Þjóðólfur - 06.09.1942, Síða 4

Banatilræði. Amerískur hermaður
réðst á íslenzka konu, Klöru Sigurð-
ardótur, aðfaranótt sunnudagsins 30.
i. m., þar sem hún gætti barna í
sumarbústað í Kópavogi. — Árás-
armaðurinn veitti Klöru hroðalega
áverka á höfði með exi, er hann
hafði að vopni. En henni tókst að
sleppa úr höndum hans út í myrkr-
ið og hvarf hann þá á brott við svo
búið. — Klara er nú úr allri lífs-
hættu og líklegt að hún fái ekki var-
anleg lýti í andliti af sárum sínum.
— Almenningur er lostinn ógn og
‘ kvíða út af þessu dæmafáa níðings-
verki. Hefur fólk þegar flutt úr
sumarbústöðum þama í grend, enda
þótt margir hefðu þar fast aðsetur
vegna húsnæðiseklunnar í bænum.
Ýmsar nýjar bækur koma nú á
markaðinn að heita má daglega.
Þessar bækur hafa blaðinu borizt:
Krapotkin fursti, sjálfsævisaga bylt-
ingamanns, í þýðingu Kristínar
Olafsdóttur læknis, nafntoguð bók í
vandaðri útgáfu, prýdd myndum eft-
ir Kurt Zier (ísafoldarprentsm.). —
Hrafnkatla .(Hrafnkels saga Freys-
goða) með lögboðinni stafsetningu
íslenzka ríkisins, gefin út af Hall-
dóri Kiljan Laxness. — Gríma, 17.
hefti, tímarit fyrir íslenzk þjóðleg
fræði, er þeir stýra Jónas Rafnar og
Þorsteinn M. Jónsson. ■—• íslenzk
annálabrot og Undur íslands eftir
Gísla Oddsson biskup í Skálholti,
þýtt af Jónasi Rafnar (Þorsteinn M.
Jónsson, Akureyri). — Flökku
sveinninn, saga eftir Hektor Malkot,
þýdd af Hannesi J. Magnússyni
kennara (Þorsteinn M. Jónsson, Ak-
ureyri). — Bóka þessara verður nán-
ar getið hér í blaðinu.
■i*
Skálmöld. Á sunnudagskvöldið
fyrir viku síðan réðust amerískir
hermenn á tvítugan pilt í Hafnar-
firði. Börðu þeir hann og rifu utan
af honum fötin. Slapp hann eftir það
úr höndum árásarmannanna, en ekki
mun hafa fekizt að hafa upp á þeim.
•■k
Helgafell, sumarhefti, er nýkomið
út. Langmerkast af eíni heftsins er
síðasta kvæði Arnar Amarsonar, Þá
var ég ungur, er hann orti meðan
hann beið bana síns, gullfallegur
skáldskapur og tilþrifamikill. Jóhann
Gunnar Ólafsson ritar um höfund-
inn skilgóða grein, er vafalaust verð-
ur vel þegin af hinum mörgu aðdá-
endum Arnar. í þessu hefti Helga-
fells eru verðlaunasögur eftir Guð-
mund Daníelsson og Halldór Stef-
ánsson, greinar eftir Sigurð Nordal,
Áma Jónsson frá Múla, Símon Jóh.
Á.gústsson og Gylfa Þ. Gíslason,
þýdd kvæði eftir Nordahl Grieg og
G. Fröding og þýdd grein eftir Thom-
as Mann. Emil Thoroddsen og Steinn
Steinarr skrifa um tvo listamenn,
■ þá Finn Jónsson og Þorvald Skúla-
son. Fylgja greinunum nokkrar mynd
ir af málverkum þeirra. Ennfremur
eru .í heftinu bókagagnrýni, Léttara
hjal, Innan garðs og utan og bréf
frá lesendum.
