Hvöt - 01.02.1948, Blaðsíða 24

22
H V Ö T
Frá drykkjumannahæhim Norðurlanda.
Drykkjumannahæli nefnd Afvæn-
ningshjem, áður Redningshjem.
Fyrsta liælið reisti Styhr stór-
kaupmaður undir lok 19. aldar, svo
komu kristileg félög, t. d. Metódistar,
og bindindisfélög, t. d. „Danmarks
Afholdsforening“, „Det Blaa Kors“,
og „Samfundet til Ædruelighedens
Fremrne", hvert með sitt hæli. Urðu
öll að styðjast við gjafir, — og nokk-
uð við búskap. Enginn ríkisstyrkur
fram að 1913, þöx-fin hrýn.
Árin 1881—1890 drukku Danir til
jafnaðar sem svax-ar 10,18 1. af
hreinu áfengi fyrir hvert manns-
Ixax-n.
Árin 1914 voru hælin 9, studd af
6 félögum. Á ófriðarárunuum 1914
—18 urðu tímamót í di'ykkjuskap
Dana. Árin 1917—18 var bannað að
brugga öl sterkara en með 3% á-
fengis, — hækkaður tollur á brenni-
víni stórum, og fullt áfengisbann
um stuttan tíma. Afleiðingar komu
fljótt í ljós:
Árið 1916 sögðu opinberar skýi'sl-
ur, að ölæði (delerium tremens)
hefði komið fyrir 310 sinnum í
Kaupmannahöfn, árið 1918 82 sinn-
um og 1918 aðeins 9 sinnum.
Ölæði hefur ekki vaxið aftur til
muna. Danir þakka það brennivins-
tollinum.
Aðsókn að drykkjumannahælum
minnkaði mjög þessi ár. Sum hættu
alveg, af því að enginn konx.
Árið 1919 átti Blái Krossinn,
kristilegt hindindisfélag, 2 hæli, er
tóku uni 60 „sjúklinga“. En cin-
ir 14 vox'u þar þá.
Eftir ófriðinn minnkaði aðhaldið
frá löggjöfinni, og 1923 var bann
gegn áfengu öli fellt úr gildi.
Aðsókn að hælunum óx jafnskjótt.
1925: Hæli Bláa Krossins höfðu 59
vislmenn (en 14 árið 1919).
1940: um 90, en öll dönsku hælin
180—200 vistmenn.
I síðasta ófriði þvarr aðsóknin. í
júlí 1944 alls 100 vistmenn, en hefur
vaxið nokkuð síðan.
Eftir 1913 tók ríkið að styðja hæl-
in, og sömuleiðis tóku framfæi'slu-
umbæmi að veita vistmönnum nokk-
urn fátækrastyrk.
Löggjöfina um' umsjón nxeð
drykkjumönnum (Alkoholistfoi'sor-
gen) telja danskir bindindisvinir all
ófullkomna.
í félagsmálalöggjöfinni (Sosialre-
foi’men) frá 1933 eru 3 gi'einar um
þessa umsjón.
Um þá sem ætla þangað af fúsum
vilja segir: Komi maður með lækn-
isvottorð um að liann þurfi að fara
á drykkjumannahæli og skuldbindi
sig ski'iflega til að dvelja þar árlangt,
þá má framfærslunefnd greiða með-
gjöf með honum, ef hann þarf. —
Fari hann leyfislaust af hælinu áð-
ur en ár er liðið, missir hann kosn-
ingarrétt og kjörgengi í 2 ár, annars
aðeins árið sem hann er þar.
Um þá, sem látnir eru nauðugir
á drykkjumannahæli, konur sem
kax'la, segir í.fám orðum: Fvrst kæra