Þjóðólfur - 10.10.1942, Síða 1

Útgefandi: MUNINN h.l
Afgreiðsla og auglýsingar:
Laufásvegi 4, sími 2923.
Þjóðólfur kemur út á hverjum
mánudegi og aukablöð eftir
þörfum. Verð kr. 2.00 á mán-
uði. í lausasölu 30 aurar.
Áskriftargjöld greiðist
fyrirfram.
Víkingsprent h.f.
IL árg. Laugardagurinn 10. okt. 1942. 42. tölublað.
kk
I útvarpsumræðunum þann 5. okt. s. 1. komst Hermánn Jón-
asson að orði á þá leið, að andrúmsloftið í hinum íslenzka
stjómmálaheimi væri orðið óþolandi. Svik, lygar, yfirdrepsskap-
ur, fals og fláræði væri að setja svip sinn á þjóðina og leiða yfir
hana efnalegt ósjálfstæði og andlegan doða, sem gerði hana að
ófrjálsum mönnum til orða og athafna.
Á þessa leið féllu orð Hermanns, og þó að þau væru óþarf-
lega mörg, þá voru þau sönn. Þetta hefur þjóðin sjálf fundið fyrir
alllöngu, og hún hefur lýst þessu með einu einasta orði: hriflu-
mennska.
Ríffregnír
Gangleri,
síðara hefti 1942, er nýkominn út.
Ritstjórinn, Gretar Fells, á þessar
greinar í ritinu: Af sjónarhóli,
Kraftaverkið, Undir austrænni sól,
„Gyðingurinn gangandi" og Tilgang-
ur og takmark Guðspekinnar. Guð-
mundur Geirdal þýðir grein er nefn-
ist Múmíuhöndin, Jón Árnason rit-
ar grein er nefnist Brot úr þróunar-
áætlun, Þórlákur Ófeigsson á í heft-
inu þýdda grein og aðra frumsamda,
Þorsteinn Valdimarsson kvæði og
Kristján Sig. Kristjánsson grein er
nefnist Lífsviðhorf Guðspekinnar.
Gangleri hefur nú komið út í
sextán ár. Hefur ritið ávallt flutt
mikið af athyglisverðu efni, er knúið
hefur til umhugsunar og rökræðna.
Og enn er ritinu svo farið að eiga
erindi til hugsandi manna, hvort sem
þeir skipa sér í sveit Guðspekinema
eða ekki, enda á það að fagna vin-
sældum og áliti meðal allra þeirra,
er af því hafa haft kynni.
Jörð
er nú tekin að koma út mánaðar-
lega, eins og upphaflega var fyrir-
hugað. Septemberheftið kom út fyr-
ir nokkrum dögum og flytur þetta
efni helzt: Niðurlag tveggja merki-
legra greina, en það er Verkmenning
eftir Ólaf Jónsson framkvæmda-
stjóra og Breiðafjarðarheimili fyrir
50 árum eftir Guðmund Eggerz.
Þýdda sögu úr Kínastyrjöldinni eft-
ir Pearl Buck, Viðsjár; grein eftir
Paul de Kruif, Fjörefni á hvers
manns borði, þýdda af Þórarni
Guðnasyni lækni; tvær greinar eftir
ritstjórann o. m. fl.
Það er hriflumennskan í
stjómmálunum, sem er að
steypa þjóðinni í beinan voða,
þessi andlega uppdráttasýki,
sem hefur nú nærfellt í manns
aldur legið yfir þjóðlífinu eins
og nokkurskonar eiturgas, og
brjálað svo alla dómgreind
manna, sem valizt hafa og
valið sig hafa til andófs þess-
um ófagnaði, að þeir hafa
sýkzt líka og orðið þeirri pest
að bráð, sem þeir vildu eða að
minnsta kosti létust vilja út-
rýma.
Þessi viðbjóðslega spilling,
sem streymt hefur, og streym-
ir enn 1 stríðum straumi yfir
þjóðina frá uppsprettu sinni,
lýsti Hermann álveg réttilega.
En honum skjátlaðist alveg
hrapalega, þegar hann benti
á lækninguna: Að auka fylgi
Framsóknarflokksins til þess
að hann mætti > sín ennþá
meira í landinu.
Ávextir hriflumennskxmnar
em nú nægilega komnir í ljós.
Til þeirra var sáð á sínum
tíma af Jónasi Jónssyni. Is-
lendingar muna það, sem
lengra er en sú tíð, er enginn
var til neinna starfa hæfur
nema hann væri yfirlýstur
kommúnisti. Menn muna
veitingamar í kennarastöð-
Ef til er glæpur -
O ÍÐASTLIÐIÐ sumar neyddust reykvískar fjöl- !
^ skyldur til að hafast við í tjöldum í garðlöndum
bæjarins og á öðrum óbyggðum stöðum umhverfis bæ-
inn. Þegar haustkuldarnir gengu í garð, voru dæmi til
svo mikils neyðarástands meðal þessa fólks, að það
varð að leita skjóls í gluggalausum jarðhýsum, sem eru
ætluð til að geyma í kartöflur og aðra jarðarávexti.