*
Dvöl, 2. hefti, 10. árg'., er nýlega
komið út. Flytur ritið nú sem jafnan
áður þýddar smásögur eftir öndveg-
ishöfunda, frumsamdar greinar,
kvæði og sögur. Auk þessa eru í heft-
inu bókadómar, umsagnir um höf-
undana og ýmislegt smávegis. —
Dvöl vinnur hið þarfasta verk með
því að kynna íslenzkum lesendum
verk ýmsra snjöllustu höfunda, er
þeir myndu ella ekki hafa komizt í
kynni við. — Ritstjóri Dvalar er Jón
Helgason blaðamaður.
Frá vitamálastjóra: Stokkseyrar-
vitinn logar nú aftur. — Þokulúður-
inn á Dalatanga sendir nú aftur
hljóðmerki eins og venjulega.
*
Frá Rauða Krossi íslands: Rauði
Krpss Íslands hefur ákveðið að efna
tii námskeiða i nauðsynlegri f.yrstu
hjálp særðra og sjukra (hja'lp í við-
lögum) hér í bænum, ef nægileg
Mánudaginn 6. sept. 1942.
sjálfvöldum, og oft breytííeg-
um fan’egum, brýtur ertgjar
cg tún, sóar orku, eýðir og
;j: nuTár, en gerfr lítið eöa
ckkert gagn. Hins vegar aftur
hin undursamlega áveita, sem
stjórnað er af tækni og snilli
Síldarverksmiðju-
rekstur ríkisins
gagnrýndur
FÖSTUDAGINN, 28. f. m. áttu
62 skipstjórar af samnings-
bundnum síldveiðiskipum hjá síld-
arverksmiðjum rikisins fund með
sér á Raufarhöfn. Urðu miklar um-
ræður á fundinum, er að lokum
samþykkti með samhljóða atkvæð-
um ályktun þá, er Formanna- og
Fiskimannasamband íslands hefur
sent blaðinu til birtingar og hér fer
á eftir:
„Fundurinn samþykkir að lýsa al-
geru vantrausti á núverandi stjórn
Síldarverksmiðjanna, og sérstaklega
framkvæmdastjórann, Jón Gunnars-
son. Fundurinn er einróma þeirrar
skoðunar, að óstjóm á rekstri verk-
smiðjanna á yfirstandandi vertíð
hafi keyrt svo úr hófi, að óviðunandi
sé. Vill fundurinn benda á örfá at-
riði þessu til stuðnings:
1) Þegar skipin komu fyrst að
landi með afla á Siglufjörð, voru 4
losaravindur af 12 óstarfhæfar og
verksmiðjurnar að ýmsu öðru leyti
óviðbúnar að taka til starfa. Öllu
verra var þó ástandið á Raufarhöfn
hvað löndunartæki og annan viðbún-
að snerti,
2) Hvers vegna var nokkur hluti
verksmiðjanna látinn standa ónotað-
ur, þrátt fyrir stöðugan landburð af
síld mikinn hluta veiðitímans og
möguleíka á að starfrækja þær?
3) Hin ítrekuðu veiðibönn, sem
valdið hafa stórkostlegum aflatöp-
um hjá fjölda skipa, að nokkru leyti
að ástæðulausu og var seinna veiði-
bannið upphafið fyrirvarlaust, áður
en fjöldi skipa hafði beðið biðtím-
ann. Olli þetta skipunum mjög miklu
misrétti og virðist að öllu leyti hafa
verið mjög illa yfirveguð ráðstöfun,
4) Fundurinn álífur algerlega ó-
verjandi að hið „kemiska“ efni
aquicide, hafi ekki verið notað hjá
verksmiðjunum, og telur nauðsynlegt
að rannsakað verði hvað það eitt
hafi valdið miklu tjóni.“
þátttaka fæst. Er gert ráð fyrir, að
námskeið þessi heíjist í september-
mánuði. Hvert námskeið verður. 22
—24 tímar, en auk þess verður við-
bótamámskeið fyrir konur, þar sem
kennd verður sérstaklega hjúkrun í
heimahúsum. Er gert ráð fyrir að
viðbótarnámskeiðið verði 6 tímar.
Kennslan fer íram að kvöldinu frá
kl. 8—10.
