Þjóðólfur - 16.10.1942, Blaðsíða 4

R
ÞI'OiMFlR
Föstudagurinn 16. okt. 1942.
Framhald af í. síðu,
Hriílumennskan og þjóðin
fengizt til að greiða atkvæði
eins og flokksmenn hans,
Garðar og Jóhann, hefði hann
verið kosinn formaðiir nefnd-
arinnar í fyrstu umferð. En
þó honum og Ólafi væri báð-
um jafn ljóst, hve viðarhluta-
mikið væri að fela for-
mennsku utanríkismálanefnd-
ar öðrum eins manni og Jón-
asi, voru báðir orðnir svo
gagnsýktir af hriflumennsku,
að þeim kom saman um að
Magnús Jónsson, 1. þingmað-
ur Reykjavíkinga, skyldi held-
ur bregðast flokki sínum, en
styggja Jónas.
Þótt engar sannanir liggi
fyrir um það, hvernig þeir
Jónas og Ólafur skiptu með
sér verkum í upphafi, varð
verkaskiptingin sú þegar fram
sótti, að Ólafur fékk að sölsa
undir sig síaukin völd í at-
vinnulífi og fjármálum gegn i
því, að Jónas fengi að beita
ofsóknum og kúgun gegn lista
mönnum og rithöfundum.
Lítið en talandi dæmi skal
hér nefnt, um áhrif hriflu-
mennskunnar á aðalmálgagn
S j álf stæðisf lokksins.
Ekki alls fyrir löngu var j
hafist handa um útgáfu tíma-
rits, sem sérstaklega er ætlað
að ræða bókmenntir og listir.
Til ristjórnar völdust 2 þjóð-
kunnir gáfumenn, Magnús
Ásgeirsson, einhver snjallasti
og sennilega afkastamesti
ljóðaþýðari, sem ísland hefur
eignast og Tómas Guðmunds-
son, sem fengið, hefur viður-
kenningu bæjarstjórnar
Reykjavíkur, sem borgarskáld.
Gefur þessi viðurkenning
nokkuð til kynna um það,
hvar Tómas hefur verið talinn
í pólitíkinni.
Þegar tímarit þetta, Helga-
fell, hóf göngu sína, vákti
það mikið umtal í öllum blöð-
um bæjarins — nema Morg-
unblaðinu. Tómas Guðmunds-
son átti innangengt að blað-
inu, vegna pólitískrar afstöðu
sinnar og persónulegs vin-
fengis við ritstjórnina. Hafði
þaö var fastmælum bundið.
að Morgunblaðið flytti grein
um Helgafell, á ákveðnum
degi. Það fórst fyrir. Tómas
spurði hverju þetta sætti og
voru einhverjar viðbárur hafð-
ar uppi, en loforð gefið að
bæta úr vanrækslunni næsta
dag. Það fórst fyrir. Og endir-
inn varð sá, að Mcrgunblaöið
birti aldrei neina grein um
tímaritið.
Ástæðan til þess, að Valtýr
treysti sér ekki til að birta
greinina er þessi: Einn af
ötulustu kaupsýslumönnum
bæjarins Ragnar Jónsson í I
Smára, er útgefandi Helga-
fells. Þessi maður hefur vegna
stuðnings síns við listamsnn
og rithöfunda, bakað sér heift
arlega óvild Jónasar Jóns-
sonar. Getur Jónas ekki nefnt
hann réttu nafni, en skírir
hann „smjörlíkiskarlinn“ og
öðrum álíka snjöllum heitum.
í sjálfu höfuðv'gi Sjálfstæð-
isflokksins, Morgunblaðinu, er
hriflumennskan orðin svo alls-
ráðandi, að blaðamanna-
metnaður Valtýs verður að
lúta í lægra haldi fyrir blindu
hatri Jónasar Jónssonar. Sjálf-
stæðismaöurinn Tómas Guö'
mundsson, er svikinn um
grein í blaðinu af því formaöj
ur „aðalandstöðuflokksins“
leggur óslökkvandi hatur á
útgefanda tímaritsins, sem
Tómas stjórnar!
Sjá menn ekki hvemig
þræðimir liggja í smáu og
stóru?
Og loks — þú líka bamið
mitt, Brútus! Um það leyti,
sem „hægrabrosið“ fór að
skjóta fyrstu frjóöngum sín-
um, urðum við Pétur Magn-
ússon samferða austur á land
og tíl baka. Við áttum þá oft
tal um hugsanlegt samstarf
Framsóknar og Sjálfs.æöis-
flokksins. Pétur mátti ekki
heyra það nefnt. Þessi sett-
legi prúði maður fussaði og
gretti sig, yfir þeirri fjarstæðu
að minnast á samstarf við
Jónas Jónsson. Aðeins einn
mann heyrði ég taka dýpra í
árinni. Sá maður varð svo
gustmikill, ef þessi mögxileiki
var nefndur, að hann ædaöi
að springa. Hann sló þá í borð
ið og hrópaði þrumandi
röddu: „Við tölum aldrei við
Framsókn, nema sem sigraða
menn!“
Þetta var maðurinn, sem
3—4 árum sðar, treysti sér
ekki að birta grein eftir
Tómas Guðmundsson, af því
að Jónas Jónsson hataði
Ragnar í Smára!
