Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.12.1990, Page 33
Ásgerður Ingimarsdóttir:
Ofurlítið jólaspjall
Isvartasta skammdeginu þegar ljósin
verða varla slökkt um hádaginn
rennur upp sú hátíð sem gegnum
aldimar hefur brugðið birtu og yl inn
í huga og hjörtu okkar mannanna. —
Jólin sem hjá allflestum eru vafin töfra-
ljóma að minnsta kosti í bemskuminn-
ingunum.
Skyldu ekki flestir eiga sér alla
ævi ofurlitla tilhlökkun til jólanna —
ég held að þeir sem hafa glatað þeirri
tilhlökkun séu fátækari en ella. Að
vísu eru jól hinna fullorðnu tengd
annríki og umstangi — en er ekki
þetta annríki og umstang hluti af
jólunum og myndum við í raun og
veru vilja missa þennan hluta?
Jól bamanna eru einungis jól
tilhlökkunarinnar eða hver minnist
ekki desembermánaðar sem var
minnst sextíu dagar, Þorláksmessu,
sem aldrei ætlaði að taka enda og
aðfangadags sem stóð algjörlega í stað.
Ég man a.m.k. marga slíka.
Jólin fyrstu sjö ár ævi minnar átti ég
í sveit. Að vísu ekki á venjulegum
sveitabæ heldur í heimavistarskóla þar
sem pabbi var skólastjóri. Jóla þessara
ára minnist ég að vísu ekki mikið en
þó er ýmislegt sem rifjast upp —jóla-
pakkarnir bak við hurðina í skrifstof-
unni hans pabba, græna jólatréð með
lifandi kertaljósum í stóru borðstof-
unni, sem við byggðum ein um jólin
ogjólaboðiðájóladag,þegarfólkiðaf
næsta bæ kom í heimsókn og konan
þar, sem ég var í miklu uppáhaldi hjá,
lék við mig, já, jafnvel skreið með mér
á fjórum fótum á gólfinu í alls konar
leikjum. — Þessi sama kona, sem
kom oft til mömmu að fá að skilja í
skilvindunni hennar og sneri
skilvindunni með annarri hendinni en
hinni hélt hún í hendina á mér og við
stigum fram á fótinn og sungum
hástöfum — og þó hún væri örlítið
hljóðvilltog ég lærði vísumarþannig,
þá skipti það engu máli.
Svo á annan í jólum fórum við í
heimsókn á þennan bæ vegna þess að
þá átti dóttirin þar afmæli. Frammi í
blámáluðu stofunni með mynd af
Hallgrími Péturssyni og Maríu mey
með hjartað utan á, eins og Laxness
sagði, var kista með kúptu loki og í
handraðanum var geymt súkkulaði
sem ekki var sparað við undirritaða af
vinkonu hennar.
En svo fluttum við í Reykjavík og
þar áttum við líka yndisleg jól
þó öðru vísi væru. Ég man ennþá hvað
ég fékk í jólagjöf fyrstu jólin mín hér
í borg — það var sú fræga bók um
kisubömin kátu og sparibaukur sem
var í laginu eins og klukka. — Eitt var
þó eins á jólum í sveit og borg. Það var
hann Aðalsteinn. Hann var vinur
foreldra minna — ókvæntur kennari
Ásgerður Ingimarsdóttir.
— sem alltaf var hjá okkur á
aðfangadagskvöld. Hann var eiginlega
jafntengdur jólum bemsku minnar eins
og tréð, ljósin og gjafimar og eitthvað
var öðru vísi aðfangadagskvöldið
1943, en Aðalsteinn drukknaði þá um
vorið.
Á jóladag fórum við öll í kirkju
klukkan tvö. Ekki byrjuðu strætis-
vagnar að ganga þá á stórhátíðisdögum
fyrr en klukkan tvö og því var ekki um
annað að ræða en að fara gangandi til
kirkju. Við áttum heima suður í
Skerjafirði og mér þótti þetta langur
gangur þá — en nú finnst mér þetta
hlægilega stutt miðað við vega-
lengdimar innan borgarinnar í dag.
Ein góð vinkona mín, sem bjó í næsta
húsi við mig sagði við mig fyrir
nokkrum árum að hún myndi vel hvað
hún hefði vorkennt okkur að þurfa
alltaf að fara gangandi til kirkjunnar á
jóladaginn — en einmitt þessar
kirkjuferðir setja sinn sérstaka blæ á
jólin í minningum mínum. Eftir
messuna fórum við svo í jólaboð til
hennar Guðbjargar móðursystur, sem
var elsta systir mömmu. Hún og böm
hennar, aðallega ein dóttirin, höfðu
eitt stóreflis fjölskylduboð. Þar hitti
maður allt frændfólkið á einu bretti og
þetta var nú enginn smáættbálkur —
systkini, systkinaböm, systkinabama-
böm o.s.frv. Ég skil aldrei hvemig allt
þetta fólk rúmaðist í íbúðinni sem
ekki var nema 4—5 herbergi, en
sjálfsagt hefur það verið gamla sagan
um húsrýmið og hjartarýmið. Þessi
jólaboð eru með öllu ógleymanleg.
Eitt jólaboð er mér minnisstæðara en
önnur og til gamans ætla ég að segja
frá því.
Það var þannig að ég hafði auðvitað
fengið nýja skó — hina hefðbundnu
hælbandalakkskó. — En hvemig sem
á því stóð voru þeir þegar til átti að
taka alltof stórir á mig — allar búðir
lokaðar og engir aðrir boðlegir skór ti 1
— ég varð að vera í þeim. Ég kvartaði
sáran, en mammamín blessunin dó þó
ekki ráðalaus. Hún sagði mér að fara
í ullarsokkana mína undir búðarsokk-
ana svokölluðu svo skórnir tyldu betur
á fótunum á mér og auðvitað var líka
troðið bómull í tæmar. Ég ætla ekki að
segja hvernig mér leið í þykku grá-
sprengdu ullarsokkunum innan undir
hinum í þrælkyntum stofunum hjá
henni frænku.
✓
Ihúsinu þar sem við bjuggum voru
sjö íbúðir. Samkomulagið í þessu
þeirra tíma fjölbýlishúsi var með
afbrigðum gott — enginn svo sem
inni á gafli hver hjá öðrum, en allir
hjálpuðust að ef eitthvað bjátaði á.
Þetta var nú á stríðsárunum og margt
skammtað, þar á meðal sykur og hveiti.
Ég man að ein sambýliskona okkar
varð fyrir því óhappi að missa hvítu
hnoðuðu tertuna sína í gólfið og hún
fór í þúsund mola. Hinar konurnar í
húsinu skutu strax saman sykri og
hveiti handa henni svo hún gæti bakað
aðra, því eins og allir vita, eru þessar
tertur nærri ómissandi liður í jólahaldi
flestra. Ljósin á göngunum í þessu
stóra húsi voru stillt þannig að þau
slokknuðu með vissu millibili, en á
jólum voru þau stillt þannig að þau
loguðu stöðugt og þetta fannst mér
svo órækt merki um jólin að mér er
þetta alltaf sérstaklega minnisstætt.
FRÉTTABRÉF ÖRYRKJABANDALAGSINS
33