Þjóðólfur - 21.10.1942, Qupperneq 1

Útgeíandi: MUNINN h.í.
Algreiðsla og auglýsingar:
Laufásvegi 4, sími 2923.
Þjóðólfur kemur út á hverjum
mánudegi og aukablöð eftir
þörfum. Verð kr. 2.00 á mán-
uði. f lausasölu 30 aurar.
Áskriftargjöld greiðist
fyrirfram.
Víkingsprent h.f.
EINS og að líkum lætur
birti Morgunbl. í fyrradag
með feitu letri fjögra dálka
fyrirsögn um að 4 sjálfstæðis-
menn hefðu náð kosningu hér
í Reykjavík. En við hliðina á
jjessari fregn var önnur, sem
líka stakk í augun. Fyrirsögn-
in var ekki nema eindálka, en
afar feit:
VlSITALAN
250.
Þessi dýrtíðarfregn var eins
og hæfilegt prófskírteini handa
þeim, sem flokkurinn hafði
mest hossað í þessum kosning
um.
Þeir Bjarni Benediktsson,
Ólafur Thors og Jónas Jóns-
son hafa keppt um að hæla
sér af því, að hafa komið
þjóðstjórninni sálugu á lagg-
imar. Sú stjórn gerði barátt-
una gegn dýrtíðinni að höfuð-
máli sínu. Hún sveikst svo ræki
lega um þetta, að ekki var haf-
izt handa fyrr en dýrtíðin var
komin upp í 180 stig. Þá var
álpazt út í gerðardóminn, þótt
öllum hefði átt að vera ljóst,
að hann varð ekki fram-
kvæmdur og þéssir tilburðir
urðu líka þjóðstjóminni of-
raun.
Nokkra mánuði er unnið í
einhliða samstarfi milli Fram-
sóknar og Sjálfstæðisflokksins.
Ólafur Thors gefur Framsókn
fyrirheit um að hreyfa ekki
kjördæmamálinu. Bjami Ben.
er í vitorði með honum.
Þegar Ölafur getur ekki efnt
heit sitt við Framsókn, slitnar
enn upp úr samstarfinu. Fyrir
kosningar í vor lofar hann, að
gerðardómslögin verði fram-
kvæmd, þ. e. a. s. að verðlag
og kaupgjald haldist nákvæm-
lega óbreytt frá síðasta ári.
Efndirnar verða þær, að
gerðardómurinn er afnuminn.
Sjálfstæðismenn rækja síöan
kjölfestuhlutverk sitt með því
að fara í kapphlaup um mestu
öfgar stéttaflokkanna. Fyrst
við kommúnistana um kaup-
gjaldið. Síðan við Framsókn
um verðlagið. Afleiðingin verð
ur sú, að dýrtíðin hækkar
meira en nokkru sinni fyrr, og
er miklu hærri en til þekkist
annars staðar í heiminum.
Morgunblaðið hefur frá önd-
verðu staðið með þeim Ólafi
og Bjarna, en þeir hafa alltaf
varazt það eitt að styggja
Jónas Jónsson og flokksmenn
hans.
Nú segir prófskírteinið 250.
Það næsta er að Ólafur og
Jónas mynda stjóm til að
berjast gegn dýrtíðinni!
Gerist áskrifendur
að ÞJÓÐÓLFI
Pctr juku aívkæðatölu sína tnesf aflfra ííokkanna
ÞJÓÐVELDISFLOKKURINN fékk rúmlega helm-
ingi fleiri atkvæði nú en fyrir 3 mánuðum. Hann
jók atkvæðatölu sína meira en nokkur gömlu flokk-
anna. Kommúnistar voru þeir einu þeirra, sem bættu
við sig svo um munaði, en samt var viðbótin minni en
hjá Þjóðveldisflokknum.
Þrátt fyrir þetta hafa margir stuðningsmenn E-listans orðið
fyrir talsverðum vonbrigðum. Það er mjög eftirtektarvert, að
fylgismenn flokksins, sem tvöfaldar atkvæðamagn sitt og eykur
atkvæðatöluna meira en sá gömlu flokkanna, sem í mestum upp-
gangi er, — að ekki sé talað um þá, sem ýmist standa í stað eða
tapa, — skuli engu að síður hafa orðið fyrir vonbrigðum.
