Þjóðólfur - 17.10.1942, Side 2
2
ÞJÓÐÓLFUR
ÞIIVOLFOR
laoCásregi 4. — Smbí 2923
Laugardagurinn 17. okt. 1942.
Bitstjórar:
ÁRNI JÓNSSON
▼ALOIMAK JÓHANNSSON (ábm ).
Leíðbeíningar
um kosningarnar
1»IÐ sem ennþá trúið á svikalýá-
ræðið, sem allur heimurinn
hefur nú fordæmt —
ÞH) sem elskið „frelsið“ svo
heitt, að þið jafnvel óskið
þess, að vera óbundnir af heil-
brigðri skynsemi —
J»IÐ sem ekki hafið neina raun-
hæfa stefnu í þjóðmálum aðra
en þá að sæta þeim tækifær-
um, sem bjóðast —
— ÞIÐ SKULUÐ
KJÓSA A-LISTANN!
* * *
MÐ Framsóknarmenn, sem eruð
að burðast með sérstakan lista
hér í bænum, ættuð að hafa
séð, að í kapphlaupinu um
bændafylgið hefur íhaldið
sýnt sig að eiga til fljótari
hesta, þegar ekki er haldið í
við þá. — Þar sem formaður
ykkar er nú þegar kominn á
bak og farinn að temja einn
hinn fjörugasta íhaldsklárinn,
þá mun réttast, að þið að þessu
sinni snúið ykkur hreinlega að
D-listanum og —
HÆTTIÐ VIÐ
B-LISTANN!
ÞIÐ sem ekki trúið á sjálfstæða
íslenzka menningu —
ÞiÐ sem dáið austrænt framtak
og unnið austrænum hugsun-
unarhætti —
ÞIÐ sem viljið ryðja austrænum
heimsyfirráðum braut yfir á
vesturhvel jarðar —
ÞIÐ SKULUÐ KJÓSA
C-LISTANN!
*
ÞIÐ sem eruð ánægðir með
stjómarfarið í landinu og enga
breytingu viljið á því gera —
ÞIÐ sem enga frjálsa og óháða
rödd viljið heyra í þinginu —
ÞIÐ sem fremur æskið einræðis
en þjóðræðis —
ÞIÐ sem viljið vinna undir
Framsókn og að því að koma
formanni hennar inn í lands-
stjómina —
— ÞIÐ SKULUÐ
KJÓSA D-LISTANN!
Þessi [loforð eru pmalkunn
SJÁLFSTÆÐISFLOKKURINN hefur nú dreift kosningalof-
orðum sínum út um bæinn. í „pésa“ þessum er nokkuð
vikið að iðnaðinum. Fyrirheit flokksins um stuðning við hina
ungu iðju landsmanna virðast stinga nokkuð í stúf við afstöðu
hans til hagsmunamála iðnaðarins á undanfömum árum.
Þjóðólfur hefur því snúið sér tíl Sveihbjarnar Jónssonar bygg-
ingarmeistara, ritara Landssambands iðnaðarmanna og beðið
um umsögn hans um kosningaloforð þeirra Kveldúlfsmanna.
*
*
*
EN ÞIÐ sem hafið fengið
ykkur fullsadda á núver-
andi stjórnarháttum —
ÞIÐ sem óskið að heyra
frjálsa rödd á Alþingi —
ÞIÐ sem viljið fá að heyra
íslenzka túlkun í stað er-
lendrar — á stefnu hins
nýja tíma —
ÞIÐ sem óskið raunveru-
legs sjálfstæðis fyrir þjóð
ina í stað gervisjálfstæð-
is —
ÞIÐ sem viljið endur-
heimta Alþingi í hendur
þjóðarinnar —
— Þessi fagurgali er ekki nýr,
segir Sveinbjöm. Við allmargar
undanfaxnar kosningar hefur þess
um loforðum verið hampað, en
þau hafa fallið í gleymsku milli
kosninga. Hagur iðnaðarins hef-
ur verið torveldaður á margvis-
legan hátt í stað þess að greiða
gotu hans.
