Íþróttablaðið - 01.12.1944, Blaðsíða 18

8
ÍÞRÓTTABLAÐIÐ
Paavo Nurmi
Hlaupasnillingurinn íinnski.
Árið 1919 er heillaár i íþrótta-
sögu Finnlendinga. Það er vegna
þess, að það ár uppgötva þeir
— ef svo mætti að orði komast
þann manninn sem frægastur
hefur oi'ðið allra finnskra í]jrótta
manna, en maðurinn var Paavo
Nurrni — lilaupari hlauparanna.
Þessi „uppgötvun“ skeði með
nokkuð öðrum liætti en venja er
til, þegar íþróttamannaefni finn-
ast. Hún skeði að vísu á kapp-
leik, en ekki í kapphlaupi, ekki
á hlaupabraut og ekki á íþrótta-
velli eins og maður skyldi ætla,
heldur í kappgöngu liermanna
úti á víðavangi.
Á hverju ári fara fram kapp-
göngur i finnska hernum, og
með þeim hætti, að hermennirn-
ir ganga 20 km. langa leið i full-
um lierklæðum, með vopn og
10 punda þungan sandpoka á
bakinu. Gengið er um vegleysur
einar, og er hermönnunum levft
að fara eins hart og þeir vilja.
Þeir rneiga hlaupa ef þeir trevsta
sér til þess.
Þegar keppt var í þessari erf-
iðu hergöngu árið 1919, vakti
það athvgli allra kepjrenda, að
strax og sprettmerkið var gefið,
tók einn þeirra sig út úr hópn-
um, hann hvarf innan stundar
og hermennirnir sáu ekki meira
til Iians það sem eftir var leið-
arinnar. Þessi maður kom hálfri
klukkustund á undan næsta
manni í mark, en dómurunuin
þótti liraði hans svo grunsam-
legur, að þeir hófu rannsókn út
af því hvort maðurinn hefði ekki
annaðhvort stytt sér leið eða not-
fært sér eitthvert farartæki. Það
kom þó í ljós, að allir leiðarverð-
irnir höfðu orðið hans varir og
innritað löluröð hans, svo eng-
inn vafi lék á, að maðurinn hefði
farið alla vegalengdina af eigin
ramleik og á tveimur jafnfljót-
um.
Þessi hraðfara kappgöngumað-
ur hét Paavo Nurmi; liann var
22 ára gamall, óþekktur og ó-
breyttur liðsmaður í finnska
hernum. En nú var hann ekki
óþekktur framar, því að nafn
hans komst á hvers manns varir
um endilangt Finnland, og hinir
glæsilegu yfirburðir hans i hei-
göngunni gáfu finnsku þjóðinni
vonir um eitthvað fáheyrt, vonir
um ókomna sigra og nýja iþrótta
frægð.
Nú er ekki svo að skilja, að
Nurmi kæmi þarna fram óæfður
og undirhúningslaust, þvi að
hann hafði æft hlaup frá blautu
barnsbeini, og meira að segja
oftar en einu sinni tekið þátt í
kapphlaupuin. En árangurinn
hafði aldrei verið góður og gaf
ekki vonir um annað en meðal-
mann. Nurmi hafði einhverju
sinni unnið drengjahlaup, en
timinn var ekki betri en það, að
fjöldi jafnaldra hans höfðu
hlaupið vegalengdina bæði fvrr
og siðar á mikið skemmri tíma.
Þessvegna var nafn Nurmi jafn
óþekkt meðal finsku þjóðarinn-
ar, og að liann liafði aldrei lilaup-
ið og aldrei keppt.
Paavo Nurmi er sonur íatækia
foreldra og fæddur 13. júni i
hænum Loimaa í Suðvestur-Finn-
landi. Nokkurum árum síðar
fluttust foreldrar hans búferl-
um til borgarinnar Turku (Abö),
og þar stofnaði Nurmi, níu ára
að aldri, íþróttafélag með nokk-
urum jafnöldrum sínum. Þessir
ungu drengir hlupu í köpp hvor
við annan og æfðu sig reglulega
i hverri viku, venjulega á veg-
leysum utanvert við borgina.
Yegna þess að Nurmi var metn-
aðarfullur æfði hann sig auka-
Víga, helzt í laumi á kvöldin þeg-
ar enginn sá til. Þrátt fyrir þetta
varð árangurinn til að byrja með
ekkert sérlega góður, og margir
jafnaldrar lians stóðu honum
fyllilega á sporði, bæði hvað
flýti og úthald snerti.
Þegar Nurmi var tólf ára gam-
all missti hann föður sinn, og
vegna þess að hann var elztur
margra systkina, féll það í hans
hlut að verða fyrirvinna hjá
móður sinni. Varð hann þá sendi-
sveinn í verzlun, en þégar hann
kom heim varð hann að elda
matinn, þvo upp leir og þvo
gólf, þvi að móðir lians hafði
öðrum störfum að sinna. Hafði
Nurmi þá litinn sem engan tíma
afgangs til íþróttaiðkana, enda
mun líkamlegt strit og þreyta á
kvöldin liafa dregið mjög úr
íþróttaáliuga hans.
Árið 1912, þá var Nurmi 15 ára,
vaknaði að nýju áhugi og eld-
móður i hrjósti Nurmi, vegna
glæsilegs sigurs eins samlanda
hans, Hannesar Ivolehmainen’s á