Ástæðan er sú, að vitað er, að
flokkurinn á miklu meiri samúð
og traust meðal almennings hér
í bænum, en í ljós kom við kosn-
ingarnar. En fólki var talin trú
um, að ekki væri til neins að
kasta atkvæðum á þennan nýjá
flokk, af því að hann væri ekk-
ert annað en samblástur örfárra
vandræðamanna, sem enginn
vildi nýta. Þrátt fyrir þetta hef-
ur flokkurinn nú þegar þriðj-
ungi meira fylgi en Framsókn-
arflokkurinn, sem fyrir rúmum
áratug hafði tvo fulltrúa í bæj-
arstjórn Reykjavíkur.
hér í Reykjavík. Nú greiða 20164 j
kjósendur atkvæði. Aukningin !
er nákvæmlega 10%. Þá fékk
flokkurinn rúm 10 þús. atkv. Ef
hann hefði haldið fylgi sínu,
hefði hann nú fengið rúm 11
þúsund atkvæði. Hann hefur
tapað nálega 3000 atkvæðum á
undanförnum 5 árum, eða um
30% af fylgi sínu hér í bænum.
Á sama tíma hefur fylgi kom-
múnista í Reykjavík aukizt úr
2742 atkvæðum upp í .6000 at-
kvæði, eða um 122%. Þetta eru
tölur, sem tala svo skýru og
ömurlegu máli, að það er glæfra-
leg léttúð að skella við skolla-
eyrum.
Löggilt
fimmta herdeild“.
Flokkurinn, sem hefur tekið að
sér að vera „kjölfestan11 í þjóð-
félaginu, „flokkur íslendinga“,
„víðsýni flokkurinn11, „allra
stétta flokkurinn“, tapar upp
! undir þriðjungi fylgis síns, sam-
tímis því, að versti öfgaflokk-
urinn, handbendi erlends valds,
sundrungarflokkurinn, harðvít-
ugasta stéttarklíkan meira en
tvöfaldar fylgi sitt. Og þetta
gerist við þau atvinnuskilyrði,
sem fylgismenn Sjálfstæðis-
flokksins höfðu trúað, að yrði
honum til eflinga, en öfgaflokkn
um að sama skapi til niðurdreps.
Hvar stæði Sjálfstæðisflokkur-
inn í dag, ef hér hefðu verið
atvinnuvandræði? Og hvar
stendur hann, hvenær sem slíkt
ber aftur að höndum?
Framh. á 4. síðu.
TALNINGU atkvæða er nú lokið í ellefu kjördæmum. At-
kvæðatalning fer fram á hverjum degi og verður lokið
álaugardag.
Um heildarfylgi flokkanna verður vitanlega ekkert sagt
enn. Sjálfstæðisflokkurinn hefur tapað fylgi í þeim kjördæmum,
þar sem talningu er lokið, að tveimur undanteknum. Fram-
sóknarflokkurinn hefur tæplega haldið í horfinu. Og sama máli
gegnir um Alþýðuflokkinn. Sósíalistaflokkurinn hefur aukið
fylgi sitt talsvert og Þjóðveldismenn hafa rösklega tvöfaldað at-
kvæðamagn sitt, eins og nánar er að vikið á öðrum stað í blað-
inu.
„Happ ég slapp“.
Það er lærdómsríkt að bera
vonbrigði flokksins, sem er að
vaxa, saman við sigurhrós og
trumbuslátt flokksins, sem mest
afhroð geldur. Sjálfstæðisflokk-
urinn hafði við þingkosningarn-
ar 1937 55% af öllum greiddum
atkvæðum í Reykjavík. Nú hef-
ur hann aðeins 41%. Samt kann
þessi hrörnandi flokkur sér eng-
in læti yfir „sigri“ sínum.
Eftir hverjar kosningar efnir
hann til stórhátíðar til að mikl-
ast yfir ósigrinum!
Þetta er kæti pörupiltsins,
sem veit hann hefur unnið til
húðflettingar en sleppur með
vel útilátinn kinnhest.
