Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.12.1998, Síða 27

rekstraraðili í áratugi? Þetta er áleitin
spurning sem stjóm þess og aðrir, sem
standa að félaginu, þurfa að bregðast
við núna. Ekki er hægt að halda áfram
á sömu braut við þau skilyrði sem hér
að framan er lýst.
Það er ljóst að meginhluti rekstrar-
vandans skapast af því félagið er að
veita meiri þjónustu en ríkið er tilbúið
að greiða fyrir. En sem foreldra- og
hagsmunafélag er það og á að vera í
mikilli nálægð við sitt fólk og hefur
skyldur gagnvart því. Þegar mikil
neyð er fyrir hendi, sem vissulega er
víða, þá sér félagið sig knúið til að
bregðast við og veita einhverja
úrlausn. Að mati embættismanna er
þetta víst ekki kerfislega rétt, en það
er mannlegi þátturinn sem þama kem-
ur til skjalanna og hann er leiðarljós í
starfi Styrktarfélagsins.
Til að koma til móts við breyttar
þarfir þeirra sem eru í þjónustu
hjá félaginu, svo sem vegna öldrunar
og aukinnar hreyfihömlunar, hafa
sambýli verið flutt í nýtt húsnæði, m.a.
í eigu Hússjóðs Öryrkjabandalagsins.
Með þessu móti hefur verið hægt að
skapa rýmri og betri aðstæður fyrir
hvern og einn og umfram allt á einni
hæð. En þetta eru dýrari lausnir bæði
fyrir íbúa og rekstraraðila. Gagnvart
íbúum er að skapast mismunun í
kostnaði við búsetu sem brýnt er að
taka á. Á hinn bóginn er það Ijóst, að
vegna aukins rekstrarkostnaðar og
mikils þrýstings eftir þjónustu, að það
er nauðsynlegt fyrir Styrktarfélagið að
gera þjónustusamning við ríkið, eða
á einhvern annan hátt að koma bönd-
um á þau útgjöld sem þessi þróun
hefur haft í för með sér fyrir félagið.
Að undanförnu hafa verið uppi
raddir um það að ekki fari saman
að vera hagsmunafélag og jafnframt
rekstraraðili. Ég get að hluta tekið
undir þessi sjónarmið og það er
ýmislegt að varast í þessu efni. En að
mínu mati eru ýmsar leiðir færar til
að þetta fari saman. Persónulega er
ég þeirrar skoðunar að það sé rétt og
skynsamlegt að Styrktarfélag van-
gefinna nýti áfram þekkingu sína og
reynslu í rekstri og þjónustu, og þann
mannauð sem félagið á í sínum félags-
mönnum og starfsfólki, þroskaheftum
til framdráttar. Með afmörkuðum og
vel skilgreindum rekstri og góðu sam-
starfi við önnur hagsmunafélög og
heildarsamtök er þetta að mínu mati
mjög vel framkvæmanlegt.
Mitt viðhorf er það að Styrkt-
arfélagið eigi að leita eftir því
að taka að sér að sjá um sérhæfða dag-
þjónustu fyrir þroskahefta á höfuð-
borgarsvæðinu. Ég get rökstutt það
með ýmsum hætti. Fyrir það fyrsta
sér félagið í dag um rekstur þriggja
sérhæfðra dagstofnana sem eru
Lyngás, sérhæft dagheimili fyrir fjöl-
fötluð börn og unglinga, hæfinga-
stöðin Bjarkarás og þjálfunarstofn-
unin Lækjarás. Þá hefur félagið
einnig Vinnustofuna Ás á sínum
snærum, en það er vemdaður vinnu-
staður. Þetta svið þjónustu er það sem
félagið hefur þróað og hefur mesta
reynslu í. Mér finnst eðlilegt að í
samvinnu við svæðisskrifstofur og
fagráðuneyti sé komið á svona verka-
skiptingu þannig að Styrktarfélagið
taki að sér dagþjónustu, en búseta og
stoðþjónusta færist smám saman yfir
til svæðisskrifstofu. Félagið hefur
ekki og þarf ekki sem sjálfseignar-
stofnun að binda sig við landfræðileg
mörk, enda er hér verið að tala um svo
sérhæfða þjónustu að það er fjárhags-
lega óhagkvæmt og faglega illmögu-
legt að reka slíka starfsemi í hverju
sveitarfélagi.
Með því að hafa með höndum
einn ákveðinn rekstrarþátt er
félagið áfram í daglegum tengslum
við þjónustuþega og þá sem þeim
tengjast. Þannig styður þessi starf-
semi við það sem ætti að vera megin-
hlutverk Styrktarfélags vangefinna,
sem er að hafa frumkvæði að nýrri
þjónustu og tilraunastarf. I því sam-
bandi bfða mörg verkefni sem ekki
hefur verið sinnt sem skyldi fram að
þessu. Má þar nefna frístunda- og
sumarleyfismál, öldrun og vímuefna-
vanda, sem stöðugt hefur verið að
aukast meðal þroskaheftra.
Ég hefi í þessari grein ekki enn
nefnt það sem lengi hefur verið mál
málanna í umræðu um fatlaða. Þar á
ég við yfirfærslu málaflokks fatlaðra
frá ríki til sveitarfélaga. Ég ætla að
ljúka þessum skrifum mínum með því
að lýsa viðhorfi mínu eins og það er í
dag gagnvart þessum fyrirætlunum.
Það er mín skoðun að það sé öllum
fyrir bestu að ganga ekki út frá að
slíkur flutningur eigi sér stað í bráð.
Það fer of mikil orka og veldur
óásættanlegri stöðnun, jafnvel aftur-
för, að miða allt út frá því sem stjórn-
málamenn hafa ekki vilja til að koma
í framkvæmd. Það er margt sem hægt
er að gera, og verður að gera nú þegar,
og ekki mögulegt að bíða eftir að
stjórnmálamenn taki nauðsynlegar
ákvarðanir til að flutningurinn geti átt
sér stað. En það er sjálfsagt í verkum
okkar að taka mið af því að þessi
yfirfærsla muni eiga sér stað og skapi
vonandi meiri lífsgæði fyrir
þroskahefta og aðra fatlaða á Islandi.
Kristján Sigurmundsson.
FRÉTTABRÉF ÖRYRKJABANDALAGSINS
27