Þjóðólfur - 15.10.1942, Blaðsíða 4

Bókmentaþættir
Kosningsrnar
standa fyrir dyrum. Á sunnudaginn kemur er þung
ábyrgð lögð á herðar kjósendanna. Þetta eru einhverj-
ar þýðingarmestu kosningar. sem fram hafa farið á ís-
landL Á næsta kjörtímabili verður væntanlega lokið
heimsátökum þeim. sem nú standa yfir. í lok styrjald-
arinnar hefst tími endurskipunar og endurskoðunar í
gervöllum mannheimi. Hvarvetna ryður sér til rúms
sú skoðun, að styrjöldin sé fjörbrot gamla tímans og
yfir blóðvellina rísi ný veröld. Fjörbrot hinna rang-
snúnu skipulagshátta standa fyrir dyrum.
Hér úti á íslandi vilja umsvifamestu valdabraskar-
amir ekki viðurkenna kall tímans. Þeir ætla að leggja
stein í götu ómótstæðilegrar þróunar. Jónas & Ólafur
búast til að taka völdin að afloknum þessum kosning-
um í því skyni að viðhalda yfir íslandi náttmyrkri for-
réttinda, kúgunar og rangsleitni.
Þjóðveldismenn vilja hlýða kalli tímans. Þeir fylkja
liði í því skyni að hindra hina dauðadæmdu flokka í
því að viðhalda úreltum þjóðfélagsháttum.
Styðjið Þjóðveldismenn í þessari viðleitni! Komið
og vinnið á kjördegi. Gefið upplýsingar um kjósendur.
Mætið snemma á kjörstað óg kjósið E-listann!
Skrifstofa E-listans er á Laufásvegi 4.
Símar: 4975 og 2923.
Llndarpennar
við hvers manns hæfi.
Fallegir — góðir.
Allir unglingar, sem stunda nám, þurfa að eiga góðan
lindarpenna.
BÓKAVERZLUN ÍSAFOLDAR. Útibúið Laugaveg 12
Þjóðleg fræði. Utgáfa Grá-
skinnu á árunum 1928—36
leysti úr læðingi mikla krafta
í söfnun skrásetningu og út-
gáfu þjóðlegra fræöa ís-
lenzkra. Um nokkurt undan-
farið árabil hafði ekki veriö
sýnilegur áhugi fyrir útgáfu
íslenzkra þjóöfræöa. Útgáfa
þeirra Sigurðar Nordals og
Þórbergs Þórðarsonar á Grá-
skinnu verður þvi með réttu
talið einskonar brautryðjenda-
starf. Safn þeirra náði áð vísu
ekki skjótri útbreiðslu og vin-
sældum, en þrátt fyrir það
fylgdi nú hvert þjóðsagna-
safnið af öðru í kjölfarið, og
mörg mikil að vöxtum. Má
þar nefna Rauðskinnu, Grímu,
Þjóðsögur Olafs Davíðssonar
og Islenzka sagnþætti og Þjóð
sögur Guðna Jónssonar, auk
fjölda annarra safna og ritl-
inga.
Utgáfa á þjóðsögum og
Þjóölegum fróðleik ýmiskonar
virðist eiga sívaxandi vinsæld-
um að fagna. Bókaútgefendur
skýra svo frá, að sala sUkra
bóka sé fyrirfram tryggð, enda
er allstór hópur manna tekin
að safna öllu, er til fellst af
slíku tagi. Eru sumar hinar
eldri þjóðsögur, og ýmsir ritl-
ingar, er um þessi efni fjalla.
orðið torgætt og eftirsótt af.
'bókasöfnurum.
Marg-t af því, sem til er t'jnt
í hinum yngstu þjóðfræða-
söfnum, er ekki merkilegt.
Einkum virðast hnignunar
merki á mörgum hinna eigin-
legu þjóðsagna, sem birzt hafa
upp á síðkastið. Hins vegar
hefur söfnun þessara fræöa
að nokkru beinzt inn á nýjar
brautir. Er þar átt við ski'á-
setningu ýmissa sagnaþátta
sem styðjast að verulegu leyti
við munnmæli og hafa að
nokkru á sér blæ þjóösagna.
Eru margir þessara þátta hin-
ir merkilegustu og vel þess
vert, að þeim sé foröað frá
glötun.
Sum hinna yngstu þjóð-
fræöasafna, s. s. safn Guðna
magisters Jónssonar, Islenzkir
sagnþættir og þjóðsögur, eru
að verulegu leyti helgáð þess-
um þætti þjóðlegra fræða.