Samtímis eru dæmi þess, að ein og tvær manneskjur eigri um
heil stórhýsi, er hafa að bjóða öll nútíma þægindi. Ein kona og
einn hundur breiða úr sér á heilum hæðum í fleiru en einu stór-
hýsi í bænum.
Tveir stærstu stjórnmálaflokk
arnir eiga álitlega fulltrúa í hópi
þess fólks, er býr að húsakosti,
sem er í hrópahdi mótsetningu
við hið hörmulega neyðarástand
húsnæðiseklunnar.
Þeir, sem eru sólarmegin.
Formaður Framsóknarflokks-
ins býr ásanvt konu sinni í stórri
tvegja hæða „villu“ í vestur-
bænum, byggðri á þeim tíma,
þegar málsvarar flokksins töldu
glæpsamlegt að reisa luxusíbúð-
ir. Sama fjölskylda hefur eign-
hald á rúmgóðri og forkunnar
vandaðri „villu“ á jarðhitastað
austan fjalls. Þar býr hún þá
mánuði ársins, sem höllin á
Landakotshæð þykir ekki viðun-
andi vistarvera.
Forseti bæjarstjórnar, einn
hinn „þrautreyndasti“ af leið-
togum Sjálfstæðisflokksins í
höfuðstaðnum, býr einn saman
í myndarlegu stórhýsi í Austur-
bænum, sem er umlukið allstór-
um skrúðgarði. Á síðastliðnu
sumri fannst honum þó nauður
til bera að auka húsakost sinn
með nýtízku sumarhúsi á helgi-
stað þjóðarinnar.
Báðir þessir flokkar, sem eiga
svona myndarlega fulltrúa í
húsnæðismálum, keppast við að
„löggilda“ sjálfa sig sem hina
einu réttu til að vera forsjá þjóð-
arinnar í bráð og lengd. Leiðtog-
ar Framsóknarflokksins telja
það sitt mikla hlutverk að jafna
kjörin í þjóðfélaginu. Ráðamenn ]
Sjálfstæðisflokksins segjast vera j
kjölfestan í þjóðfélaginu, hið
nauðsynlega jafnvægi, sem
tryggi það, að engin stétt gangi
á hlut annarrar og eitt gangi
yfir alla.
Hjörtu þeirra eru forhert.
En svo kalt er geð þessara
manna, einhverjar átakanleg-
ustu hörmungar í mannlegu lífi
fá ekki snortið þá. Hungurtil-
vera atvinnuleysingjanna hefur
aldrei dregið úr lífsgleði þeirra.
Þeir virðast ekki komast við, þó
að mæður og börn séu á vega-
lausum hrakningi og eigi sér
hvergi nótt vísa. Sérgæðings-
hyggja þeirra bugast ekki, þótt
völd þeirra leiði skortinn í nýj-
um og nýjum myndum yfir al-
menning í landinu. Þeir telja
það viðhlítandi skiplagshætti,
þó að gömul kona hafist við ein
síns liðs í gisnum kofagarmi inni
í Kringlumýri og neyðist til að
nota vatnið úr leirpollunum sem
neysluvatn, meðan húseignir
Jónasar Jónssonar og Guðmund-
ar Ásbjörnssonar standa ónotað-
ar. Svo forhert eru hjörtu þess-
ara óhappamanna, að þeir hafa
skap í sér til að hreiðra um sig
í valdamestu stöðum þess þjóð-
félags, sem þeir hafa gersýkt
með eiturlyfjan sérhyggju og
rangsleitni. '
Ef bærinn hefði orðið fyrir
loftárás —
Oveðursbakki heimsstyrjald-
arinnar er svo nærri íslandi, að
það er ekki talið til ólíklegra
hluta, að lofthernaður yrði haf-
inn á stærstu bæi landsins. Ef
til svo óyndislegra atburða kynni
að draga, mundi svo og svo mik-
Framhald á 4. síðu.
urnar á. þessum tímum, menn
muna forstjórn síldareinka-
sölunnar hjá Einari Olgeirs-
syni. Hriflumennskunni hefur
tekizt á þessum árum aö
skapa, með atbeina kommún-
ista og svokallaöra alþýðu-
flokksmanna, þá ófreskju, sem
virðist ætla að mergsjúga
þjóðina og ganga af henni
dauðri. Henni hefur verið líkt
við hross, enda liturinn sjálf-
gefinn — og kölluð Rauðka.
Þegar hrossið blæs fyrst.
