Þjóðólfur - 26.10.1942, Blaðsíða 1

Útgefandi: MUNINN h.i
Afgreiðsla og auglýsingar:
Laufásvegi 4, sími 2923.
Þjóðólfur kemur út á hverium
mánudegi og aukablöð eftir
þörfum. Verð kr. 2.00 á mán-
uði. í lausasölu 30 aurar.
Áskriftargjöld greiðist
fyrirfram.
Víkingsprent h.f.
Stríð eða friður
Borgarasfriðina getnr
aðeins Iyklað ð elnn veg
r~]- svo að vel iari
VCI DyrjúO LOKKSRÆÐIÐ skapar stríðsástand í þjóðfélög-
I unum. Valdastreitan milli flokkanna lýtur í höf-
EITTHVAÐ er þetta skrítið.
Það þurfti endilega að bera
upp á sömu stund, að skýrt
var frá því, að J. J.-mennirn-
ir hcfðu enn einu sinni náð
sér ofurlitið niður á sjálfstæð-
iskjósendunum í Reykjavík og
að vísitalan væri komin upp
í 250. Þessar tvær fréttir fóru
'svo vel saman hlið við hlið í
Morgunblaðinu, að menn
fundu ósjólfrátt að einhverjir
leyndir þræðir voru hén á
milli.
Síðan ástir tókust með þeim
Ólafi og Jónasi hafa þessar
pólitísku samlokur verið klínd
ar svo þétt saman, að þar hef-
ur ekki gengið hnífurinn á
milli. Það hefur aðeins verið
ógnar góðlátlegur ágreiningur
um eitt atriði: hvor ætti meira
í þjóðstjórninni sálugu. Þetta
dáfríða Ólafs og Jónasar jóð,
sem burtkalláðist á unga
aldri, eins og allir þeir, sem
guðirnir elska, hafði í upp-
hafi þriggja ára hérvistar
sinnar, tekið sér fyrir hendur
að berjast gegn dýrtíðinni. Til
þess að hafa eitthvað að berj-
ast við, byrjaði þjóðstjómin á
því að magna dýrtíðina, þang-
að til hún var komin upp í
180 stig. Og þá var forynjan
orðin svo gráðug, að hún reif
i sig þjóðstjómina um leið ag
hún rumskaði til meðvitundar
um ætlunarverk sitt.
Þetta gerðist um síðustu
áramót. Þá fékk J. J.-hersing-
in Sjálfstæðisflokkinn til að
stíga á bak gerðardómnum
fyrir aftan Framsókn. Á þess-
um fótalausa jálki var tví-
mennt. þangað til Ölafur tók
aftur kjördæmamáliö, sem
hann hafði fengið Framsókn
í hendur, um leið og hann
fékk að setjast fyrir aftan
hana „upp á fjörgamla merar
rassinn”.
Og nú sló Ólafur undir nára
og þóttist mundi skila sér
heilu og höldnu á þessiim líka
lipra farskjóta. Það feröalag
endaði með því, að Ólafur
drap undan sér eykinn og
þóttist góður af. Hafði dýrtíð-
in þá náð þeim þroska í um-
sjá hans, að Framsókn hlaut
að viðurkenna framfarimar.
Nú ætla þeir, Jónas og Öl-
uðatriðum sömu lögmálum og stórveldastyrjaldir. Báð-
ir aðilar reka hernaðinn af fyllsta ofurkappi og óbil-
girni.
Hin stöðuga borgarastyrjöld lamar þjóðfélagið smátt og
smátt. Öryggi þegnanna þverr, atvinnuvegir dragast saman og
skattaálögur þyngjast með hverjum degi.
Stríðið milli flokkanna kostar
of fjár. Fjárþörf styrjaldaraðil-
anna fer sívaxandi. Herkostnað-
urinn er sóttur beint og óbeint í
vasa skattborgaranna. Sigurveg-
arinn lætur greipar sópa líkt og
þegar sigraður andstæðingur er
rændur síðasta eyri. Sigurveg-
arinn lítur á ríkissjóðinn og alla
opinbera sjóði sem herfang sitt.
Þeir tæmast von bráðar. Að því
búnu gerist hann fjölþreifinn
um pyngjur skattborgaranna.
Tollar hækka, skattar þyngjast
og hvarvetna horfir til fjárhags-
legs niðurbrots.
Þróunarferill slíkra stiga-
mannaríkja er ávallt á einn veg.
Óöldin magnast smátt og smátt.
Valdastreitan verður með æ
meiri æfintýrabrag. Fjárstjórn-
in verður gálausari og gálausari.
