Hvöt - 25.04.1950, Blaðsíða 12

10
H V ö T
ÍSALDARDÝR
Loðinn nashyrning-
ur; Saiga antílópa og
mammút í baksýn.
(Málverk eftir
Charles R. Knight.
American Museum
of Natural History,
New Y ork).
calpicus.* En þar eS enginn vissi með
vissu í hvernig jarðlögum kúpan hafði
fundizt, var hún ekki talin áreiðanlegt
sönnunargagn við ákvörðun á aldri
mannkynsins. En þegar höfuðkúpan frá
Neanderdal var horin sanian við Gíbralt-
arhöfuðkúpuna, sást, að þær voru mjög
líkar og nú er Gíbraltarmaðurinn tal-
inn til homo neanderthalensis.
II. EINKENNI OG
LIFNAÐARHÆTTIR
Fyrir nálægt 130.000 árum, seint á
hlýviðrisskeiðinu milli þriðja og fjórða
ísaldarskeiðs,** hélt Neanderdalsmaður-
inn inn í Evrópu. Loftlagið í álfunni
var tekið að kólna, og síðasta ísaldar-
skeiðið, — Wiirmísöldin — var í aðsigi.
Neanderdalsmaðurinn hélt velli langt
fram eftir því tímabili, en dó síðan út.
Nú skulum við bregða okkur einar
þúsund aldir aftur í tímann og athuga
einn þessara karla.
Hann er lítill vexti, varla mikið hærri
* Calpe: gainalt nafn á Gíbraltar.
** Isöldin hófst fyrir ca. einni milljón ára.
Skiptist hún í fjögur ísaldarskeið með hlý-
viðrisskeiðum á milli. A hlýviðrisskeiðunum
varð hitinn heldur meiri en hann er nú. Síðasta
íwldarskeiðinu lauk fyrir um það hil 10—15.000
árum. Talið er, að við lifum nú á hlýviðrisskeiði
milli ísalda.
en 150—160 cm. Haun er þrekinn og
bolurinn þunglamalegur. Fæturnir eru
mjög stuttir frá hné að ökla, maður-
inn er auðsjáanlega enginn hlaupari.
Hann gengur hokinn í hnáliðunum, —
það vita menn af gerð liðamótanna.
Hendurnar eru stórar og klunnalegar.
Hálsinn er stuttur og höfuðið teygt fram
á við; ennið er lágt og liallast aftur.
Fyrir ofan augun er stór, óslitinn bein-
hryggur, sem einkennir flestar frum-
stæðar manntegundir og mannapana.
Neðri hluti andlitsins er sterkbyggð-
ur, munnurinn framstæður og tennurn-
ar stórar og sérkennilegar að gerð. Neðri
kjálkinn er stór og sterkur, liaka engin.
Heilabúið er allstórt, að meðaltali 1400
rúmcentimetrar, og stundum allt að því
eins stórt og í nútíma Evrópumanni, en
heilinn er nijög frumstæður að gerð
og lögun, mun frumstæðari en heili
nokkurra núlifandi manna.*
Neanderdalsmenn kunnu að fara með
eldinn. Þeir lifðu á svonefndri eldri
steinöld; vopn þeirra voru að mestu
úr óslípaðri tinnu. 1 fyrstu hafa þeir
lifað úti allt árið, kveikt sér eld til þess
* Til samanburðar má geta þess, að heili
Ástralíunegra er um 1290 cm3 að jafnaði.
Nútíma Evrópumaður hefur um 1450 cm3
heilabú.