* í sænska kýmniblaðinu
Strix birtist einu sinni kýmni
i mynd af dýralækni og veiku
! hrossi. Hrossið hafði kvilla
einn, sem kallast „snive” (nasa-
sjúkdómur, sem Framsókn er
ekki enn búin að ,importera!‘)
og læknirinn stóð nú and-
spænis því með hvítt duft í skál
og glerpípu og bjó sig til þess
að blása duftinu upp 1 nasir
hrossins. Undir myndinni stóð
J svo þessi texti: Hvernig færi
ef hrossið blési fyrst? Já,
hvemig færi? Læknirinn okk-
ar í þjóðmálaveikindunum síð
astliðinn áratug, Sjálfstæðis-
flokkurinn, hefur gert ítrekað
ar tilraunir til þess að lækna
hrossiö, en það hefur alltaf
blásið fyrst. Það hefur ekki
eingöngu blásið öllum læknis-
ráðum flokksins út í veður og
! vind, heldur hefur það sam-
} tímis blásið yfir hann sinni
eigin ólyfjan, svo að nú er
þannig komið, að af Sjálfstæð
isflokknum verður ekki vænzt
neins annars eða meira til við-
reisnar þjóðinni heldur en af
hinum flokkunum, og það er
sannarlega ekki mikið. Sjálf-
stæðisflokkurinn hóf göngu
sína undir jkjörorðinu „Ger
rétt, þol eigi órétt!” Hann
hafði meira aö segja þessi orð
j máluð á vegginn yfir ræðu-
' stólnum í fundarsal sínum. En
honum gekk sorglega illa að
breyta eftir þeim. Hrossið
blés alltaf fyrst, og viðleitni
ráðamanna flokksins í þessa
átt varð æ fálmkenndari og
| meir og meir hikandi. Hriflu-
mennskan læsti sig æ fastar
um þá og smaug æ dýpra inn
í hugskotin. Þessi einföldu
lífssannindi urðu ráðamönn-
unum til angurs og ama með
hverjrun þokudeginum sem
leið, og svo var málað yfir
] Þau'
| Forystulið þessa flokks hef-
ur nú svo gersamlega orðið
hriflumennskunni að bráð, að
það er engu líkara enforustu-
i mennirnir stxmdi mest að
breyta eftir þessum spaklegu
orðiun öfugum: ger órétt, þol
eigi rétt!
Sjálfstæðisflokkurinn, sem
hefur talið sig kjölfestuna I
þjóðarskútunni, hefur svo ger-
samlega orðið hriflumennsk-
unni að bráð, að hann er far-
inn að stinga hrossið út. Yfir-
boðin og gyllingamar fyrir
háttvirtum kjósendum standa
nú fyllilega á sporði samskon-
ar framleiðslu úr hinum her-
búðunum. Þegar Hermann
Jónasson kastar „loss” og yf-
irgefur í bræði allt viðreisnar-
starfið og hvetur nú launa-
menn og smáútvegsmenn til
þess að standa þétt saman um
auknar kröfur, lætur Sjálf-
stæðisflokkurinn ekki sitt eft-
ir liggja. Morgunblaðið ræðir
í leiðara sínum 6. f. m. verðið
á landbúnaðarafurðum (kjöti
og mjólk). Það kemst að ná-
kvæmlega sömu niðurstöðunni
með bænduma og Hermann
með launþegana og smábáta-
útveginn. Morgunblaðið segir
í greininni „Stétt með stétt”.
„Hið háa kjötverð og mjólk-
urverð, sem margir finna nú
til, er í raun og sannleika ekk
’ert annað en tilraun til þess
að verjast síauknu innstreymi
í bæinn....“ Og svo bætir
blaðið við: „Hversvegna skyldu
bænöur einir allra manna
horfa rólegir á ,stríðsgróðann’
margumtalaða fara fyrir ofan
garð og neðan?” Em þetta
ekki nákvæmlega sömu orðin
og Hermann viðhafði í ávarpi
sínu til hinna stéttanna?
Þetta sýnir eins áþreifanlega
og verða má, að þessir tveir
flokkar, sem vanalega skreyta
sig með lýsingarorðinu „ábyrg
ir” eru af sömu rótinni og
skipta aðeins með sér verkum
í kosningaáróðrinum.
Hriflumennskan í fari for-
ystumanna Sjálfstæðisflokks-
ins kemur ekki eingöngu
fram í meðferð þeirra á dýr-
tíðarmálunum sjálfum. Hún
lýsir sér engu að síðurátakan
lega í meðferð allra annarra
mála, sem flokkurinn hefur
afskipti af. Nægir í því efni að
benda á framlenginguna á
umboði alþingismannanna, í
fyrra, þar sem stjórnarskrá
ríkisins var brotin, og síðan
heykzt á að framfylgja álykt-
uninni, og meðferð Sjálfstæð-
isflokksins á fullveldismálinu,
sem honum hefur tekizt að
beina inn á brautir, sem væg-
ast sagt eru þinginu til van-
virðu.
Þegar líkið fékk sinadrátt.
Eitt hið augljósasta dæmi
um hriflumennsku leiötoga
Sjálfstæðisflokksins er þáttur
hans í bifreiðaúthlutuninni,
eða bílafarganið eins og það
Framhald á 4. síðu.