Hagur framleiðslunnar verður
stöðugt örðugri. Síðasta votti
heiðarlegrar stjórnarstefnu er
varpað fyrir borð. Upplausn og
blóðsúthellingar er hinn óum-
flýjanlegi lokaþáttur í þessum
hrunadansi, ef utanaðkomandi
vald hefur ekki skakkað leik-
inn áður en til slíks dró.
STÉTTIRNAR KVADDAR
TIL IIERÞJÓNUSTU.
í hinni harðvítugu baráttu
um völdin byggja ofríkisflokk-
arnir fyrst og fremst á ákveðn-
um stéttum. Þessum fylgisstétt-
um hvers flokks er lofað gulli
og grænum skógum, ef þær vilja
veita fylgi þeim stjórnmála-
afur aö koma sér upp að nýju
dýrtíðarkróga og hafa 8292
sjálfstæðismenn i Reykjavík
lýst blessun sinni á þeirri fyr-
irætlan
Það hlýtur að spá góðu um
árangur þessa nýja samstarfs,
að dýrtíðin er komin upp í
250 stig, áður en tekið er að
biása hana út að nýju. „Ekk-
ert virðist óttalegt við það”,
elns og Vísir
flokki, er sjálfur hefur valið sig
sem málsvara hennar. Jafn-
framt er farið með fullum fjand
skap á hendur öðrum stéttum.
Stéttirnar eru þannig rægðar
saman leynt og ljóst, unz þær
eru orðnar óalandi og óferjandi
í augum hver annarrar. Valda-
aðstaða- einhvers af þessum
stéttaflokkum þýðir því undir
flestum kringumstæðum það,
að dreginn er taumur einnar
stéttarinnar á óeðlilegan hátt,
en kosti - hinnar þrengt úr hófi
fram.
Því þjóðfélagi, þar sem stétt-
irnar liggja í stöðugri víking
hver gegn annarri er í mesta
máta illa farið. Öryggi þess og
velsæld er fórnað fyrir borgara-
styrjaldir og ævintýri skamm-
sýnna manna, er þrá að hefjast
til valda. Stöðug herútboð
hinna stríðandi afla í þjóðfélag-
inu veikja það í æ víðtækara
mæli og leggja það loks í rúst-
ir, ef friði verður ekki á komið.
Æðsta boðorð stéttastyrjald-
anna er það, að andstæðar stétt-
ir skuli sviptar frjálsræði sínu
að verulegu leyti og allt þeirra
ráð lagt í hendur þess ríkis-
valds, sem stjórnmálabroddarn-
ir eru að berjast um í nafni á-
kveðinna stétta. Hinir róttæk-
ustu herstjórnendur í stríðinu
milli stéttanna boða það hrein-
lega, að afnema skuli allar aðr-
ar stéttir en þá, sem þeir styðj-
ast við (verkalýðsstéttina) og
hámark stéttabaráttunnar sé
„hin vopnaða uppreisn", þegar
þessi stétt jafnar endanlega
reikningana við hinar stéttirn-
ar,
ALLRA STÉTTA FLOKKUR
íslenzku þjóðinni hefur verið
boðað það nú um allmargra ára
skeið, að eina hugsanlega mót-
vægið gegn vaxandi sundrung
og harðnandi átökum stéttanna
í landinu værí stjórnmálaflokk-
ur allra stétta, sem bæri fyrir
brjósti hag allra landsins barna
og sæi utyfir borgarastyr-jaldir
Afstaðan til
%
bæjarmálanna
EKKI er við því að búast, að menn séu búnir að jafna sig til
fulls, eftir óvenju illvíga kosningabaráttu, sem staðið hefur
svo að segja látlaust síðan um áramót. Aldrei verða eins mikil
brögð að því að „byssurnar skjóti sjálfar“ og þegar slík gem-
ingahríð stendur yfir. Mörgum hættir til að verða flaumósa
og gæta. lítt tungu sinnar. Er þess skemmst að minnast, að tveir
virðulegir útvarpsráðsmenn, Jón Eyþórsson, formaður ráðsins,
og Valtýr Stefánsson, geta ekki orðið ásáttir um, hvað þeim
hafi farið á milli í einkasamtali alveg nýlega. Hafa þeir borið
hvorn annan mjög alvarlegum brigslum opinberlega, og er ljóst,
að annaðhvor hefur hlaupið á sig, eða jafnvel báðir.