Um síðustu áramót varð ég
fyrir því, að ég þekkti ekki
legur æskuvin minn, Pétur
Magnússon fyrir sama mann.
Hann var óbreyttur áð ytra
útliti, jafn göfugmannlegur
og greindarlegur og hann á
að sér.En það var engu líkara
en hann hefði brugðið sér í
orlof sitt til jarðarinnar, frá
einhverri fjarlægri stjörnu.
Enginn harmaði meir en ég
að Pétur skyldi taka þá á-
kvörðun að stíga aldrei fæti
framár á Alþingi. Eg hef ekki
haft eins ótakmarkað traust
á dómgreind og raunsæi nokk
urs manns og Péturs Magn-
ússonar. Eg hef yfir 30 ára
reynzlu fyrir því, að meira
valmenni er varla til. Það er
ekki hægt að lýsa því, hvað
það er einkennilegt, að heyra
allt í einu einhvern fjarlægan
stjörnubúa fara að tala í gegn
um mann, sem situr í hæg-
indastól eða vappar um gólf-
ið, og ber öll ytri einkenni
þess, að geta séð það, sem
kringum hann gerizt, jafnvel
betur en flestir aðrir.
Eg varö fyrir þessari dul-
rænu áramótareynslu þegar
við vorum að ræða um gerö-
■ardóminn í vetur. Meira að
segja fáfróður almisnningur,
eins og við Sigurður Krisjáns-
son, sá hvað að fór, og hafði
orö á þv. En Pétur Magnús-
son hefur aldrei verið greind-
ariegri á svipinn, en pegaí
endurvarpinu frá Vetrarbraut
inni fór fram gegnum hann,
og af hans munni útgengu
þær mestu fjarstæður, sem ég
hef heyrt í þessu vanhugsaCa
og óhappasæla flaustursmáli.
Það var víst „Magnús á öld-
unni“, sem gaf í skyn að Pét-
ur hefði orðið að fara í gerð-
ardóminn af því að það var
borgaraleg skylda. Pétur fór í
gerðardóminn af því, að hann
ákveöinn í þvi og að fara al-
trúði á hann. Hann var eins
drei á þing.
Og nú er hriflumennskan
hlaupin í Pétur. Þegar maður
með hugsimarhætti og inn-
ræíi Péturs Magnússonar,
gerir sig sekan í því, að brjóta
óskráCar leikreglur heiðar-
legra manna, er hættumerki
gefið. Þó segja megi, að r ,ki
Péturs sé ekki allskostar af
þesum heimi, geri ég ráð
fyrir að hann sé svo jarð-
bundinn meðan hann er að
fullnægja dutlungum Ólafs
Thors, að það hafi ekki alveg
farið fram hjá honum að E-
listinn átti engan málsvara
við útvarpsumræðumar í gær.
Pétur er aúðvitaö ekki
gæddur þeirri náðargáfu borg
arstjórans, að geta talað eins
og ósiðaðasti ruddinn í tug-
þúsunda. áheyrendahóp. En
ég geri ráð fyrir, að einhvers-
staðar í vitund hans, leynist
sú skíma endurminninganna
frá fyrri hérvistardögum, að
hann geti rámað í það, þegar
rifjað er upp fyrir honum, að
á æskuárum okkar var stund-
um talað um ,,hið hógværa
blygðúnarleysi“ og þótti ekki
frábrugðið öðru blygðunar-
leysi, nema hvað það var í
fágaðri búningi. Það er auð-
vitað miklu svörgulslegra að
reyna að bíta andstæðing á
barkann eða kyrkja hann í
greip sinni, en að reyna að
ná sama tilgangi með því,
að rétta andstæðingnum eitr-
aðan sykurmola, eða reyra
silkisnúru um háls honum.
En það breyttir engu um eðli
verknaðarins.
*
Eins og áður er skráð, er
það eitt einkenni hriflumennsk
unnar, að brjála dómgreind '
manna, svo að jafnvel þeir,
sem mesta óbeit hafa á þess-
run andstyggilega sjúkdómi,
finna ekki þegar þeir eru orðn
ir ,,þeirri pest að bráð, sem
þeir vildu eða að minnsta
kosti létust vilja útrýma“.