Helztu námsgreiaar verða sem hér
segir: heilbrigðisfræði, slysfarir al-
mennt, beinbrot og meðferð þeirra,
svo og sárameðferð, biæðingar, eitr-
anir, lífgun úr dauðadái, hjúkrun,
umbúðatækni og sjúkraílutningur.
Kennslan er ókeypis. Hana annast
læknarnir Bjarni Jónsson, Jóhann
Sæmundsson og Sigurður Sígurðs-
son, hjúkrunarkonurnar Sigríður
Bachmann og Laufey Halldórsdóttir.
Ennfremur þeir Jón Oddgeir Jóns-
son íulltrúi Slysavarnafélagsins og
.Vestur-íslendingurinn D. Hjálmars-
son höfuðsmaður.
Að afloknu hverju námskeiði verð-
ur haldið próf í greinum þeim, er
kenndar hafa verið og sérstakt próf-
skírteini verður veitt þeim, er próf-
ið standast.
Væntanlegir þátttakendur í nám-
skeiðum þessum eru beðnir að til-
kynna þátttöku sína til skrifstofu
Rauða Kross íslands, Hafnarstræti
5, kl. 2—5 daglega.
Samkvæmt beiðni lögreglustjóra
verða tvö fyrstu námskeiðin ein-
göngu íyrir lögreglulið bæjarins.
*
Sambandsþing íslenzkra bama-
kennara stóð yfir hér í bænum i síð-
astliðinni viku. Samþykktí það ýms-
ar tillögur um áhugaefni og hags-
múnamál kennarastéttarinnar.
Húsaleiga og húsnæði
Framhald af 1. síðu.
blaðið ekki orðið vart við mútu-
tilboðin? Veit ekki þetta blað, að
í fjölmörgum hinna eldri husa
verða leigjendumir að greiða
með“ hinni lögmæltu leigu? Er
Alþýðublaðinu ekki kunnugt,
að húsaleiga hefur raun-
verulega stórhækkað — þótt
það komi að vísu mjög ójafnt
niður — án þess að verðlagsupp-
bætur hafi hækkað að sama
skapi? Og hverjir skyldu svo
verða harðast úti fyrir bragðið?
Það skyldu þó ekki verða smæl-
ingjarnir? — Alþýðublaðið vill
kannske svara?
N ey ðarráðstaf anir
Annars er óþarfi að fjölyrða
um húsaleigulöggjöfina. Hún er
aðeins haldlaust fikt þeirra vald-
hafa, er miða allar aðgerðir
sínar við að sýnast í stað þess
cð taka kjarna málanna föstum
tökum. Hér hefur skapazt það
öngþveiti í húsnæðismálum, er
helzt verður jafnað við neyðar-
ástand í umsetinni hemaðarborg.
En það verður ekki rakið til loft-
árása eða stórskotahríðar. Orsak-
anna er að leita í ódugnaði og
ábyrgðarleysi ráðamanna bæjar-
ins. Það þyrfti engan að furða,
þótt húsnæðiseklan í Reykjavík
leiddi til þess, að gripið yrði til
raunverulegra neyðarráðstafana
eins og gert mundi verða, ef
hið mikla böl húsnæðisleysisins
hefði skapazt af völdum hernað-
araðgerða. En þá yrði vafalaust
horfið að því að ráðstafa á skipu-
legan hátt öllu því húsnæði, sem
til væri í bænum, án tillits til
eigenda þess eða umráðamanna.
Mætti þá vel svo fara, að ein-
hverjir þeir, er stutt hafa til
valda hina skammsýnu forráða-
menn Reykjavíkurbæjar, yrðu
að þrengja meira að sér í híbýla-
kosti en þeim sjálfum gott þætti.
Tollheimfa
Framli. af 1. síðu.
Vörur fást ekki fluttar að eða
frá landinu nema leitað sé ótal
undirskrifta og útfyllt marg-
brotin skjöl. Pappírinn hleðst
upp. Skjalavarzla Tollskrifstof-
unnar er að verða örðugt vanda-
mál. Fjöldi fólks situr ár út og
ár inn yfir flóknum reiknings-
dæmum, sem misviturt ríkis-
vald stofnar til að nauðsynja-
lausu.
