Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.06.1996, Blaðsíða 11

Molar til meltingar
Framkvæmdasjóður fatlaðra hefur
verið til nokkurrar umfjöllunar
hjá Öryrkjabandalagi íslands að
undanförnu og ekki að ástæðulausu,
því fjölmörg félög innan bandalags-
ins, sem í fjárfrekum framkvæmdum
standa fyrir sitt fólk, fá svo takmark-
aða aðstoð til þeirra verkefna úr sjóðn-
um eða þá enga að þeim þykir sem
mælirinn sé nú fullur. Enginn heldur
því fram að einhvers konar sjálftaka
úr sjóðnum eigi að gilda, þannig að
félögin framkvæmi fyrst og sjóðurinn
greiði svo það sem upp er sett, enda
fara félögin hreinlega ekki fram á neitt
slíkt. Hins vegar eru þeirra þungu rök
þau, að þau séu með framkvæmdum
sínum að sinna þáttum sem hið opin-
bera annars yrði að sinna með ein-
hverjum hætti. Sömuleiðis eru þau
ekki að fara fram á að fá allan kostnað
uppi borinn af hinu opinbera, í þessu
tilviki af Framkvæmdasjóði fatlaðra,
heldur aðeins að framkvæmdin sé
styrkt eðlilega og til móts við þau
myndarlega komið, þegar svo er að
verki staðið í framkvæmdum sem
annars kæmu í hlut hins opinbera að
fullu og öllu. Vissulega er erfitt að
leggja hlutlægt mat á það í hverju
tilviki, hver hlutur félags á að vera
og hver hlutur hins opinbera, en hitt
alveg morgunljóst, að ótvíræð laga-
ákvæði mæla fyrir um styrkveitingar
til slíkra framkvæmda, þó mála sann-
ast þyrfti að setja þar um skýrari verk-
lagsreglur.
egar úthlutað er eins og nú nær
470 millj. kr. úr sjóðnum, er
óverjandi með öllu að aðeins brota-
brot þessa fjár fari til félaga með
þjónustu við mjög fjölmenna fötlunar-
hópa, svo þúsundum skiptir. Við borð
lá að fulltrúi Öryrkjabandaiagsins í
Stjórnarnefnd tæki ekki þátt í
afgreiðslu mála nú og máske hefur sá
gert rangt að taka endanlega undir
afgreiðsluna eftir að örlitlu hafði verið
hnikað til. A.m.k. hefur sá sem þar á
sæti og þetta ritar mjög hugleitt stöðu
sína í Stjórnarnefnd við þessar
aðstæður og málafylgju alla. Við þetta
bætist það, að í raun er Stjórnamefnd
aðeins orðin eins konar stimplunar-
aðili á úthlutun sem ráðuneyti
félagsmála hefur lagt nær fullmótaða
fram. Slík vinnubrögð hafa ekki áður
viðgengist í svo ríkum mæli, fyrir utan
svo það að í vaxandi mæli hefur ráðu-
neytið í skjóli lagaákvæðis til bráða-
birgða um rekstur vísað æ fleiri slík-
um rekstrarþáttum á Framkvæmda-
sjóð fatlaðra, rekstrarþáttum sem eðli
máls samkvæmt áttu að fá sinn eðli-
lega framgang á fjárlögum.
