Íþróttablaðið - 01.04.1966, Blaðsíða 23

tíma var lítið um glímu austur þar
og því lítið til samanburðar.
TeJcið upp úr bókinni á Sjó og landi.
Eftir Ásmund Helgson frá Bjargi.
Byltu ákvœði þau er giltu á
Austurlandi:
Það var talin lögleg bylta, ef mað-
ur féll til jarðar á bak eða brjóst.
Að detta tvo hnjáskiti í röð jafngilti
byltu: eins var, ef sami maður kom
tvisvar í röð höndur fyrir sig og
varðist þannig algerðri byltu, það
jafngilti að detta einu sinni. Ekki
mátti nota aðstöðu sína til að fella
þann, sem datt á hné eða koma fyrir
sig höndum. Líka þótti það ódrengi-
legt að sleppa ekki tökum, ef maður
datt. Ekki mátti sýna reiði á sér, þó
að maður félli, ef glímureglum var
framfylgt í viðureigninni.
Einnig er getið í bók Ásmund-
ar um nokkra Reyðfirðinga sem báru
af í glímu og einnig um glímumenn
frá Fáskrúðsfirði.
Reyðfirðingar:
1. Jón Stefánsson, f. um 1850, bóndi
í Sómastaðagerði og um skeið
hreppstjóri.
2. Guðni Þórarinsson, f. 1851, síðast
bóndi á Vöðlum.
3. Halldór Runólfson (félagi Guðna
lengi) frá Þernufirði, var víða,
síðast í Búðarkaupstað í Fá-
skrúðsfirði.
4. Friðrik Þorleifsson, síðast bóndi í
Þernunesi.
5. Hannes Jónsson, var Þingeyingur
að uppruna.
6. Einar sonur Jóns á Eyri. Var for-
maður í Seley.
7. Sigurður Stefánsson, bróðir Jóns
í Sómastaðagerði.
8. Einar Jónsson, bjó fyrst á Bleiká,
fluttist siðan að Nesi í Norðfirði
og var þar fjölda ára hreppstjóri.
Fáskrúðsfirðingar og fleiri:
1. Gunnlaugur Björgúlfson frá
Karlsstöðum í Vaðlavík, bjó víðar,
en síðast á Helgustöðum.
2. Þorleifur Jónsson, bóndi á Eyri.
3. Sigurður Nikulásson frá Teiga-
gerði.
4. Marteinn Magnússon á Vattar-
arnesi, Karlsskála og víðar, síðast
á Nesi við Norðfjörð.
5. Jóhann Magnússon á Hafranesi,
Sigurbjörn Snjólfsson
var síðast á Búðum í Fáskrúðs-
firði.
6. Einar Friðriksson á Þernunesi,
síðar bóndi á Hafranesi, nú í
Reykjavík.
7. Jóhann Þorvaldsson á Hafranesi,
nú búsettur á Eskifirði.
Það má minna á að Páll Ólafsson
skáld frá Kolfreyjustað í Fáskrúðs-
firði var merkur glímumaður sem sjá
má af vísum hans í bók Ásmundar
Helgasonar á Sjó og landi, sem
hljóða þannig:
Þótt ég glími þindarlaust,
því munu fáir trúa.
Vetur sumar vor og haust
vissi ég ekki af lúa.
Einnig var Björn Skúlason tengda-
faðir Páls góður glímumaður, en um
hann orti Páll eftirfarandi vísur:
Sterkur Björn og stór ert þú
en sterkari er þó tíminn
því tekurðu að þreytast nú
þó að sértu glíminn.
I bók Ásmundar er getið um
glímubrögð sem tíðkuðust á Austur-
landi. Þar segir svo:
1. Klofbragð. Það þótti ekki góður
glímumaður, nema hann gæti lagt
það jafnliðliga með hvorum fæti sem
var.
1. Reggjarbragð. Það þótti fegurst
allra bragða og var mikið notað. Það
var siður ýmissa snjallra glímu-
manna, að ef mótleikari hans hafði
stokkið uppúr klofbragði, þá að fella
hann á leggjarbragði, er hann kom
niður.
3. Þá var hælkrókur utan fótar og
innan fótar lagður með báðum fót-
um. Fótsterkir menn notuðu það
bragð mikið, einkum þeir, sem ekki
voru vel liðugir í glímu eða óvanir
henni.
4. Mjaðmahnykkur. Það bragð
virtist mér fáir, sem ég kynntist,
leggja vel: fannst mér þeir flestir láta
kraftana koma þar of mikið til
greina, svo að menn, sem féllu á því,
fundu til við fallið (meiddust).
5. Hnébragð. Það líktist mest klof-
bragði, nema það var lagt utan fótar
undir hnéð, þar sem flestir glímu-
menn munu hafa lagt klofbragð inn-
an fótar.
6. Músarbragð eða ristarbragð Það
fannst mér aldrei liðlegt bragð. Það
var lagt þannig, að sá, sem lagði
það, reyndi að stíga sem fastast á
annan hvorn fót mótglímumanns sins
og fella hann þannig aftur á bak.
7. Handbragð. Slegið aftan í hnés-
bót. Notað oft áður en hlutaðeigandi
ætlaði að leggja mótstöðumann sinn
á einhverju öðru bragði.
8. Bolabragð. Ekki var leyfilegt að
bregða því nema á þann mann sem
bolaðist mikið. Það var lagt með
hægri hendi aftan á háls „bola" en
vinstri hendi tekið neðst á bossa hans
og honum stungið þannig á grúfu.
9. —10. Draugabragð og drauga-
sveiflu heyrði ég nefnda, en sá þau
brögð aldrei viðhöfð, en þeim var
lýst þannig fyrir mér:
Draugabragð. Tekið vinstri hendi
neðan við hægra hné, en hægri hendi
á vinstra læri og mótstöðumaðurinn
þannig hafinn á loft og stungið aft-
ur yfir höfuð sér.
Draugasveifla. Mótstöðumaðurinn
tekinn á loft og snúizt með hann í
fanginu á sama veg. Þá snúizt til
baka með byrðina og hent til jarðar.
Mun í flestum tilfellum hafa verið
farið að koma hálfgert rugl á hlut-
aðeiganda eftir slíka meðferð.
Eg heyrði talað um að þessi tvö
síðasttöldu brögð hafi ekki aðrir
notað en hálfgerðir fantar eða þeir,
sem töldu sig eiga Uf sitt að verja.
115