Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.03.1990, Blaðsíða 6
Þórey Olafsdóttir ritari O.B.I.:
FLOGAVEIKI
Flogaveiki er íslenska orðið yfir
„epilcpsy" sem komið er af gnsku
sögninni „epilembanein“ sem þýðir
að grípa eða hremma. Orðið flogaveiki
er e.t.v. villandi þar sem ekki er um
eiginlegan sjúkdóm að ræða, heldur
einkenni sem getur haft margar or-
sakir. Allir menn hafa meiri eða minni
tilhneigingu til að svara ákveðnum
áreitum með flogi; þeir eru aðeins
misnæmir.
Flogaveiki hefur verið þekkt um
aldaraðir og skýringar áhenni og með-
ferðarleiðir margvíslegar. Forn-Róm-
verjar töldu hana heilagan sjúkdóm af
guða völdum og ýmis forn trúarbrögð
töldu hana orsakast af alls kyns vætt-
um, illum eða góðum.
Hippókrates (400 f. kr.) hélt því
fram að flogaveiki ætti upptök sín í
heilanum og ætti rætur að rekja til
röskunar á starfsemi hans. Hann rann-
sakaði fyrirbærið og minntist í skrifum
sínum m.a. á fyrirboðaeinkenni þau
sem stundum koma fram í byrjun floga,
og það hvernig greina mætti veikina
frámóðursýki. Hann gerði greinarmun
á upprunalegri flogaveiki og floga-
veiki í kjölfar annarra sjúkdóma.
Nokkrum öldum síðar benti gríski
læknirinn Galen á mikilvægi fyrir-
boðaeinkenna og kallaði þau árur (á
grísku: blær eða andvari). Sagan segir
að uppruna orðsins megi rekja til frá-
sagnar ungs flogaveiks drengs sem
lýsti fyrirboða flogs á þann veg að
tilfinningin hæfist í fótunum og færðist
síðan upp eftir líkamanum líkt og and-
vari.
eðferð á tímum Fom-Grikkja
og Rómverja fólst m.a. í
matarkúrum, líkamsæfingum,
blóðtökum og uppsölum.
I Biblíunni er dæmigerðu flogakasti
lýst þannig að „illir andar“ hristu og
skóku manninn og létu froðu vella úr
vitum hans.
I myrkviðum miðalda töldust illar
vættir og andar trúverðugustu orsakir
veikinnar og einnig var talað um að
hönd Guðs refsaði manninum fyrir
misgjörðir hans og syndir með því að
hrista hann duglega til.
Það gefur auga leið að helst var að
vænta hjálpar frá þeim sem höfðu
kraft til að flæma út illa anda, það er
Guði sjálfum og dýrlingum hans.
T alið er að fleiri dýrlingar hafi verið
kallaðir til hjálpar í flogaveiki en í
nokkrum öðrum sjúkdómi eða yfir
fjörutíu talsins.
Vitringamir þrír frá Austurlöndum
sem féllu að fótum hins nýfædda Krists
urðu þar af leiðandi verndarar niður-
Þórey Ólafsdóttir.
fallssýkinnar eins og flogaveiki var
oft nefnd.
Auk djöflaútræslunnar var reynd
annars konar meðferð og gefin lyf
eins og arseník, þurrkað
hreysikattarkjöt og blóð úr dæmdum
glæpamönnum. Einnig þótti aska úr
brunnum broddgelti blönduð saman
við mjólk, sérlega áhrifarík.
Að bera í keðju um hálsinn, flís úr
krossi eða smaragð var talið
fyrirbyggja flog.
Algengt var að tengja flogin
tunglgöngu og þá talað um tunglsýki.
Sjálfsfróun var talin valdaflogaveiki
og einnig þótti varasamt að ófrísk
kona sæi mann í flogakasti. Þá var
talin bráð hætta á að bamið yrði
flogaveikt.
Enn í dag er flogaveiki talin
smitandi í sumum löndum og
menn þora ekki að snerta flogaveikan
í kasti af ótta við að smitast. Þar tíðkast
einnig furðulegustu lækningaaðferðir
eins og t.d. þær að núa pipar í augu
hins flogaveika í þeirri trú að slíkt
stöðvi flogið.
Það að illir andar væru að verki í
flogaveiki og að hún væri refsing fyrir
syndugt lífemi hefur vafalaust orsakað
eitthvað af þeim fordómum sem ríkt
hafa gagnvart henni um aldir og ríkja
enn. Einnig hefur það, hversu ólíkar
myndir veikin tekur á sig og orsakir
hennar eru margvíslegar, orðið til að
sveipa hana huliðshjúp. Vanþekking
og fordómar hafa löngum gert floga-
veikum lífið leitt og hafam.a. speglast
í lagaákvæðum, sem meina þeim að
ganga í hjónaband, gera þeim örðugt
Ljómandi er liðið hjá LAUF.
6
FRÉTTABRÉF ÖRYRKJABANDALAGSINS