Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.12.1990, Síða 3
Arinbjörn Kolbeinsson læknir, fyrrv. form. O.B.I.:
ATVINNUMÁLARÁÐSTEFNAN
„Esat maðr alls vesæll þótt sé illa heill“
Þann 13. okt. sl. efndi Öryrkja-
bandalag íslands til ráðstefnu
um atvinnumál fatlaðra. Eins og tíðk-
ast hefur allt frá árinu 1983, var ráð-
stefnan haldin í framhaldi af aðalfundi
Öryrkjabandalagsins, sem fór fram
daginn áður.
Formaður Öryrkjabandalagsins,
Arnþór Helgason, setti ráðstefnuna
og flutti við það tækifæri magnþrungið
og hvetjandi ávarp til ráðstefnugesta,
sem fjölmennt höfðu og nær fyllt
stærsta fundarsal gömlu rúgbrauðs-
gerðarinnar. Nokkrir þátttakendur
höfðu komið til þess að flytja fróðleg
erindi og skýrslur, aðrir til þess að
ræða málin, en flestir í þeim tilgangi
að hlusta og fræðast. Öll erindin voru
vönduð að efnisvali, byggingu og
framsetningu, en eins og vera ber voru
sum betri en önnur og nokkur þeirra
best. Þarna var fyrst og fremst fjallað
um vinnuna, eitt veigamesta hags-
munamál allra manna. Vinnan ereinn
snarasti þáttur í lífi hvers manns, hvort
sem viðkomandi er fatlaður eður ei.
Okkur hættir til að ýkja muninn á
fötluðuogófötluðu fólki.Sumir
ræðumenn vönduðu sig fullmikið þeg-
ar þeir töluðu um heilbrigða annars
vegar og hins vegar fatlaða. Enginn er
alfullkominn. Ef grannt er skoðað
erum við sennilega öll fötluð með ein-
hverjum hætti. Enginn er hæfur til að
vinna hvaða verk sem vera skal.
Valkostir á vinnumarkaðnum, sem
henta fötluðum, eru vissulega miklu
færri en þeir, sem ófatlaðir geta annast.
Eins og ræðumenn réttilega bentu á,
þá er hægt að minnka þennan aðstöðu-
mun á margan hátt með þjálfun,
menntun, endurhæfingu og læknis-
aðgerðum. Einnig með því að auka
fjölbreytni í störfum og tryggja aðgang
og aðstöðu fatlaðra á hverjum
vinnustað. Allt iðnaðarhúsnæði ætti
að vera greitt aðgöngu fyrir fatlaða,
þannig væri alls staðar reiknað með
fötluðu fólki til starfa. Öll þessi atriði
og mörg fleiri voru rædd á ráðstefn-
unni. Þar var skýrt frá yfirgripsmikilli
rannsókn ákjörum og högumfatlaðra,
sem unnin hafði verið að tilhlutan
félagsmálaráðuneytisins. Á ráðstefn-
unni kom fram hugmynd um alhliða
fræðslu- og ráðgjafarstöð fyrir fatlaða
varðandi upplýsingar um atvinnuval-
kosti, menntun, þjálfun, endurhæf-
ingu, tryggingar og löggjöf um málefni
fatlaðra. Þetta gæti orðið samstarfs-
verkefni Öryrkjabandalagsins og
Tryggingastofnunar rfkisins.
Arinbjörn Kolbeinsson
Tveir fulltrúar vinnumarkaðarins
skýrðu frá góðri reynslu af störfum
fatlaðra í þeim fyrirtækjum, sem þeir
hafa veitt forstöðu. Greinargerðir um
atvinnuaðstöðu fatlaðra voru fluttar
af fulltrúa landsbyggðar. Þar kom fram
að atvinnuástand fatlaðra er mis-
munandi eftir landshlutum og skiptar
skoðanir eru um leiðir til úrlausnar.
Sumir töldu jafnvel verndaða
vinnustaði og dagvistarheimili miður
heppilegar stofnanir, en aðrir voru á
öndverðum meiði og vildu ekkert
missa af núverandi vinnustöðum og
stofnunum en lögðu áherslu á að auka
fjölbreytni í valkostum við hæfi
fatlaðra. Slíkt væri í takt við tímann
með stöðugt vaxandi tæknivæðingu
atvinnugreina. Skýrt kom fram, að
miklar endurbætur hafa orðið á kjörum
fatlaðra síðan svæðisstjómir tóku til
starfa á fyrrihluta þessa áratugar.
í lokin lýstu sumir ánægju sinni
með ráðstefnuna, aðrir töldu hana of
reykvíska og vandamálum lands-
byggðarinnar lítill gaumur gefinn og
nýjar hugmyndir um framtíðarþróun
hefðu verið af skornum skammti.
Báðir aðilar hafa sjálfsagt haft nokkuð
til síns máls. En ekki var hægt að
ætlast til þess að á eins dags ráðstefnu
kæmu fram hugmyndir eða tillögur
um lausn á atvinnuvanda fatlaðra.
Ráðstefnan fól í sér fræðslu um nrarga
þætti atvinnumála fatlaðra ásamt
jákvæðri hvatningu um frekari
skoðanaskipti, sem leitt gæti til
ábendinga um nýjar leiðir til úrlausna
á vissum þáttum, sem snerta atvinnu-
vanda fatlaðra. Þegar litið er á
ráðstefnuna í heild var hún fræðandi
og hvetjandi, með fjörugum umræðum
og síðast en ekki síst hinunr sérlega
jákvæðu viðhorfum fulltrúa vinnu-
markaðarins varðandi atvinnuvalkosti
fatlaðra á almennunr vinnustöðum.
Þátttaka fatlaðra í alnrennunr störfunr
hefur sjálfsagt verið talin vandamál
allt frá örófi alda.
Um þetta vitnar höfundur
Hávamála með því að setja fram í
fáum erindunr viturlegar ábendingar
um það lrversu mikils virði störf
fatlaðra geta verið ef rétt er á haldið.
Um þetta segir svo í Hávamálum:
Esat maðr alls vesæll
þótt sé illa heill.
Sunrr es af sonum sæll
sumr af frændum
sumr af fé æmu
sumr af verkum vel.
Haltr ríðr hrossi
hjörð rekr handarvani
daufr vegr
svo dugir
blindr es betri
en brenndr sé
nýtur manngi nás.
Þannig orti hinn ofursnjalli höf-
undur Hávamála fyrir um ellefu-
hundruð árum. Höfundur hefur séð að
samtíðin vanmat getu og þjóðfélags-
FRÉTTABRÉF ÖRYRKJABANDALAGSINS
3