Guðni hefur skráð nokkra á-
gæta sagnaþætti og mim þátt-
urinn af Sigríði í Skarfanesi
standa þar fremst. Nýtt hefti
af safni Guðna er nú nýlega
komið út á vegum Isafoldar-
prentsmiðju eins og hin fyrri.
Og væntanlegt mun á vegum
sama forlag nýtt safn sagna-
þátta, er Gils Guömtmdsson
hefur skráð. Er hann unnend-
um þjóðlegra fræða að góðu
kunnur og mun safns hans
beðið með óþreyju.
Heimsfrægð Skjoldborgs.
Eins og frá var skýrt hér í
blaðinu fyrir nokkru siöan,
hefur Víkingsútgáfan gefið út
í islenzkri pýoingu ástai’sög-
una Söru eftir Jónann Skjold-
borg. 130K pessi er sogo „iionns
fræg“ í augiysmgum og mælt
meö henm ui gjaía. Oss virð- !
ist sagan snotm', en ekki
meira. Skjoldborg hefur held-
ur ekki veriö talmn í, roö
hinna stærri spámanna, þótt
framsetmng hans væri jain-
an einkar viðfelldin, sarn-
kennd hans með smæiingjun-
um næm og hjartáð hiýtt.
Enda mun vera ónætt að conga
í eía, ao neimsnægo Soru nai
langt út fyrir lönd Danakon-
ungs.
Einar Guðmundsson kenn-
ari hefur þýtt söguna. Oröa-
val þýðingarinnar mun vera
með nokkrum ókunnugleika-
blæ fyrir ófáa lesendur, og
munekki örgrannt að ýmsrnn
þyki stappa nærri tiigerö á
stundum. En um þaö er oezt
að dæma varlega, því vel má
vera aö þýöanaa se þaö mal-
færi eðlnegt, sem öorum er
framandi. Og þýðingunni er
um mai'gt vel farið.
Utgáfa bókarinnar uppfyllir
þær kröfur tímans, að þaö er
gert öllu meira „úr henni“, en
efni standa til. Letrið er ó-
eölilega stórt og bókin því
fyrirferöaineiri en títt mundi
annars staöar en á íslandi.
Það var ekki af því, að ég
heföi neina oftrú á smekkvisi
þinni. Það var vegna þess, áð
hlustendur um land allt vissu,
að ég átti þess engan kost áð
svara fyrir mig í útvarpinu,
þetta kvöld eöa síöar, áöur en
kosningar færu fram.
I fyrstu grein minni í Þjóð-
ólfi beindi ég nokkrum orðum
að tveim ónefndum forustu-
mönnum Sjálfstæðisflokksins,
vegna kiunnalegrar og þér
líkrar kveöju í Morgunbláð-
inu. Þið Olafur sáu réttilega,
að ykkur var ætláð skeyti
mitt. En það endaði með þess-
um hispurslausu oröum: „Þið
eigið ekki að biöja mig aö
svipta af ykkur grímunni“.
Þetta varð til þess, áð þið
bundust algeru þagnarheiti
um nafn mitt meðan á kosn-
ingabaráttunni stæði og gáf-
uð Morgunblaðinu skipun um
að nefna mig ekki í ritstjórn-
, argreinum.
Umræðuefni dagsins
Framhald af 1. síðu.
var hér í blaðinu. Slagorðið á að
vera: „Pétur Magnússon skal á
þing!” Þó frambjóðandinn sjálfur
segi: „Pétur skal ekki á þing!”
Magnús Jónsson var að reyna
að sannfæra menn um, að flokk-
urinn fengi 6 menn kosna. Sjálf-
stæðisflokkurinn hefur minnihluta
kjósenda í bænum. Þess vegna
væri gaman að vita, hvemig það
kraftaverk á að gerast, að hann
fái % fulltrúanna.
„Gleði-buU“
Fyrir kosningamar í sumar
lýsti ölafur Thors því yfir, að
gerðardómurinn yrði framkvæmd-
ur, eða með öðrum orðum, að
verðlag og kaupgjald héldist ná-
lega óbreytt frá því, sem það var
í fyrra.
Hvemig á að búazt við áfram-
haldandi trausti af þeim kjósend-
um, sem verða að kaupa eina aðal
neyzluvöru sína helmingi hærra
verði, en þeim var lofað fyrir að-
eins 3—4 mánuðum?