Hér fara á eftir athugasemdir
Sveinbjamar við hvern einstakan
lið kosningaloforða Kveldúlfs-
flokksins til handa iðnaðarstétt
landsins:
Ilðnaðarmenn hafa ekki
■ gleymt því, hvernig búið var
að þeim með lánsfé, þegar þeir
þurftu mest á því að halda. Nú
er nóg fé að fá og því ástæðu-
laust að hampa loforðum um láns
fé „í réttu hlutfalli við aðra at-
vinnuvegi þjóðarinnar”.
2Ár eftir ár hafa iðnaðarmenn
■ reynt að fá réttláta tolh
skrá með * dálítilli tollvemd fyrir
innlendan iðnað. Enn er sumt af
erlenda iðnaðinum beinlínis vemd-
að með tollum og veitt ýmis-
konar. aðstaða til óhæfilegrar
samkeppni.
Tollskránni var breytt á Al-
þingi s. 1. vetur, en sárafátt af
óskum iðnaðarins tekið til greina.
Loforðum um bót á þessu nú,
verður því ekki treyst.
3Hið opinbera hefur látið iðn-
■ skóla og alla menntun iðnað
armanna afskiptalausa um fjolda
ára og aðeins veitt þeim styrk
með sama krónutali ár eftir ár,
þótt nemendafjoldinn hafi auk-
izt, og kröfur um menntun vax-
ið stórlega. Þrem þingum hefur
verið slitið, án þess að frumvarp
til laga. um skóla fyrir iðnaðar-
menn, sem Landssamband iðnað-
armanna sendi Alþingi, hafi ver-
ið afgreitt. Við fjölda kosninga
hafa Sjálfstæðismenn í Reykjavík
lofað fjárveitingu til iðnskóla-
byggingar. Hún er ókomin enn
og kemur sjálfsagt ekki fyrr en
aðrir menn hafá tekið við stjórn
bæjarins.
4Hverjum skyldi í alvöru detta
• í hug, að draga úr kröfum
um kunnáttu iðnaðarmanna ? Eng
um öðrum en þeim, sem ekki tíma
né nenna að mennta þá og sjá
þeim fyrir bættri aðstöðu til
náms og kunnáttu, en það eru
eirmitt þeir, sem mestu hafa ráð
ið í landinu undanfarið.
5Um erfiðleika iðnaðarmanna
■ á að ná í efni og áhöld til
ramleiðslunnar mætti skrifa langt
ÞIÐ sem viljið endurreisa
þjóðarvaldið —
ÞIÐ EIGIÐ AÐ
KJÓSA
E-LISTANN!
mál og sjálfsagt er núverandi
ráðamönnum þjóðarinnar vel
kunnugt um þær þungbæru mis-
fellur, sem orðið hafa á aðstoð
ríkisvaldsins í þessu efni. Það er
því skiljanlegt, að þeir lofa bót
og betrun nú fyrir kosningarnar.
Þó vilja þeir ekki lofa meiru en
„að draga úr hömlunum”, sem
þeir sjálfir hafa sett. Það á svo
sem ekki að létta undir eða
greiða fyrir efnisútvegun eða á-
haldakaupum. Við iðnaðarmenn
teljum þess þó fulla þörf og
margir fleiri en við geta haft
gagn af slíkri greiðasemi.
6Áburðar- og sementsverk-
• smiðja hafa verið kosninga-
beitur allra þjóffetjórnarflokkanna
um skeið. Nú er lofað gangskor
að framkvæmdum „strax og
rannsókn hefur leitt í ljós, að
það sé tiltækilegt”. Það er sem
sé lofað nýrri rannsókn. Rannsókn
um áburðarverksmiðju var hafin
1934. En talið er að henni liafi
lokið með þeim hætti, að plönin
væru afhent keppinautunum í
Þýzkalandi til athugunar með þeim
árangri, að ekkert verð úr fram-
kvæmdum, en hver keyptur á-
burðarpoki hins vegar lækkaður
um nokkra aura. Hvað mundi
mikið hafa græðzt á því, ef þess-
ar verksmiðjur hefðu verið til-
búnar í stríðsbyrjun, eins og
hægt hefði verið að hafa þær?