s
Otti manna því eðlilega sá að
ráðuneytið vísi enn frekar á
Framkvæmdasjóð verkefnum, sem
ekki hefur tekizt að fá inn í fjárlög
hverju sinni og fer þá enn frekar að
vakna spumingin um að hætta að kalla
Framkvæmdasjóð fatlaðra því nafni,
atriði sem alltaf hefur verið lögð ofur-
áherzla á af hálfu samtaka fatlaðra, að
sá sjóður stæði undir nafni. Öryrkja-
bandalagið setti á laggimar þriggja
manna starfshóp til að fara yfir úthlut-
un Framkvæmdasjóðs fatlaðra síðustu
þrjú árin með það að markmiði að fá
fram hversu jafnræðisreglunni milli
fötlunarhópa sé og hafi verið fram-
fylgt. Ætlunin er svo í framhaldi af
því starfi að eiga viðræður við ráð-
herra félagsmála og aðstoðarmann
hans, en sá er einnig formaður Stjórn-
arnefndar og mótar umfram aðra
úthlutun úr sjóðnum. Endurskoðun
laga um málefni fatlaðra stendur nú
fyrir dyrum og verður þar í mörgu
erfitt um vik miðað við þá óvissu sem
í dag ríkir um hvort málaflokkurinn
verður áfram hjá ríkinu eða flyzt yfir
til sveitarfélaganna. En það er ljóst að
einmitt þetta atriði, að ákveðins jafn-
ræðis milli fötlunarhópa verði gætt
við úthlutun úr Framkvæmdasjóði
fatlaðra, hlýtur að verða eitt þeirra
meginatriða sem til vandlegrar skoð-
unar koma. Öryrkjabandalag Islands
hefur þegar tilnefnt Hauk Þórðarson,
varaformann bandalagsins til setu í
endurskoðunarnefnd ráðuneytisins.
Starf þessarar nefndar mun ærið verða
á ýmsa lund og þess eins beðið hversu
um einstök mál fer og hver laga-
ákvæði verða um framkvæmd þeirra.
*
Mála sannast er það margt sem
hér þyrfti að vekja verðuga
athygli á okkar fjölmörgu lesendum
til frekari glöggvunar en þó gert sé er
auðvitað alltaf spurning um hvort og
hversu lesið sé. Skattamál snerta
hvern einasta sjálfráða einstakling og
því mikilvægt að menn viti sem
gleggst leikreglur allar í því sambandi.
Með skattframtali hvers árs fylgja afar
glöggar og góðar upplýsingar um
hvaðeina en okkar reynsla hér sú að
oftar en ekki fari of margt þar fyrir
ofan og neðan garð hjá fólki. I 66.
grein skattalaga er ákveðin heimild,
þar sem fólk getur sent inn sérstaka
beiðni um skattalækkun á grundvelli
ákveðinna erfiðra aðstæðna á ýmsan
veg. Veikindi og áföll önnur koma þar
m.a. inn í myndina. Nú þarf hér um
að sækja á sérstökum eyðublöðum og
raunar til þessa vísað á fyrstu síðu
skattframtalsins. Við hér höfum hins
vegar lúmskan grun um að alltof fáir
sem þó eiga til þessa rétt sæki hér um,
átti sig einfaldlega ekki á því hve ein-
falt í raun þetta er eða hreinlega viti
ekki nægilega vel um tilvist þessa
ákvæðis og þann árangur sem af má
hafa í vissum tilvikum. Fangt er nú í
að fólk fari næst að telja fram en fljót-
ur er tíminn að líða og fyrr en varir
komið að reikningsskilum hvað skatt-
inn varðar einu sinni enn. I desember-
blaðinu munum við freista þess að
vekja á þessu verðuga athygli, því ef
tilgreindar ástæður eru fyrir hendi þá
er vissulega rétt að láta reyna á hvaða
rétt fólk á. Þetta á ekki hvað sízt við
um sérstaka aðstoð félagsmálastofn-
ana, sem talin er fram sem beinar tekj-
ur, en kemur oftar en ekki til vegna
sérstakra áfalla eða veikinda umfram
hið venjulega og fellur þá hiklaust
undir skilgreininguna skv. 66. grein
skattalaganna. Fólk á alltaf að láta
reyna á rétt sinn, þegar þær aðstæður
eru fyrir hendi sem kalla á lagfæringu
eða leiðréttingu.
*
Og að lokum nú: Hvernig væri að þið,
lesendur góðir legðuð nú til mola
næst. Þeir yrðu alla vega vel þegnir,
hvort sem þeir yrðu auðmeltir eður ei.
H.S.
FRÉTTABRÉF ÖRYRKJABANDAFAGSINS
11