Þjóðólfur - 31.08.1942, Blaðsíða 3

3
þannig að'bjarga mætti þeim frá
óhollustunni“.
* * *
Og blaðið lætur ekki staðar numið
með gagnrýni sína á stjórn bæjar-
ins. Það heldur áfram:
„Á sama t.íma, sem götur innan
bæjarins hafa legið í algerri van-
hirðu, hafa ný úthverfi risið upp,
þar sem varið hefir verið stórfé, —
einnig til ófullnægjandi gatnagerðar,
en allt veður í aur og bleytu og er
naumast fært nema fuglinum fljúg-
andi. Aðalvegir, sem frá bænum
liggja, mega heita algerlega ófærir,
svo sem vegarspottinn frá Vatnsþró
að hinum malbikaða vegi ... Hér er
um engar ýkjur að ræða, heldur blá-
kaldan veruleikann, en það gengur
hins vegar algerum ýkjum næst, hve
mikillar þolinmæði gætir í þessu
efni af hálfu borgaranna ...“.
* * *
Það veit víst hvert mannsbarn í
Reykjavík, að „Vísir“ kveður hér
ekki of fast að orði. Höfuðorsök
hinna mörgu Vanræktu verkefna hér
í Reykjavík er einmitt „hvílíkt
ófremdarástand er á öllu því, sem
bærinn á sjálfur að annast“, eins og
„Vísir“ orðar það. Og ég get vissu-
lega tekið undir það með „Vísi“, að
„hvergi á byggðu bóli myndi slíkt
þolast átölulítið nema hér“ — að
höfuðborg landsins væri raunveru-
lega stjómlaus. Eða virðist mönnum
það of fast að orði kveðið, þegar þeir
virða fyrir sér ástandið í bæjar-
mólum Reykjavíkur?
* * *
„Vísi“ þykir það ganga „algerum
ýkjum næst“ hvílíkrar þolinmæði
gæti í þessum efnum „af hálfu borg-
aranna“. Það finnst mér líka. En
hitt finnst mér þó stappa enn nær
„algerum ýkjum“, að „Vísir“ skuli
telja það sitt eina hlutverk í hvert
sinn, er bæjarbúar velja sér full-
trúa, að biðja kjósendurna að sýna
enn frekari „þolinmæði“ þeim möan-
um, sem viðhalda í málefnum bæj-
arins „ófremdarástandi, er hvergi á
byggðu bóli myndi þolast ótölulítið
nema hér“. —• Miðað við fyrri af-
stöðu „Vísis“ mega því þessi um-
mæli blaðsins víst teljast eitthvað
í ætt við það,„ þegar „steinamir
hrópa“.
ARGTJS.
Ágústhefti Jarðar
er nýlega komið út. Ritið birtiir
myndaflokk frá íþróttamótinu
17. júní s.l. eftir Þorstein Jósefs-
son blaðamann. Þrír hinna ný-
bökuðu stúdenta úr Reykjavík-
urskóla gera grein fyrir viðhorf-
um sínum. Guðmundur Geirdal
á í ritinu kvæði um styrjaldar-
málin, I heimi stáls og styrjar.
Arnór Sigurjónsson ritar um
ljóðaþýðingar Magnúsar Ásgeirs-
sonar. Ólafur Jónsson fram-
kvæmdastjóri á í heftinu mjög
merkilega grein, er hann nefnir
Verkmenning. Ólafur Friðriks-
son ritar læsilega grein um
Gönguferðir og jarðfræði. Auk
þess er í heftinu niðurlag fram-
haldssögu, framhald greinar
Guðm. Eggerz um Breiðafjarðar-
heimili fyrir 50 árum, stutt grein
um tengslin við Norðurlönd eft-
ir Ágúst Sigurðsson, kvennaþátt-
ur o. m. fl. Frágangur ritsins er
hinn prýðilegasti að vanda.
Tlikynnlng
frá Landssímanum
Stúlkur verða teknar til náms á langlínustöðina í
Reykjavík í haust. Umsækjendur verða að hafa gagn-
fræðapróf eða samsvarandi menntun. Skriflegar um-
sóknir sendist ritsímastjóranum 1 Reykjavík fyrir 15.
sept. næstkomandi.
►OOOOOOOOOOOOOOOCXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
ÞJÓÐÖLFUR
Fímmfugur;
Freysfeínn
Gunnarsson
shólastjórí
Föstudaginn 28. þ. m. varð
Freysteinn Gunnarsson skóla-
stjóri Kennaraskólanns fimm-
tugur. — Freysteinn fæddist
upp austan fjalls, gekk í kenn-
araskólann og síðar í mennta-
skólann. Lauk hann prófi frá
guðfræðideild háskólans og
hvarf að því búnu að kennara-
störfum við kennaraskólann.
Hefur hann nú starfað þar sem
kennari og skólastjóri um
tveggja áratuga bil.
Freysteinn er allra manna
prúðastur í framgöngu og ljúf-
astur í viðmóti. Hann er dreng-
skaparmaður mikill, fastur fyr-
ir og stilltur, en launkíminn.
Skólastjórn hans er hávaðalaus
og er styrkur hans sem stjórn-
anda falinn í því, að mönnum
er yfirleitt ekki geðfellt að gera
honum á móti skapL — Frey-
steinn er lærður vel á tungu
þjóðarinnar, enda viðurkenndur
smekkmaður á mál og stíl. Hann
er skáld gott þótt lítt flíki hann
þeim hæfileika, fámáll jafnan
en hnyttin í tilsvörum, svo að á
orði er haft.
Þjóðólfur árnar Freysteini
allra heilla á fimmtugsafmæl-
inu og væntir þess, að honum
megi enn lengi endast dagur-
inn til að sinna hugðarefnum
sínum og áhugamálum.
OOOOOOOOOOOOOOOOO
Hríngíð í síma
2923
og geríef áskríf~
endur að Þjóðólfi
/OOOOOOOÖOÖOOOOOOC
Nýja
blikksmiðjan
Norðurstíg 3B
Sími 4672.
Stærsta
blíkbsmíðja
landsíns.
Viðvörun
Svo sem háttvirtum viðskiptamönnum vorum er kunnugt,
hafa sívaxandi erfiðleikar um útvegun geymslurúms orðið þess
valdandi, að vér höfum ekki getað fengið húsrúm fyrir veru-
legan hluta af þeim vörum, sem fluttar hafa verið til lands-
ins á skipum vorum. Er fyrirsjáanlegt, að af þessum geymslu-
vandræðum getur hlotizt stórfellt tjón. Af þessum sökum er
þeirri ákveðnu áskorun beint til viðskiptamanna vorra, að gera
nú þegar gangskör að móttöku vara þeirra, er þeir eiga hjá
oss, enda getum vér ekki tekið neina ábyrgð á skemmdum,
rýrnun eða hvarfi, er fyrir kann að koma eftir að vörunum
hefur verið komið hér á land.
Reykjavík, 26. ágúst 1942.
H.F. EIMSKIPAFÉLAG ÍSLANDS.
vandamál. Alstaðai’ um land
ræða menn um þetta vandamál,
og það, hvernig hægt sé að sið-
bæta og fegra skemmtanalífið.
Skemmtanir eiga rétt á sér, en
siðspillandi og afmenntandi
skemmtanir eiga engan rétt á
sér í siðaðra manna þjóðfélagi,
Skemmtanir er ekki hægt að
banna, þá gæti farið eins og um
ungu jarlsdótturina, en skemmt-
anir þurfa að vera bæði
skemmtilegar, siðlegar og mann-
bætandi. Nú er það vitað, að
hvergi sækjast menn eins í á-
fengi og á lélegum danssam-
komum. Hvers vegna? Þessir
menn vilja ná hinum hæstu tón-
um lélega skemmtanalífsins. Og
vissulega segir undirvitund
þeirra þeim það, að þannig
verði vissum takmörkum bezt
náð. Ölvaður maður er afsak-
aður og ölvaður maður verður
ófeiminn og áræðinn, og ef nú
báðir málsaðilar eru ölvaðir, þá
er fótskriðan niður brekkuna
enn auðveldari.
* * *
Það hefur farið svo í seinni
tíð, því miður, að skemmtana-
lífið hefur víða orðið andstyggi-
legt, siðspillandi og hneykslan-
legt. Afstaða manna verður því
öfgakend á báða vegu. Annars-
vegar skemmtanabrjálæði og
hins vegar fullkomin fyrirlitn-
ing. Það er dæmt eða dýrkað —
fordæmt cða tilbeðið. En öfga-
lífið er hið ónormala og hættu-
lega líf. Skemmtanalífið má
ekki rækta þann villimannlega
og jafnvel dýrslega þátt mann-
eðlisins, sem siðmenningin er
stöðugt að reyna að göfga og
færa nær hinu mannlega og
guðlega. Skemmtanalífið verð-
ur ofsafengið og óheilbrigt, ef
þjóðfélagið kann ekki að virkja
réttilega þá miklu lífsorku, sem
blundar í brjósti æskunnar og
hlýtur að brjótast út. Jarlsdótt-
irin lenti út á hinar hálu og
bönnuðu brautir vegna þess að
faðirinn hafði vanrækt skyldu
sína við hana. Og hér komum
við einmitt að hinni furðulegu
hlið málsins.