Hvað mundi mikið hafa sparazt
af lestarrúmi millilandaskipanna,
ef ekki hefði þurft að láta þau
flytja semient eða áburð til lands-
ins? Hvað hefði má,tt flytja mik-
ið annað byggingarefni í þessu
lestarúmi? Og hvað skyldu miklu
færri fjölskyldur vera húsnæðis-
lausar í Reykjavík, ef hægt hefði
verið að fá þetta byggingarefni
undanfarin missiri? Skyldi Bjami
borgarstjóri hafa þurft að taka
heilan skipsfarm af timbri „her-
skildi” handa bæjarhúsunum frá
öðrum hálfbyggðum húsum í bæn-
um, ef hann hefði verið svo fram-
sýnn fyrir þremur árum, að lyfta
undir byggingu þessara verk-
smiðja, í stað þess að hindra þær ?
Nei, þessar nauðsynlegu verk-
smiðjur verða varla byggðar
fyrst um sinn. En því ekki að
koma upp, fleiri skipasmíðastöðv-
um, gera tilraunir með innlend
byggingarefni og nota margt og
margt, sem nú fer forgörðum og
ódýrari tæki þarf til að hagnýta.
7 Það er fögur og þörf hug-
■ sjón, að ætla sér að „koma
upp raforkuverum um land allt
fyrir sveitir og sjávarþorp, svo
að iðnaður hvar sem er á land-
inu eigi kost á nægu rafmagni”.
En iðnaðarmenn í Reykjavík
munu telja, að fyrst beri að hafa
rafleiðslur um borgina sjálfa í
sæmilegu lagi, svo að tæki þeirra
þurfi ekki að standa ónotuð tím-
unum saman ýmist fyrir bilan-
ir á leiðslum, of grannar leiðsluit
eða af öðrum ástæðum.
8
Það má nú svo sem nærri
■ geta, hvort Sjálfstæðismenn
og aðrir, sem ráðið hafa undanfar
ið, lyfta ekki undir heimilisiðnað-
inn, Um langa tíð hefur t. d. tvist
sem vefnaðarkonur nota mikið.
ur, verið tollaður hærra entilbúnir
tvistdúkar. Þeir, sem tæta ull í
landinu, hafa orðið að kaupa
hana miklu hærra verði af S., I.
S. , en það fær fyrir hana á er-
lendum markaði. Og síðastliðinp
áratug hefur Alþingi veitt Sam-
bandi heimilisiðnaðarins einar
4000 kr. árlega til styrktar nám-
skeiða um landið allt og annarr-
ar starfsemi þess. Það er svo sem
engin vanþörf á því að gefa ný
loforð.
*
En hver getur trúað því, að
nú verði breytt til, eða þessi
stefnuatriði efnd frekar en svo
mörg önnur, sem sett hafa verið
fram nú fyrir kosningar?
Það litla, sem áunnizt hefur til
hagsbóta fyrir iðnaðinn í landinu,
hefur fengizt fyrir þrálátt starf
þeirra, sem þennan atvinnuveg
stunda, en ekki fyrir röggsemi
valdhafanna. Svo mun enn verða.
Og til þess að sýna gömlu flokk-
unum, að við þekkjum og munum
framkomu þeirra gagnvart iðnað-
inum, eigum við ekki að kjósa þá.
Ef við gerum það, samþykkjum
við vanrækslu þeirra og yfirsjón-
ir og styrkjum þá í þeirri trú, að
nóg sé að lofa og tala fagurt fyr-
ir kosningar, en óþarfi að hugsa
og hafast þarft að eftir að völd-
unum er náð. Við eigum að kjósa
nýja menn — kjósa E-listann —
og gera, Þjóðveldisflokkinn að okk
SvSr við fyrirspurnum
Bandalags ísl. listamanna
FLOKKI Þjóðveldismanna
hafa borizt nokkrar fyrir-
spurnir frá Bandalagi ísl. lista-
manna varðandi afstöðu fiokks-
ins til listamanna og listastarf-
semi. Lúta fyrirspurnir þessar
einkum að því, hverja þjóðfé-
lagslega þýðingu flokkurinn
telji, að slík starfsemi hafi og
hvemig að henni skuli búið af
hálfu hins opinbera. — Svör
flokksins fara hér á eftir:
Þjóðveldismönnum hefur borizt
bréf yðar, dagsett 3. þ. m. og leyfi
ég mér hér með að senda svör vor
við fyrirspurnum yðar í nefndu
bréfi.
