Hvöt - 01.02.1949, Blaðsíða 39

H V Ö T
37
'er^þor yrinnbo<gaóon, ^y\ennaraónólanam.
Varðar mest til allra orða, að
undirstaða rétt sé fundin.
Við þekkjum það af frásögn ann-
arra og eigin reynd, live óvandaður
málflutningur getur haft alvarlegar
afleiðingar. Missagnir, ranghermi
og vísvitandi dulhúin ósannindi eru
á sveimi meðal okkar. Þannig er
málflutningur einstaklinga, flokka
og þjóða úr garði gerður, ýmist af
vanhyggju eða beinum ásetningi.
Því miður er það sennilega oftar af
beinum ásetningi til þess að villa
mönnum sýn og hrekja þá af þeirri
leið, sem þeir vildu annars fara, ef
þeir þekktu undirstöðuatriði mál-
anna.
Þannig eru dulhúin málefni borin
fram fyrir okkur i ræðum og ritum,
og fellur þá í okkar skaut að finna
hið raunverulega gildi þeirra. En
það getur oft verið erfitt og mörg-
um ókleift, að finna hina raunvern-
legu og réttu undirstöðu.
Það er nú svo komið, að margir
hafa yfirleitt glevmt þessum máls-
hætti eða minnsta kosti að breyta
eftir honum. Málflutningur verður
óvandaðri með hverju ári sem líð-
ur. Mest ber þó á þessu í hagnýtri
þýðingu, þ. e. a. s. timarnir krefjast
þess, að einstaklingar ha'fi sefjandi
áhrif á fjöldann, og þá eru öll liugs-
anleg ráð notuð til að villa honum
sýn. Það reynist líka oft auðvelt,
því að á þeirri öld tækni og liraða,
sem nú gengur yfir, verður margt
til að dreifa huga manna, svo að
þeir gefa sér ekki nægan tima til að
athuga það, sem fyrir augu og eyru
ber.
Ómæld er sú óvild, það liatur og
tjón, sem mannkynið liefur orðið
'fyrir vegna þess, að menn liafa ekki
fundum orðum sínum stað eða við-
takendur ekki geíað fundið merg
málsins. En þetta er nú reyndar
ekki nýtt í mannkynssögunni. Tví-
ræð orð og setningar hafa orðið til
þess að svipta menn frelsi og fjöri.
Höfum við þar glögg dæmi úr Is-
lendingasögunum, t. d. um málflutn-
ing Marðar Valgarðssonar og afleið-
ingar lians. Og hvernig félagar
Grettis launuðu honum það, þegar
hapn sótti eldinn fyrir þá.
Á svo traustum undirstöðum
skyldu orð og ræður manna standa,
sem hús á bjargi, en eigi sem hús
á sandi. Hver sá, sem skilur þessa
meginreglu og fylgir henni út í yztu
æsar, mun öðrum fremur ávinna
sér traust og liylli þeirra, er hana
kunna að meta. En því aðeins eru
þeir þessa trausts verðir, að þeir
finni hjá sér innri þrá og einlægan