Þjóðólfur - 08.10.1942, Qupperneq 1

Útgeíandi: MUNINN h.l
Afgreiðsla og auglýsingar:
Laufásvegi 4, sími 2923.
Þjóðólfur kemur út á hverjum
mánudegi og aukablöð eftir
þörfúm. Verð kr. 2.00 á mán-
uði. í lausasölu 30 aurar.
Áskriftargjöld greiðist
fyrirfcam.
Víldngsprent h.f.
11. árg.
Fimmtudagurimi 8. okt. 1942
41. tölublað.
o
Umræðuefni dagsins
Vöxtur í MúlakvísL
Það er reynt áð telja mönnum
trú um, að vonlaúst sé að E-listinn
komi manni ,að. Atkvæðasmalar
Sjálfstæðisflokksins láta sér mjög
annt um áð útbreiða þessa trú. Þeir
segja þessu til sönnunar, að ekki
hafi verið nema 30—40 manns á
fundinum í Kaupþingssalnum síðast-
liðinn sunnudag. Þeir, sem á fund-
inn komu, geta borið um að þar var
húsfylli, svo það mega hafa verið
meiri boltamir, sem þar voru, hafi
ekki þurft nema 30—40 til að troð-
fylla húsið.
Einum manni varð að orði eftir
fundinn: „Það er vöxtur í Múla-
kvíslinni".
Hvar er konan?
Undanfarin 20 ár hefur Sjálfstæð-
isflokkurinn alltaf haft konu í ör-
uggu sæti við þingkosningar. Nú
bregður svo við, að engin kona er
fyrr en í 7. sæti. Við síðustu kosn-
ingar var frú Guðrún Jónasson í 5.
sæti. Sennilega hefur hún séð það 1
eins og Pétur Magnússon, að það .
sæti er vonlaust og ekki látið sig ,
neinu skipta, þó hún væri ekki
nema í 11. sætinu, úr því ekki þótti
gerlegt að tryggja henni öruggt
sæti. 1
Það er fullkominn misskilningur,
að Ámi Jónsson hafi verið andvígur
Hvatarfélaginu, né félagið honum.
Hann hefur talað þar við beztu við-
töku'r. Senniíega hefur Ámi skrifað
af meiri skilningi um þátttöku
kvenna i stjómmálum enn nokkur i
annar af blaðamönnum Sjálfstæðis-
flokksins.
Hvenær vitnar Pétnr?
Allir vita að Pétur Magnússon var
ófáanlegur til að fara í framboð í
Rangárvallasýslu, hvemig sem að
honum var lagt. Sýslubúar vom
visSir um að Pétur mundi fella
Sveinbjöm Högnason. Pétri hefði
ekki verið það óljúft. Hann skoraðist
undan framboði, af því hann vildi
ekki fara á þing. Af sömu ástæðu
léði hann nafn sitt í svo vonlaust
sæti á framboðslista, áð hann veit
sjálfur, að hann verður ekki þing-
maður.
Nú ganga atkvæðasmalar Sjálf-
stæðisflókksins um og fræða menn
á því, að Pétur vilji fara eins að og t
Vilhjálmur Þór. Auðvitað sér Pétur ,
að Landsbankanum yrði ver borgið,
ef tveir bankastjórar sætu á þingi
en einn. En hvers vegna vill hann
fara eins að og ‘,Hái-Þór“. Jú, Vil-
hjálmur bauð sig fram — og féll. i
Pétur Magnússon er mesti spaug-
ari. Og svo hugga atkvæðasmalar
mehn með því að bráðum komi yfir-
lýsing frá Pétri um að hann vilji
fara eins að og dúmpi-kandatinn á
Akureyri! j
Happdrattti Háskólans. Á morgun
em síðustu forvöð að kaupa miða og
endumýja. Á laugardag verður dreg-
ið í 8 flokki og fer þá engin af-
greiðsla fram í umboðum happdrætt-
isins.
* * *
Frjálshuga menn, sem vilja
hnekkja einræðistiltektum of-
rikisflokkanna, stjórnmáíaspill-
ingunnl og rangsleitninni, sam-
einast um E-listann.
x E»llstinn!