Til hvers er að segja nokkrum
manni að öldur fylgisins rísi
hærra og hærra á þriðjudaginn,
miðvikudaginn, fimmtudaginn,
föstudaginn, — laugardaginn!
Það var gott að ekki var talað
um öldurisið á sunnudaginn, þvi
þá á að kjósa!
Danskurinn kallar svona bull
,,det glade Vanvid”. Ef til vi!i
mætti nefna það gleði-bull á ís-
I lenzku, og sjálfsánægju þeirra,
sem hefðu það í frammi, bull-
gleði. Annars er gleði-bullaran-
j um, sem talaði í útvarpið á mánu
dagskvöldið, skyldast að finna
þessu frumlega einkenni fjölhæfni
sinnar hæfilegt íslenzkt nafn.
NU hafði ég gefið nægiiegt
tilefm tii andsvara í ræðu
minni. iviagnus jonsaon taiaoí
og lét eins og hann vissi ekki
að ég væri til.
Mér datt sannast aö segja
ekki í hug, aö þú værir svo
heimskur, aö fara að brjóta
þagnarheitið, þegar mér var
varnað máls. Þú gazt ekkert
haft upp úr því annaö en það
að öllum hlyti að veröa ljóst,
að þið þyrðuð ekki að svai'a
mér á jöfnum vettvangi. Eftir
aö þiö hafið legið steinþegj-
andi tmdir ásökunum minum
viku eftir viku, eftir að Magn
ús, sem er þér snjallari mað-
ur, hafði kosiö aö þegja, var
augnablikið illa valið til gagn-
árása, þegar þúsundum áheyr-
enda var ljóst, að ég hafði
engin tök á að svara fyrir
mig.
HER fór sem oftar, að nátt-
úran varð náminu ríkari.
Þjösnaskapur þinn bar hygg-
indin ofurliði, eins og fyrri dag-
inn. Og auðvitað skorti þig
alla fimi til að haga orðum
þínum svo, áð þau gætu orðið
mér til tjóns, en ykkur til
framdráttar.
ÞÚ ert varla búinn að
gleyma ofurlitlu atviki,
Bjarni minn, sem gerðist á
flokksfundi, um þáð leyti sem
verið var að ræða um xmdir-
búning þjóöstjórnarinnar, sæll
ar minningai’. Þú hljópst þá
upp á nef þitt, sem oftar, og
fórst aö ausa þér yfir mig fyr-
ir tuddaskap og annað því um
líkt. Eg stakk þá ofurrólega
upp í þig, eins og við þurfti.
Ef einhver ykkar væri svo
snjall að geta látið sér detta í
hug einhvern „raffineraðan"
ótuktarskap, sem undan sviði,
fynndist mér kannske ástæða
til að svara í sömu mynt. En
’til hvers heldurðu sé að kalla
mig Kvisling? Dettur þér í
hug, áö ég gæti ekki fundið
eitthvað smellnara um ykkur
Ólaf, ef ég vildi?
Eg hélt þið væruð búnir aö
skipuleggja róginn. Mér er vel
kunnugt um það, sem kosn-
ingarsmalar þínir eru að
dreifa út um mig. Það er
miklu réttara að láta þá
standa í skítverkunum, og
„spila“ sjálfur fínan mann.
Borgarstjórinn í Reykjavík
getur ckkí vaxið af því, að
bera sér 1 munn í áheym al-
þjóðar, það sem allra auð-
virðilegustu handbendi hans
eru aö lauma út úr sér undir
fjögur augu.
r f
AÐ er eins og ég segi,
Bjarni minn. Þú átt eftir
að læra mikið. Eg geri tæp-
lega ráð fyrir að þú komizt
nokkurn tíma svo langt, aö
þú berir útan á þér göfug-
mennskuna. En þú getur byrj-
að á því að leyna tuddanum
dálítið meira. Það má ekki á-
sannast um borgarstjórann í
Reykjavík, að hann sé eins og
negrarnir í Ameríku: ómót-
tækilegul' fyi\ir æðri menn-
ingu.
Eg skal segja þér til, Bjarni
minn, ef þú villt.
Svo óska ég þér góðrar
framfara í daglegri hegðun og
kveð þig með virktum og vin-
semd.
Ámi Jónsson.
Framhaid af 1« síðu s
__ ..._■-: sfiiíáj i_ 2JL _.
W tll llaraa iowsliðra
S3 l :