1. Flokkur vor telur það eigi tví-
mælum bundið, að fullt og óskorað
andlegt frelsi hvers manns og ekki
sízt listamanna, er einn af helztu
máttarviðum hverrar menningar-
þjóðar og að hvert það haft, sem lagt
er á viðleitni listamanna til að efla
menningu þjóðar sinnar og víkka
sjóndeildarhring hennar, færir lands
menn feti aftar í lífsviðleitni sinni.
2. Hverju því ríki, er vill vera
skipað siðmenntri þjóð, er það óhjá-
kvæmileg nauðsyn að búa svo að
listamönnum sínum, að þeim sé unnt
að rækja hið háleita hlutverk sitt
án truflana. Opinber laun og styrki
til þeirra ber að sjálfsögðu að miða
við afrek þeirra á þessu sviði án til-
lits til annarra, óviðkomandi við-
horfa.
3. Ein af veigamestu ástæðunum
fyrir stofnun flokks vors er einmitt
sú, að andlegt sjálfstæði landsmanna
virðist í þann veginn að fara halloka
fyrir skipulögðum ofsóknum af hálfu
,,stjórnmála“-flokkanna í landinu.
4. En viðnámið er nú hafið og
flokkur vor mun í hverju máli og
ekki sízt þessu bera fram kröfur
sínar um það, að íslenzka þjóðin
megi vaxa að andlegu sjálfstæði, sem
er hornsteinn menningarinnar.
Með þökk fyrir fyrirspurnina.
F. h. Þjóðveldismanna
Bjarni Bjarnason,
formaður.
ar flokk, málsvara á Alþingi og í
öllum opinberum málum.
Sveinbjörn Jónsson-
Paö tná ekkf minnasí á bila
í ÞESSARI kosningabaráttu má sízt af öllu minnast á bíla.
* Fulltrúi frjálsrar verzlunar í þjóðstjóminni sál. hefur „keyrt
svo rækilega útaf“ í bílasölumálum, að hann hefur hlotið heitið
„Maðurinn,sem lét Eystein gleymast“. íminnumnúlifandimanna
hefur enginn maður traðkað jafn harkalega á hugsjón frjálsrar
verzlunar eins og einmitt þessi maður. Framferði hans í bíla-
verzluninni verður annaðhvort talið til meiriháttar óvitaskap-
ar eða sérstakrar fyrirlitningar á viðurkenndum starfsháttum
þeirrar stéttar, sem hann átti að vera fulltrúi fyrir.
* * *
Fyrir stuttu síðan birtist hér í blaðinu bréf til Bifreiðaeinka-
sölu ríkisins frá Kristni Friðrikssyni, stöðvarstjóra á Bifreiða-
stöðinni Heklu. Það er óhætt að fullyrða, að aldrei hafi í siðuðu
þjóðfélagi verið bornar svo þungar, rökstuddar sakir á valdhaf-
ana. Atvinna þessa manns, sem af heilsufarslegum ástæðum
getur ekki rutt sér braut á öðru sviði, hefur beinlínis verið
lögð í rústir af þeirri kaldrif juðu sérhagsmunahyggju, sem ráð-
ið hefur í landinu á undanförnum árum. Þessum manni er of-
aukið. Valdhafana skiptir engu máli, þó að atvinna hans og lífs-
afkoma sé lögð í rústir með einhverju því dæmafáasta órétt-
læti, sem sögur fara af.
Kristinn Friðriksson hefur skorað á Jakob Möller bílaráð-
herra að bera af sér sakir. Kæruskjal Kristinn liggur fyrir. Ja-
kob treystir sér ekki til að svara til saka. Það er fullkomin
sönnun þess, að málstaður hans er vonlaus. Jakob má ekki minn-
ast á bíla í þessari kosningabaráttu. Hann verður að láta sér
nægja að gefa slefberum sínum fyrirmæli um að hvísla að manni
og manni svo að lítið beri á: „Þú skalt fá bíl eftir kosningar.“
Jakob vill gjarna geta haldið uppteknum hætti eftir kosningar:
Að traðka á þeim hugsjónum, sem hann var settur til að vinna
fyrir.