Róttækar breytingar á inn-
heimtu tolla og skatta eru óhjá-
kvæmilegar, ef það á ekki að
verða alveg óvinnandi verk að
ná inn tekjum ríkisins. Skatt-
heimtuna verður að færa saman.
Og það er meira að segja mjög
til athugunar, hvort ekki ber að
sameina sem mest í eitt skatt-
heimtu ríkisins og sveitarfélag-
anna. Skattabyrðarnar eru al-
menningi nógu tilfinnanlegar,
þótt ekki sé á það aukið að nauð-
synjalausu með því að taka af
skatta- og tolltekjum ríkisins
þau óþörfu skiptalaun, sem nú
er gert. En þess ættu menn að
minnast, er þeir deila á hið óvið-
unandi ástand í þessum efnum,
að syndirnar eru ekki tollheimtu
mönnunum að kenna, heldur er
„syndaranna“ að leita í hópi
þeirra valdhafa, er stýrt hafa
landínu án þess að hafa nokkru
sinni alþjóðarhag að markmiðí.
Oraumur æskunnar
Framhald af 3. síðu.
er mjög áríöandi, að réttur
maóur veljist í hina réttu
stöðu og að því verki, sem
hann unir bezt. Meö því vinnst
þetta tvennt í einu: Mann-
inum er tryggð vinnugleöi og
þar með lífshamingja, og
þjóðfélaginu hin beztu vinnu-
öllum greinum. Þessi vitur-
lega hagnýting kraftanna
veröur þá fyrir þjóðlífsakur-
inn slík blessun og auösupp-
spretta, sem vatnsáveitan, er
viö áöan töluöum um, er fyrir
jaröræktina.
* * *
Höfum þá stöðugt fyrir
augum þessar myndir til sam-
anburðar: Annars vegar bel-
jandi árstraum, sem tilgangs-
laust ryöst áfram um hinar
lægstu leiðir byggðanna eftir
mannlegrar kunnáttu, þar
sem orkunni er stjórnaó og
henni dreift hóflega um heil-
ar byggðir, og þeim þannig
breytt í gróðursæl héruð og
aldingaröa. Hliðstæöa blessun
veitir lífsorka æskunnar þjóð-
félaginu, ef það kann að vifkja
hana og hagnýta sér til far-
sældar. Þaö er þess vegna af-
armikiivægt, aö þjóðfélagið
og eldri kynslóðin sjái til þess,
að draumur æskunnar rætist
á hinu heppilegasta aldiu’-
skeiði hennar, og draumur
æskunnar er fagur. Hann er
vöggugjöf lífsins, sem heilla-
dísum þjóðfélagsins ber aö
vaka yfir, svo aö engar illar
nomir fái meö fláttskap sín-
um breytt blessun í böl.
óéOOOOOOOéOOéOOOO
á
H.F. OFNASMÍÐJAN
,01 I o • ■ BEVKJAVIK • ICELANO
<><x><xx>oo<xxx><><><xx>

Hrafnkatla
með lögboðinni stafsetningu ís- j
lenzka ríkisins kom í bóka-
búðir fyrir nokkru.
H. K. Laxness sá um útgáf-
una og ritar formála.
Myndir eftir Gunnlaug Sche-
ving í Laxdælu og Hrafnkötlu
verða seldar sérstaklega seint í
þessum mánuði.
Hrafnkatla kostar 10.00 kr.
HOSEIGENDUR
Nú er hreinlætisvikan
lijm hjá og þér eflaust
búnir að hreinsa til og
laga umhverfis hús yðar.
Látið nú „kné fylgja
kviði“ og málið húsið að ut-
an úr „Harpó“, áður en
haust- og vetrarumhleyp-
ingarnir fara að berja á
ryðblettunum frá síðasta
vetri.
©
Ennþá er nóg til af „Harpó“. Farið strax í næstu
málningarvöruverzlun og pantið fyrir haustið. —
Næsta sumar getur það orðið of seint.
WKK 06 MfUNINGRR UADDA £
VERK5MIÐJRN