Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.09.2000, Blaðsíða 6

HANN STUDDIMARGA
ÚT í LÍFIÐ
Rætt við Þorstein Sigurðsson, sérkennara,
útgefanda og stjórnarmann á Reykjalundi
Þorsteinn er maður sem lætur
ekki mikið yfir sér, en á því
stærra framlag á sviði
menntunar. Hann ólst upp í fátækt
kreppuáranna með litla möguleika
til náms, en örlögin ætluðu honum
annað. Berklarnir leggja hann tví-
tugan að velli. í heilt ár liggur hann
rúmfastur á Vífilsstöðum, en notar
tímann til lestrar. Kennaraskólinn
opnast, síðar sérkennslunám er-
lendis og sérhæfing í málmeinum.
Þorsteinn var kominn með rétta
menntun, þegar þörfin kallaði á
sérkennara til starfa. Á árunum
1969-‘81 tekur hann þátt í að
byggja upp sérkennsluna á íslandi
sem fulltrúi á Fræðsluskrifstofu
Reykjavíkur. Eftir 1970 stjórnar
hann fyrstu kennsluárum sex ára
barna í skólum Reykjavíkur, og
hefur umsjón með framhalds-
menntun í sérkennslu fyrir starf-
andi kennara í Kcnnaraskólanum
1970-‘71.
Árið 1982 tekur hann við stjórn
Safamýrarskóla og næstu sex ár á
hann þátt í að þróa kennslu fjöl-
fatlaðra nemenda sem fyrir 1977
áttu ekki kost á skólavist. Árin
1987 -‘93 er hann umsjónarmaður
starfsleiknináms fyrir kennara í
Kennaraháskólanum. Starfi að
skólamálum lýkur hann sem
kennsluráðgjafi á Fræðsluskrif-
stofu Reykjanesumdæmis og skóla-
stjóri Fullorðinsfræðslu fatlaðra.
Samhliða hefur hann sinnt rit-
störfum og gefið út mats- og náms-
gögn, fræðibækur og handbækur
fyrir kennara.
Þorsteinn situr nú í stjórn SÍBS
og Reykjalundar og hugsjóna-
eldurinn logar enn. „Þjálfunarsalir
og sundlaugar sem eru í byggingu á
Reykjalundi munu ekki aðeins efla
endurhæfingarstarfið þar, heldur
valda straumhvörfum í forvarnar-
starfi miðaldra og eldra fólks,“
Þorsteinn Oddný Sv.
Sigurðsson Björgvins
segir Þorsteinn. Hann ber einnig þá
von í brjósti að koma þekkingu
sinni og reynslu í lestrarkennslu
lestregra betur á framfæri.
„Þú finnur hann í Kennara-
blokkinni vestur á Hjarðarhaga,“
sagði Helgi Seljan framkvæmda-
stjóri ÖBÍ. Hjarðarhagi 26 á lóð að
Raunvísindastofnun Háskólans, og
allt umhverfi er einkar rólegt og
snyrtilegt.
Skólabróðir Helga opnar fyrir
mér. Þorsteinn er hæglátur maður
sem ber með sér innri ró og yfir-
vegun - eiginleika góðs kennara.
„Hér höfum við hjónin búið í
hálfa öld,“ segir hann, og játar að
hér sé gott að vera. Sjálfsagt hefur
Þorsteinn fengið nóg af flutningum
sem strákur, en móðir hans var fá-
tæk ekkja með sjö börn sem þurfti
oft að skipta um húsnæði.
„Eiginlega má segja að ég sé alinn
upp allt í kringum Skólavörðuholtið.
Mamma var að basla við að eiga hús,
og á kreppuárunum reyndi hún að
halda sér á floti með makaskiptum á
húsum. Við vorum alltaf að flytja. Ég
átti heima á Þórsgötu, Njálsgötu,
Grettisgötu, Hverfisgötu, Bragagötu
og Haðarstíg. Vorið 1940 var sérstak-
lega erfitt, mikið atvinnuleysi og
mamma gafst upp og seldi síðasta
húsið sitt. Mánuði síðar var landið
hernumið, allir fengu vinnu og fátækt
fólk komst út úr mesta baslinu,“ segir
Þorsteinn.
Við yngra fólkið eigum erfitt með
að gera okkur grein fyrir kreppuá-
runum, hvað þá berklafaraldrinum.
Þú ert einn af þeim sem berklarnir
herjuðu á.
„Já, ég náði í skottið á því erfiða
tímabili. Ég fékk berkla rúmlega tví-
tugur árið 1947. Þá voru engin
berklalyf komin og ástandið slæmt á
berklahælunum. Ég fékk brjóst-
himnubólguberkla sem fóru niður í
annan hnéliðinn. Meðferðin var þá
fólgin í að láta sjúklinga liggja
hreyfingarlausa í rúminu. í eitt ár lá
ég í rúminu með vinstri fótinn í gifsi.
Auðvitað fylgdi þessu enginn bati -
og loks var óhjákvæmilegt að skera.
Það tók mig nokkurn tíma að sættast
á að fá staurfót."
Vinstri fótur Þorsteins er stífur um
hnéð, en svo vel ber hann heltina að
vart er sýnilegt. Þorsteinn veikist
aftur 1957, þá er berklabakterían
kornin í vinstra nýrað, svo illvíg að
fjarlægja þurfti nýrað.
„Það var merkileg lífsreynsla að
vera á Vífilsstöðum. Umhverfið var
mjög menningarlegt og dvölin þar
mótaði allt mitt lífshlaup. Sjúkling-
arnir lágu svo þétt saman að sam-
skipti urðu mikil, við vorum t.d. átta
á stofu sem nú væri talin hæfileg fyrir
fjóra. Á hælinu var fjöldi af vel gefnu
og skemmtilegu fólki og margir voru
róttækir. Þarna varð ég fyrir sterkum
áhrifum, enda tókst þeim að gera
mig, ungan manninn, að sósíalista.
Ágætis bókasafn var á Vífils-
stöðum og fastur við rúmið átti ég
þess vænstan kost að lesa, enda hef
ég alla tíð verið bókhneigður. Ég fékk
mætur á fagurbókmenntum og þjóð-
félagsrýni, Þórbergur og Halldór
Kiljan urðu mínir uppáhalds-
höfundar.“
Þarna hefur líka vaknað löngun þín
til náms?
„Já, þarna fékk ég tíma til að huga
að framtíðinni. Fram að tvítugu hafði
ég unnið verkamannavinnu, en á
6