SKEMMTANA-
BRJÁLÆÐI
yngri kynslóð-
arinnar kemur sem hefnd yfir
eldri kynslóðina og þjóðfélagið,
' sem svikizt hefur um að gera
! skyldu sína gagnvart æskunni
og Iáta draum hennar rætast. —
Hver er þá þessi draumur æsk-
unnar? — Ofurlitla þolinmæði
enn. Ég skal bráðum svara þess-
ari spurningu, en fyrst skulum
við athuga ofurlítið þennan
ástríðuþrungna straum skemmt-
analífsins. Allt, sem ekki er æs-
andi, já, blátt áfram áfengt, svo
sem logheitir ástar„reyfarar“,
klámsögur, hávaðasöm jazzmús-
ik og dans, hlægilegar „revýur“,
hrífandi sjónleikir og kvik-
myndir, skringilegir skopleikir,
og ærslamikill glaumur og gleði,
er talið bragðlaust og dauft.
Hvernig á nú að hemja þennan
straum!— þessa reginorku, sem
leitar útrásar á þennan hátt?
Hið fornkveðna goðmæli:
„Stemma skal á að ósi“, er ekki
satt nema að nokkru leyti. Það
er að vísu rétt, að fyrir-margar
meinsemdir má skera, sé það
gert nógu snemma, og miklu má
til vegar koma í uppeldismálum
með því að leggja viturlega
taum við ungviðið í tæka tíð. En
hitt er jafn ósatt, að hægt sé að
stífla stórar ár í upptökum
1 þeirra. Slíkt er hvorki mennsk-
I um mönnum, tröllum eða hálf-
guðum hent, því að þótt björg-
um væri þeytt í uppsprettur
þeirra, þá mundu þær samt ryðj-
ast fram undan jökulrótunum,
meðfram björgum þessum, finna
lægstu leiðirnar, grafa sér þar
farvegi og þreyta skeið sitt út í
hafið mikla.
* * *
Eins er um táp og fjör og lífs-
orku æskunnar. Slíkur kraftur
verður ekki stíflaður „að ósi“ —
ekki stöðvaður í upptökum sín-
um. Allar slíkar tilraunir hljóta
að misheppnast. Hún mun brjót-
ast framhjá öllum tálmunum
eða ryðja þeim úr vegi og mynda
sér farveg á hinum lægstu leið-
um, ef ekki tækni og snilli þjóð-
aruppeldisins kemur til að ræð-
ur mestu um stefnu hennar.
AÐ er svo um ár-
strauminn, sem
brýzt fram úr
iðrum jarðar undan jökulrótun-
um, að hann finnur ávallt hin-
ar lægstu leiðir og myndar sér
þar farveg, oft þröngan og djúp-
an farveg, sem erfitt getur verið
að víkja honum úr. En vegna
þess að hann velur sér hinar
lægstu leiðir, rennur hann oft-
ast bæði dreift og krókótt um
fegursta og gróðursælasta slétt-
lendið, og verða hinar grösugu
eyrar dalanna oft fyrir miklum
skemmdum af völdum slíkra
árstrauma. Ár þessar brjóta oft
bæði engjar og tún bóndans, og
gera þannig illt eitt, en ekkert
gagn. Um þær má þá segja eitt-
hvað líkt og skáldið Guðmundur
Friðjónsson á Sandi segir um
Þverá:
„Þó er vcrri Þverá, þindarlaus
ókind,
ergi þrungin, mýmörg misendi
vinnur grend.
Flæðisafa Fljótsdalshlíð fórnar
þeirri óstjórn.
ýtin sýnir ónot álavargur Njáls-
Hvál“.
Hér er áin „þindarlaus ókind“,
sannkölluð „óstjórn", sem að-
eins gleypir í sig „flæðisafa“
hlíðarinnar og flytur hann til
sjávar, og vinnur um leið allri
„grend misendi“ og hið mesta
ógagn. Slík vatnsföll er ekki
hægt að „stemma að ósi“, en það
Framh. á 4. síðu
V.