Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.12.1990, Side 36

Gísli Helgason forstöðumaður:
„Þegar ég fór í skóla í Reykjavík og
uppgötvaði að jólasveinninn var ekki til”
Hér um daginn rifjaðist upp fyrir
mér að nú í haust eru liðnir þrír
áratugir frá því að ég og tvíburabróðir
minn komum suður til Reykjavíkur,
að hefja nám í Blindraskólanum. A
þeim tíma þótti ekki sjálfsagt að
fatlaðir nemendur, í þessu tilviki
sjónskertir, fengju eðlilega skóla-
göngu. Hið opinbera rak engan sér-
stakan blindraskóla, en Blindravina-
félag íslands starfrækti Blindraskól-
ann í Reykjavík og hafði útvegað
blindrakennara, en mig minnir að ríkið
hafi ekki farið að greiða laun hans fyrr
en einum eða tveimur árum eftir að ég
kom þangað til náms. Foreldrar mínir
höfðu þau viðhorf að þó að við bræður
værum sjónskertir og þyrftum sér-
kennslu, ættum við rétt á þeirri sömu
menntun og aðrir þegnar þessa lands.
essi vetur, 1960 var ákaflega
afdrifaríkur fyrir mig. Ég var bara
svolítið skrítinn áttáragamall eyjapeyi,
ákaflega einfaldur og barnalegur í
sálinni, og trúði enn á jólasveininn.
Þá var ég vanur að hlaupa á eftir
brunabílunum íEyjum, þegarkviknaði
í og taldi mig geta það einnig í
Reykjavík. Það var einn daginn að ég
heyrði sírenuvæl og kannaðist við
hljóðið. Mér fannst það koma frá
Hringbrautinni og tók sprettinn frá
Bjarkargötunni og vestur Hringbraut.
Ég skeytti ekkert um umferðina.
Brunabíllinn í Reykjavík fór miklu
hraðar en ég, en það var óvenjulegt,
því að í gamla daga fóru brunabílamir
í Vestmannaeyjum á rúmlega hlaupa-
hraða smápeyja og oft þurfti að ýta
þeim í gang. Ég man að í þessu tilviki,
þegar ég var að elta brunaliðið í
Reykjavík og missti af bflnum, af því
að hann fór svo hratt, vatt sér að mér
fullorðinn maður og spurði hvert ég
væri að fara. Ég spurði á móti: „Hvar
er kveiknað í?”. Maðurinn spurði mig
hvort ég væri utan af landi, en ég
svaraði: “Nei, nei, ég er frá Vest-
mannaeyjum”. Þá fannst mér þessi
maður bregðast hálf furðulega við og
sagði: “Það hlaut að vera, þeir eru
Gísli Helgason.
skrítnir Eyjamenn”. Ég spurði
óþolinmóðlega hvar væri kveiknað í,
en maðurinn sagði að það skipti engu
og spurði hvar ég ætti heima. Ég sagði
honum dvalarstað minn og hann fy lgdi
mér þangað, kom við í einh verri sjoppu
og gaf mér lakkrís.
Mér þótti óþægilegt hvað allt var
miklu stærra í sniðum en úti í Eyjum.
Mér fannst ég vera eins og þorskur á
þurru landi því að svæði það sem ég
gat farið hindrunarlaust um var frekar
takmarkað. Næsta nágrenni mitt hér í
Reykjavík var Hljómskálagarðurinn
og þar lékum við okkur með fleiri
krökkum sem við kynntumst í hverf-
inu. Einu sinni réðust á okkur nokkrar
herskáar stelpur. Þá vorum við nokkrir
saman, börðumst hetjulega og veltum
barnavagni sem þær voru með.
Vonandi var ekkert bam í vagninum.
ess skal getið að þar sem
Blindraskólinn var til húsa að
Bjarkargötu 8, var rekið heimili fyrir
sjónskert, fullorðið fólk. Dvaldi þarna
margt ágætis manna, en við Amþór
vorum langyngstir. Næstur okkur
þennan fyrsta vetur, var Gunnar
Guðmundsson, sem starfar sem
símavörður hjá Sambandinu og er
þekktur tónlistarmaður. Öndvegis-
hjónin Steinunn Lárusdóttir og Ólafur
Ögmundsson stóðu fyrir rekstri
heimilisins, en Blindravinafélagið átti
það eins og Blindraskólann. Steinunn
var ráðskona og hafði með sér eina
ágæta konu, en Ólafur starfaði sem
trésmiður og tók mikinn þátt í
heimilishaldinu með Steinunni. Þessi
góðu hjón reyndust okkur sem bestu
foreldrar og ólu okkur upp eins og þau
ættu okkur. Ólafur er enn á lífi, en
Steinunn er látin fyrir allmörgum
árum.
Kennarinn okkar, Einar Hall-
dórsson, var mikill sómamað-
ur og lagði sig allan fram um að
uppfræða okkur og hélt okkur vel að
verki. Fljótlega kom í ljós að mér
leiddist reikningur og fékk þá herfi-
legan magaverk, að því er ég sagði
sjálfur, rétt áður en reikningstímar
hófust. Þegar svo tímanum lauk, kom
ég alheill. Einar sagði ekkert við þessu
í nokkra daga, en færði svo reikn-
ingstímann fyrirvaralaust og þá varð
mér allt í einu ekki stætt á því að vera
illt í maganum. Vegna heimilis-
aðstæðna úti í Eyjum komum við
bræður ári of seint að skólanum. Það
vann Einar upp með því að leggja á sig
heldur meiri kennslu en honum bar.
Á þessum árum voru samgöngur
við Eyjar ekki eins góðar og núna,
Herjólfur hafði komið árið áður og
sigldi til Eyja tvisvar í viku, og svo var
flogið þegar gaf, en ansi oft var ófært.
Ég gerði mér ekki grein fyrir, hversu
alvarlegar afleiðingar það hafði á
sálartetrið mitt fyrr en leið að jólum
og skal nú greint frá því.
Þetta árið, 1960, leið ört að jólum.
Ég hlakkaði mikið til að komast heim
og spurði Steinunni og Ólaf hvort
jólasveinninn kæmi ekki með eitthvað
í skóinn handa okkur, og hvort hann
vissi að við værum fyrir sunnan.
Steinunn lét lítið yfir því, sagði mér að
setja skóinn út í glugga og það væri
aldrei að vita. Ég setti skóinn út í
glugga og það gerði Arnþór líka. Við
vorum frekar kvöldsvæfir á þessum
36