Það er hægt að leggja Pétur
Magnússon fram, sem sönn-
unargagn fyrir þessari kenn-
ing — eins og upphaf hriflu-
mepnskunnar mundi orða
það. I
Mér varð ekki um sel þegar
ég heyrði stjömubúann tala
í Pétri. En ekki tekur betra
við, þegar hriflumennskan er
farin að grasséra 1 honum.
En til þess að segja að skiln-
aði huggunarorð við gamlan
og kæran vin, þá er það
þetta:
Gamli vinur. Þó þú vinnir
það fyrir vinskap manns, að
láta tylla þér á framboðslista,
þá þarftu ekki að kvíða því,
að rjúfa heit þitt um að setj-
a?t ekki á þing. Þú hefur ekk-
ert fyrir að berjast. nema aö
fá að vera friði. Kjósendurn-
ir munu láta það eftir sér.
Eg berst fyrir því að út-
rýma hriflumennskunni, þó
það kosti tortryggni sumra
þeirra manna, sem ég hef
mectar mætur á. Seinna meir
verður þér hugarléttir að því,
að bafa siuðlað að sigri mín-
um. Vegna viðurkenndra mann-
kosta binna, verður hrösun
þín HÆTTUMERKI, sem eng.
inn hugsandi maður villist á.
Þú ert mér dýrmætasta
SÖNNUNARGAGNIÐ fyrir því
sem þjóðin verður að skilja,
að það er ekki bara lakasti
gróðurinn, sem ormar hriflu-
mennskunnar naga. Fólkið,
sem þú hefur fjarlægst, hatar
hriflumennskuna meira en
nokkra aðra pest. Þess vegna
fylgir það þeim, sem ósýktir
eru.
Eg verð kosinn.
Þú situr heima.
Báðir fá óskir sínar upp-
fyltar. Hví skyldi ég erfa það,
að þú hefur snúizt dálítið
öðruvisi við fjarstöddum and-
stæðingi, en talist gæti sam-
boðið þrautreyndum dreng-
skap þínum, ef allt væri með
feldu. En þetta var aldrei
nema tilraun og tilraunin er
alltaf talin ósaknæmari en
fullkomnaður verknaður. Eg
veit hvað að þér gengur. Fyr-
irgefningin er aldrei langt
undan, þegar skilningurinn
er fyrir hendi.
Farðu svo bara að undirbúa
þig undir næstu bridge-
keppni og látu eins og ekkert
sé!
Ámi Jónsson.
Kosningapési Sjálfstæðis-
flokksins — D-deildar hriflu-
mennskunnar — var borinn
út með Morgunblaðinu í
morgun. Álappalegri bækl-
ingur hefur aldrei sézt á
þessu landi. Fimm manns-
lappir hafa traðkað á stefnu-
málum flokksins: samhug,
jafnrétti, frelsi, framtaki,
sjálfstæði. Öll liggja sporin
frá kjörstaðnum, og er það
sannasta myndin, sem pésinn
gefur. Það er eftirtektarvert
að 5. og aftasta mannslöppin
kemur ekki fram nema að
hálfu leyti, og þykir það spá
góðu um, að maðurinn „í bar-
áttusætinú' sjái þær óskir
rætast, að hann fái ekki
nema helminginn af því fylgi,
sem þarf til að komast í sæti
á Alþingi.
Pésinn segir:
Á hugsjónamálunum er
traðkað
Vonlaust um að Pétur
Magnússon komist á þing.
Sporin hræða, enda liggja
þau burtu frá kjörborðinu.
Hafa menn nokkurntíma
séð endemislegri áróður fyrir
vonlausum málstað?
Þjóðveldismenn héldu
skemmtisamkomu í Alþýðu-
húsinu í gærkvöld. Húsfyllir
var að vanda.
Samkomuna setti Hjörleifur
Elíasson með nokkrum hvatn-
ingarorðum. Þar næst talaði
Bjarni Bjarnason lögfræðingur
og drap á helztu stefnumál Þjóð
veldismanna. Þá flutti Jakob
Jónasson stutt en snjalt erindi
til æskumanna. Síðastur talaði
Árni Jónsson frá Múla um
stjórnmál og viðhorf þeirra.
Ræðumönnum var tekið með
dynjandi lófataki.
Þá söng Pétur Jónsson við
góðar undirtektir, og Reinholt
Richter sagði gamansögu.
Að lokum var stiginn dans og
skemmtu menn sér hið bezta.
Gæfa og gengi þjóðarinnar á
ókomnum árum er undir því
komin, að hinu agalausa flokks-
ofbeldi verði hnekkt í stjórn
landsins. Þjóðveldismenn vilja
beita sér fyrir því að þjóðin
semji sér nýja og haldkvæmari
stjórnskipun.
x E-listinn!
E-listinn
er lisii Þjóðveidis-
manna
uunnnunnnuun