Þegar Kjölfestan losnar
Gamall sjómaöux var einu
stnni ao segja mer íra ymsum
svaúiiiorum,sem hann iiaioi
leni í um aagana, þott oic
heiúi hann kormö x Krappan
dans, taicii, hann aö mjostu
hetöi munaö eitt sinn, er siglt
var fyrir Horn í storsjó og aí-
spyrnuroki. Þá heíöi sKipiÖ
tekiö þau áíöil, aö allt heiói
úr skoröum gengiö — sjalí
kjölfestan heíöi kastazt til,
hvaö þá heidur annaö. „Viö
hásetarnir vissum ekki fyrri
til, en kolakjailarinn var kom
inn upp í kojurnar til okk-
ar”, sagöi þessi gamii sægarp-
ur.
Mér datt þessi írasaga í hug
fyrir nokkrum dögum, þegar
ég las þaö í Morgunblaöinu,
aö Sjálístæöisflokkurinn væri
kjölfestan í þjóðarskútunni.
Sjálfur hef ég ^haldiö því
fram, bæði í Morgunblaðinu
og öörum blöðum Sjálfstæöis-
flokksins, aö flokkurinn ætti
að vera kjölfestan og hefði
verió þaó fram eftir árum. En
annaö er aó játa hlutverk sitt
en rækja þaö. Ef vinir minir
viö Morgunblaöið vildu hugsa
sig um, mundu þeir viöur-
kenna, aö kjölfestan er ekki
lengur á sínum stáö, eftir
hið pólitíska öldurót síöustu
missera. Þegar „kolakjallarinn
er kominn upp 1 kojumar'’ í
hásetaklefanum, þykir þar
hvorki tryggt né vistlegt aö-
setur. Og sé glannaskap skip-
stjórans um að kenna, fer ekki
hjá þvi, aö margir láta afskrá
sig í fyrstu höfn.
Menn hafa sannfærzt um,
aö Sjálfstæöisflokkurinn hafi
rækt kjölfestu-hlutverk sitt,
meöan hann naut forustu
Jóns heitins Þorlákssonar. Jón
var raunhæfari maöur en aör-
ir flokksforingjar hér á landi
á síóustu tímum. Honum var
fjarri skapi að kaupa sér stund
arhylli með því aö víkja frá
þeirri stefnu, sem hann hafði
markaö sér. Hann var af
gamla skólanum, trúöi því, aö
veröur væri verkamaöurinn
launanna, og því mundi flokk-
ur, sem sýnt hefði aö hon-
um mætti treysta til aö ráöa
viturlega, öölast viðurkenn-
ingu, án þess aö beitt væri á-
róöri eöa loddarabrögöum. Það
sem Haraldur Guömundseon
sagöi í útvarpsumræöunum
á mánudagskvöldið um af-
stöðu Alþýðuflokksins hefði
fariö betur 1 munni stofnanda
Sjálfstæðisflokksins. Jón Þor-
láksson gat sagt í fullri ein-
ægni: „Flokkur minn biður
engan um atkvæði, en hann
hefur tröllatrú á skynsemi
fóksins”. Jon Þorláksson leit-
aoisi vió ao stjorna af íyr-
xiuyggju og gæcm meö alþjoú-
arnag fyrir augum. Honum
toKst þao svo iarsællega, aó
þessi ó ár, sem nann var
við vöid, eru mesta endui-
reisnartimabúiö 1 sogu okKar,
þaö sem af er þessari öid.
Hann taldi, áö hag þjóöar-
innar væri bezt borgio meö
því, aö jafnvægi héiaist. Und-
ir stjórn slíks manns varö
kjörorðiö „stétt með stétt” til,
eins og af sjálfu sér. Þaö var
stefna Jón Þorlákssonar sem
Hermann Jónasson lysti fyrir
hönd þjóðstjórnarinnar sál-
ugu, er hann lét svo um mælt.
að engum flokki, stétt eöa
hagsmunaheild, skyldi hald-
ast uppi aö fá taum sinn dreg-
inn fram yfir það, sem rétt
væri samanborið við aðra. Ef
þessari stefnu hefði veriö
haldiö, hefði þjöðin komizt
hjá þeirri sundrungu, þeim
glundroöa, því öryggisleysi,
sem vekur ugg og kvíöa hvers
þess manns, sem ekki er blind
aöur af gróöaglýju og skeyt-
ingarlaus um framtíð lands
og lýös.
