Hvöt - 01.02.1947, Blaðsíða 8

6
H V ö T
eðlileg verzlunar- og menningar-
sambönd við útlönd, sem að miklu
leyti höfðu rofnað á stríðsárunum.
En mcð friðnum iiafa blóðpening-
ar hinna erlendu, stríðandi þjóða
liætt að renna til okkar og magn-
aðir og víðtækir viðskiptaörðugleik-
ar og verðbólga þrengja fastar og'
fastar að okkur. Þrátt fyrir þetta
hefir þjðóin haldið bjartsýni sinni
og trúnni á framtíðina, sem eitt
er sæmandi fyrir þjóð, sem nýbúin
er að heimta frelsi sitt úr klóm
erlends valds.
En við megum samt ekki gleyma
að meta allar aðstæður okkar rétt
og skynsamlega; þá fyrst getum við
vænzt þess, að okkur takist að aka
beilum vagni frá þeim erfiðu tim-
um, sem ætíð fylg'ja í kjölfar styrj-
alda. Styrjaldir eru bölvun allrar
menningar, ekki síður en fjármála
og viðskipta og kannske höfum við
hlotið meira tjón á þjóðarsál okk-
ar veg'na þess umróts og snöggu
breytinga á lifnaðarháttum og
breyttra siðferðis-liugmynda, sem
stafað liafa beint og' óbeint frá stvrj-
öldinni, en nokkru öðru. Einn þátt
þessara spillandi áhrifa vildi ég gera
lítillega að umræðuefni bér í kvöld,
en það er hin síaukna vínneyzla
þjóðarinnar.
A síðastliðnu ári hefur „Hið is-
Ienzka lýðveldi“ selt þegnum sinum
áfengi fyrir 40 milljónir og' 152 þús.
krónur, og samsvarar það að verð-
gildi 890 þús. flöskum af brenni-
víni. Þrátt fyrir þessa gífurlegu sölu
fer fjarri, að hinum sifellda og sí-
aukna áfengisþorsta landsmanna
liafi verið svalað.
Það virðist augljóst, að svo stór-
felld vínneyzla hafi markað sín spor
á þjóðarlif íslendinga og' það virðist
jafn augljóst, að þau spor séu litt
til lieilla fyrir þjóðina. Ég ætla ekki
að þylja upp neinar sögur, máli
mínu til sönnunar. Hvert ykkar
þekkir sjálft mýmörg dæmi. Ég vil
aðeins nefna sem táknrænt dæmi
um það hvert stefnir, að á síðast-
liðnu ári var liinn mesti gestagang-
ur í húsakynnum lögreglunnar af
þeim, sem teknir voru úr umferð
vegna ölvunar á ahnannafæri.
Þangað lentu þeir 2763 sinnum, til
lengri eða skemmri dvalar. Tala
þessara afbrota virðist fara stig-
hækkandi eftir því, sem á líður og
nær hámarki í desember, 332 „til-
felli“.
Auk þessara beinu afbrota, kem-
ur svo fjöldi annarra afbrota, svo
sem innbrot, misþyrmingar og morð,
sem að meira eða minna leyti er
ávöxtur áfengisneyzlunnar.
En auk þeirra sannana, sem hægt
er að leggja fram í tölum og skýrsl-
um, koma þau almennu sannindi,
sem allir játa, livort sem þeir eru
bindindismenn eða ekki, að áfengis-
neyzla dregur úr andlegum og lík-
amlegum þroska æskulýðsins, að á-
fengisneyzla getur af sér allskonar
sukk og ólifnað, að áfengisneyzla
hefur stórlamandi áhrif á fjárhags-
afkomu einstaklinganna og' þjóðar-
innar í heild, og ef á allt er litið,
að tóbaksnotkun hefur nákvæmlega
sömu áhrif, aðeins í minni mæli.
Allt þetta og margt fleira, sem
ekki verður nefnt hér, er þess vald-
andi, að okkur er brýn nauðsyn að