
Þrátt fyrir vonlaust strit,
tekst bændum ekki að skapa
sér lífvænleg kjör við bú-
skapinn. Landbúnaðurinn er
í höfuðatriðum enn rekinn
með aldagömlum aðferðum,
sem ekki samsvara kröfum
tímans.
Hvað hefur verið gert
fyrir landbúnaðinn?
Foringjar Framsóknarflokks-
ins telja sig hinn mikla bjarg-
vætt landbúnaðarins á íslandi.
En hvað hafa þeir gert til að
létta honum örðugleikana? Hafa
þeir beint orku sinni að hinu
eina sjálfsagða verkefni, að því
að umskapa landbúnaðinn,
greiða fyrir því að hann mætti
verða rekinn með nútíma sniði
og færast í arðbært horf?
Nei, það hafa þeir ekki gert.
Þeir virðast þvert á móti hafa
litið á það sem köllun sína, að
efla varanlega bágindarækt í
dreifbýlinu og koma á fullkom-
lega skipulögðum öreigabúskap.
Átthagafjötrar.
Foringjar Framsóknarflokks-
ins hafa læst átthagafjötrunum
að einyrkjunum, sem heyja von-
lausa baráttu inn til dala og úti
um annes á hrjóstrugum, lítt
ræktuðum jörðum. Þeir hafa
varið opinberu fé til að reisa
stórbyggingar á þessum stöðum,
leggja þangað vegi og síma,
jafnvel til að reisa nýbýli á ber-
um holtum og óræktuðum mó-
um. Þessar óhreyfanlegu eignir
hafa neglt einyrkjana fasta í
einangruninni og fátæktinni,
neytt þá til að bjargast á opin-
berum styrkjum og meinað
þeim öll bjargráð, hversu sem
kynni að blása í hinum búsæld-
arlegri hlutum landsins, þar sem
leggja ber grundvöll að land-
búnaði framtíðarinnar: Kapp-
Er þriðji málstaðurinn gleymdur?
er alláberandi, að menn skiptist hér á landi í
andstæðar fylkingar eftir afstöðu sinni til stríðs-
aðilanna. Stríðsáróðurinn hefur stigið mönnum óþægi-
lega til höfuðs. Það virðist jafnvel gleymt, að ekki sé
aðeins um að ræða málstað annarshvors stríðsaðilans,
heldur einnig þriðja málstaðinn, íslenzka málstaðinn.
Dagblöð höfuðstaðarins eru fremst í flokki um að álíta
málstað einhvers stríðandi stórveldis það eina, er máli skipti.
Þau fara í stríð við landa sína, ef þau álíta þá á öndverðum
meið við „sitt“ stórveldi. Og svo nákvæmur er stríðsrekstur
þessara blaða, að þau gera mikinn innbyrðis mun þeirra þjóða,
er berjast undir hinu sameiginlega merki Bandamanna.
,f>
EITT af helztu skáldum þjóð-
arinnar, Magnús Stefáns-
son (Örn Arnarson), lézt í St.
Jósefsspítala í Hafnarfirði laug-
ardaginn 25. f. m.
Magnús fæddist að Kverkár-
tungu á Langanesströnd 12. des.
1884 og var því á 58. aldursári,
er hann lézt. — Hann var af fá-
tæku fólki kominn og varð
snemma að bjargast af eigin
ramleik. Lagði hann stund á
margvísleg störf, meðan æfin
entist og þótti hinn nýtasti mað-
ur. Honum varð lítillar skóla-
göngu auðið í æsku, en aflaði
sér því meiri menntunar með
lestri. Var hann maður gagn-
menntaður og víðlesinn, svo að
af bar. Hann áttti jafnan við
heilsuleysi að stríða. Þjáðist
hann af hjartasjúkdómi — og lá
hvað eftir annað stórlegur af
þeim ástæðum, unz sjúkdómur
þessi varð honum að aldurtila
nú fyrir viku síðan.
Með Magnúsi er gengið til
viðar eitt af stórbrotnustu og
mikilhæfustu skáldum vorum.
Hann snart strengi hörpu sinn-
ar með kynlegum töfrum og
náði þegar í fyrstu ljóðum sín-
um inn að hjarta þjóðarinnar.
Unnendur óðs og snilldar drúpa
höfði við fráfall hins hjarta-
prúða og hlédræga drengskap-
armanns, er helzt ekki taldi
sig til skálda.
ræktuðum sambyggðum vel-
megandi bænda, er búa að öll-
um þeim skilyrðum, er landið
hefur bezt að bjóða: Auðrækt-
anlegri mold, jarðhita, rafmagni
frá fallvötnum, öruggum og
greiðum samgöngum við aðal-
markaðsstaðina.
Staðið í vegi fyrir
þróuninni.
Þegar ljóst varð, að landbún-
aðurinn dróst aftur úr í hinni
atvinnulegu þróun og hætti að
svara arði, bar auðvitað að
greiða fyrir þeirri sjálfsögðu
þróun að hann mætti umskap-
Framhald á 4. síðu.