Andi Jóns Þorlákssonar er
vikinn frá Sjálfsíæðisflokkn-
um. Hin gömlu slagorö um
gætnina, fyrirhyggjuna, „kjöl-
festuna” og „stétt með stétt’
eru eins og vörumerki á tóm-
um kassa, innihaldslausir tal-
kækir, sem vekja jöfnum
höndum skop andstæöinga
og meöaumkun vina,
Sjálfstæðisflokkurinn hefur
ekki lengur „tröllatrú á skyn-
semi fólksins”. Hann hefur
trú á hugsanadeyfð og vana-
festu þeirra kjósenda, sem fyr-
ir mátt áróðursins láta blind-
ast af skammsýnni hagsmuna
von. Þaö var hugsjón Jóns
Þorlákssonar, aö þjóðin kæm-
ist úr fátækt til bjargálna.
Til þess aö svo gæti orðiö,
þurfti með hóflegri skattalög-
gjöf að tryggja heilbrigðá
efnahagsstarfsemi. Hann vildi
aö þegnarnir fengju áö njóta
ávaxtanna af starfi sínu. Hann
fyrirleit gróöabrellur „spá-
kaupmanna”, sem hann svo
nefndi. Honum var ljóst, aö
ekki var til neins að krefjast
sparsemi af einstaklingunum,
, ef verögildi þess, sem spar-
aöist, yrði jafnharðan rýrt
fyrir vanrækslu eöa jafnvel
beinar aðgerðir valdhafanna.
Það eru engin líkindi til
þess, aö Jón Þorláksson hefði
sem landbúnaöarráðherra lát-
iö Pál Zophoníasson fara úr
kjötverölagsnefndinni, af því
aö honurn heföi ekki þótt verö
ið nógu hátt!
Þaö eru engin líkindi til, áð
' Jón Þorláksson hefði sem fjár-
málaráðherra tekið þegjandi
við þingsályktunartillögu um
að veröbæta allt kjöt, sem
iandsmenn neyttu ekki sjálf-
| ir, án þess aö reyna að tryggja
það, að verölaginu yrði stillt
í hóf.
Síðasta Alþingi, uppboös-
þingiö mikla, samþykkti ótak-
' markaða upphæð til veröupp-
bótar á kjöt, sem selt yrði er-
lendum mönnum til neyzlu.
Því hærra sem verðlagið er,
því meiri likindi eru til þess,
að neytendur takmarki kjöt-
kaup sín. Hiö háa verölag
freistar bænda til aö ganga
nær stofninum en holt veröur
aö teljast, eftir þann gífurlega
fjármissi, sem oröinn er af
völdum karakúlpestanna. Og
viö þetta bætist svo, að víða
1 hefur heyjazt illa, svo nauð-
syn er umfram venju aö slátra
; mörgu fé.
j Þetta, sem hér hefur verið
nefnt, veldur því hvað með
öðru, aö búast má viö, aö
kjötmagn þaö, sem til fellur
á þessu hausti veröi óvenju
mikiö. Þaö er talið aö verð-
bæta þurfi hvert umfram-
kíló meö 5 krónum. Gizkáö
er á, að hér geti orðiö um 2000
smálestir aö ræða. Yrði þá
uppbótin 10 — segi og skrifa
— tíú milljónir króna.