Slíkt skeður oft á sæ. Þessvegna er ástæðulaust að gera
mikið verður úr hverjum vanhugsuðum ummælum kosningahit-
ans. Sjálfstæðisblöðin hafa verið að tæpa á því, að ég legði niður
umboð mitt í bæjarstjórn Reykjavíkur, Morgunblaðið ætlast til
þess, að ég hafi þá sómatilfinningu og Vísir telur það siðferðis-
lega skyldu. Báðum er vitanlega ljóst, að hér verður engu um
þokað. Og stæði þeim raunar nær að spyrja Jakob Möller og
Bjama Benediktsson, hvort þeir ætluðu ekki að leggja niður
þingmennsku, vegna útstrikananna, sem þeir urðu fyrir.
Þótt ég hefði gengið úr Sjálfstæðisflokknum, án þess að leita
fyrir mér um fylgi kjósenda hér í bænum, hefði ekki verið hægt
að hola mér út úr bæjarstjórninni. En hinsvegar hefði að
óreyndu ekki verið fráleitt, að skírskota til sómatilfinningar
minnar og siðferðilegrar skyldu, einkum ef svo hefði staðið á í
herbúðum þessara blaða, að þar hefði slíkum dyggðum verið
fyrir að fara. En þegar svo er komið, að menn í ráðherrastóli
telja sér til gildis, að afnema lög sem þeir hafa barizt fyrir og
tekið að sér að framkvæma, er vissara að tala varlega í þeim
efnum.
Nú sýndu kosningaúrslitin, að nálega 1300 kjósendur í
Reykjavík fólu mér umboð sitt. Þessi kjósendahópur á réttmæta
kröfu á fulltrúa í bæjarstjórninni. Eg á þar löglegt sæti og tel
það siðferðislega skyldu mína að víkja ekki úr því sæti.
Að svo stöddu tel ég óþarft að fjölyrða um afstöðu mína í
bæjarstjórninni. Málefni bæjarins verða tekin til rækilegrar
umræðu hér í blaðinu, eftir að ég hef fengið tækifæri til að
hafa um þau nægilegt samráð við flokksmenn mína.
Árni Jónsson.
stéttaflokkanna, Slíkur flokkur |
mundi verða kjölfestan í þjóð- j
félaginu og hlutverk hans væri
að afstýra miklum ófarnaði af
borgarastríði hinna skamm-
sýnu málsvara einstakra stétta.
Þessi flokkur, Sjálfstæðis-
flokkurinn, hefur löngum haft
miklum liðskosti á að skipa til
að gera þessar hugsjónir sínar
að veruleika. En reynslan hefur
leitt í ljós, að það er engum
einum flokki hent að vega upp
á móti hinum örlagaríku veilum
þess þjóðfélags, sem byggir til-
veru sína á borgarastríði og
heiftarlegum átökum sístríð-
andi stétta. Innsti kjarni slíks
flokks myndast ávallt utan um
ákveðna sérhagsmuni, sem
krefjast bess að fá sinn taum
dreginn á kostnað annarra, þeg-
ar á reynir.
STÉTTLAUST ÞJÓÐFÉLAG.
/
Boðendur kommúnismans lofa
ákveðinni lausn á ófriðarástand-
inu milli stéttanna. Þeir kveð-
ast muni afnema allar stéttir
nema eina í þúsundára ríki
því, sem þeir ætla að grundvalla
Framh. ó 4. síðu.
; Nýjar bækur
SJöUNDA bók Guðm. Daníels
sonar frá Guttormshaga er
nýkomin út. Það er rúmlega 16
arka skáldsaga, sem nefnist
Sandur. Gerist hún samtímis síð-
ustu sögu Guðmundar, ,,Eldur”,
en á öðrum slóðum. Söguvett-
vangurinn er að þessu sinni við
ofanverða Þjórsá, þar sem sand-
urinn er að brjcta hið gróna
land. —- Sumar persónumar úr
,,Eldi” koma hér lítilsháttar við
sögu. Næsta skáldsaga Guðmund-
ar mun verða framhald af þess-
um bókum báðum,
Útgefandi bókarinnar er Þor-
steinn M. Jónsson, bókaútgefandi
á Akureyri.
* * *
Ævisaga Joe Louis, heimsmeist
arans í hnefaleik er nýkomin út.
Þýðendur eru Sigurður Finnsson
og Helgi Sæmundsson, en bóka-
útgáfan Þór gefur út. — I bók-
inni er rakinn æviferill Joe Louis
og greint frá viðureign hans við
ýmsa frægusÆu hnefaleikara síð-
ari ára. — Bókin er skemmtileg
aflestrar og þýdd á lipurt mál
í’ráinh. á 4. síðu.