Við skulum líta svolítið nánar
á þetta. Það hefur verið trú Sjálf
stæðisflokksins, að honum mundi
aukast fylgi að sama skapi sem
fleiri gætu orðið efnalega sjálf-
stæðir. Undanfarin misseri hef-
ur afkoma manna verið betri en
nokkru sinni fyrr. Þrátt fyrir
það hrakar fylgi flokksins stór-
lega við hverjar kosningar.
Við þingkosningarnar 1937
greiddu 18331 kjósandi atkvæði
Úrslit kosninganna í einstök-
um kjördæmum er sem hér seg-
ir:
Reykjavík.
Þar voru nú í fyrsta sinn
kjörnir 8 þingmenn. Af D-lista,
lista Sjálfstæðisflokksins voru
kjörnir fjórir menn, þeir Magn-
ús Jónsson, .Takob Möller, Bjami
Benediktsson og Sigurður Kristj
ánsson. Af C-lista, lista Sósíal-
istaflokksins voru þrír kjörnir,
þeir Einar Olgeirsson, Brynjólf-
ur Bjarnason og Sigfús Sigur-
hjartarson. Af A-lista, lista Al-
þýðuflokksins, var kjörinn einn
maður, Stefán Jóhann Stefáns-
son. — Atkvæðamagn flokkanna
var sem hér segir, í svigum eru
atkvæðatölurnar frá 5. júlí 1
sumar:
Sjálfstæðisflokkur 8292 (8801)
Sósíalistaflokkur 5980 (5335)
Alþýðuflokkur 3303 (3319)
Þjóðveldisflokkur 1284 (618)
Framsóknarflokkur 945 (905)
Auðir seðlar voru 211 og ógild-
ir 43.
JM íllðlt ■'
I forustugrein Visis í gær er
* m. a. komizt að orði á
}>cssa leið:
,,Reynt hefur verið að skelfa
kjósendur með því að þessu
sinni, að Sjálfstæðisflokkurinn
myndi taka upp samvinnu við
Framsókn að kosningum af-
stöðnum. Ekkert virðist þó ótta-
Legt við það, enda veltur á öllu
hvemig um hnútana yrði búið,
ef til slíkrar samvinnu kæmi.
Bkiftir þá ekki út af fyrir sig
máli, hvaða fulltrúar tækju sæti
i ríkisstjórninni fyrir hönd
flokkanna, heldur hitt, að heil-
brigt samstarf, sem miðar til
þjóðarhags, verði trygt. Það er
rétt sem Jónas Jónsson sagði
fyrir kosningarnar, að ekki
' skifti það máli hvort mennim-
ir, sem í ríkistjómina veljast..
séu rammir að afli, heldur verða
þeir að vera, andlega styrkir og
heilbrigðir, þannig að þjóðin
treysti þeim, til alls hins bezta
í hverju máli.”
*
Nú má taka munnin fullan
— kosningum er lokið. Nú
er það ekki óttaleg tilhugsun
að vinna með Framsókn, þótt
ekki mætti minnast á slíkt fyrir
kosningar. Og það skiptir held-
ur ekki miklu máli, hvað
mennirnir heita, sem verða í
3tjóm- með Ölafi — ekki núna
eftir kosningar. Jónas er ekkí
lakara nafn en hvað annað.
Hvernig líkar kjósendum
3j álfstæðisflokksins þetta ?
Hafnarfjörður.
Kjörinn var Emil Jónsson,
frambjóðandi Alþýðuflokksins,
með 912 atkvæðum. Þorleifur
Jónsson, frambjóðandi Sjálfstæð
isflokksins, hlaut 748 atkvæði,
Sigríður Eiríksdóttir, frambjóð-
andi Sósíalistaflokksins, 202 og
Jón Helgason, frambjóðandi
Framsóknarflokksins, 37 at-
kvæði. — Auðir seðlar voru 44
og ógildir 10.
í kosningunni í sumar var
fylgi flokkanna sem hér segir:
Alþýðuflokkur 933, Sjálfstæðis-
flokkur 756, Sósíalistaflokkur
160 og Framsóknarflokkur 75
atkvæði.
ísafjörður.
Kosningu hlaut Finnur Jóns-
son, frambjóðandi Alþýðu-
flokks, með 628 atkvæðum.
Björn Björnsson, frambjóðandi
Framhald á 4. síðu.