Svo gengdarlaus er þessi
í kjöthækkun, að jafnvel Jóni
Árnasyni í Sambandinu er
nóg boöið. Hann er þó fyrst
og fremst „hafðsoðinn busi-
ness-maður” eins og Englend-
ingár kalla það, og hefur hing
! að til ekki þótt ýkia viökvæm-
ur, ef hagsmunir fyrirtækis
hans eru annarsvegar.
j- En Ólafur og Jakob, þessir
! öruggu fulltrúar „kjölfest-
j unnar” láta sér þetta vel
lynda. Ólafur skipar nýjan for-
' mann í kjötverðlagsnefndina,
sem teliu- það hlutverk sitt
að sýna sveitamönnunum, aö
1 Páll Zophoníasson sé ónýtur
að hækka kjötið!
Jakob á svo annríkt við bíla
úthlutunina, að hann veit
ekki einu sinni af því, þótt
hann leggi fram mUljóna-
tug úr rikissjóði til þess að
fyrirbyggja, að kjósendur hans
geti fengið einhverja algeng-
ustu nauðsynjavöru sína,
nema með okurverði.
Þessir tveir herrar höfðu
barið fram gerðardóminn,
þvert ofan í ráðleggingar
ýmsra flokksmanna sinna.
Þeir lugu því í sjálfa sig og
aðra, að þeir væru að fram-
lcvæma löggjöf, er þeir vissu
að aldrci var framkvæmd frá
öndverí, u. Þeir þóttust vera
að halda dýrtíðinni niðri með-
an þeir voru að búa í haginn
fyrir þá stórfelldustu dýrtíðar-
hækkun, sem um getur í ver-
aldarsögunni.
Og efdr þessa frammistööu
kemur svo Morgunblaðið eins
og hálfviti og segir áö þarna
sé kjölfestan -í þjóðfélaginu!
Menn skapa sér átrúnað í
sinni eigin mynd. Meðan 'Sjálf
stæðisflokkurinn var skynsam-
ur trúði hann á skynsemina.
Nú trúir hann á heimskuna.
Þar með er í rauninni allt
sagt. Og nú er ætlazt til þess,
að kjósendur í Reykjavík, sem
alltaf hafa veriö kjölfestan í
,,kjölfestu”-flokknumi sýni
það viö kjörborðið, aö hin
nýja skoðun á hæfileikum
þeirra sé á rökum reist!
Á. J.
„Nú get ég kosið"
Ekki held ég að Árni frá Múla
þurfi að taka það neitt nærri
sér, þótt 'einhver fyrri flokks-
systkin hans, karlar eða konur,
óski þess að hann hætti að heilsa
sér á götu.
Eg get fullvissað Árna um
það, að fjöldi manns „tekur of-
an fyrir honum“ fyrir að hafa
hrist af sér flokksfjötrana. Þó
ég hafi ekki kynnst honum per-
sónulega, veit ég að sumir helztu
áhrifamenn Sjálfstæðisflokks-
ins, þar á meðal Ólafur Thors,
Valtýr ritstjóri og Pétur Magn-
ússon, eru gamlir vinir hans.
Mér finnst ekki rétt að leggja
manni það til lasts, að hann met-
ur málstað sinn meira en per-
sónulegt vinfengi.
Margir hafa orðið þess varir,
að fyrri flokksmenn Árna bera
út. um hann allskonar óhróður,
þar á meðal að hann hafi látið
kaupa sig til að skilja við Sjálf-
stæðisflokkinn.
Þegar svona starfsaðferðir eru
viðhafðar, verður hver að trúa
því sem honum þykir líklegast.
Það er ómögulegt að sanna
svona lagaðar sögur, og það er
líka ómögulegt að afsanna þær.
En það verð ég að segja, að
ef Árni hefur á annað borð haft
skoðanir sínar á boðstólum, þá
hefði honum líklega verið eins
arðvænlegt að snúa sér til Ólafs
og þeirra Kveldúlfsbræðra,
nema kannske þeir séu svo sér-
staklega „fintfölende“ að þeir
þoli ekki slíkt.
Það eru áreiðanlega margar
konur, sem líta öðruvísi á fram-
komu Árna en sjálfstæðisfrúin,
sem var getið um í seinasta
blaði Þjóðólfs, meira að segja í
Hvöt.
Framhald á 4. síðu.