Austri - 11.11.1993, Blaðsíða 3

Egilsstöðum, 11. nóvember 1993.
AUSTRI
3
Sameining
sveitarfélaga
Nú nálgast óðum sú stund, að
greidd verði atkvæði um samein-
ingartillögur umdæmisnefndanna,
en þessar tillögur hafa verið kynnt-
ar nokkuð að undanförnu.
Ég hefi hugleitt þessi sameining-
armál talsvert, lesið og hlýtt á það
sem ég hefi getað um þessi mál og
rætt við marga.
Á kynningarfundi í Valaskjálf á
dögunum, kom til nokkurra orða-
skipta um “þriðja stjómsýslustigið”
svonefnda, sem “Samtök um jafn-
rétti milli landshluta”, börðust
mjög fyrir á árum áður. Var þetta
afgreitt út úr umræðunni á Vala-
skjálfarfundinum, þannig, að þetta
væm hugmyndir sem ekki hefði
náðst samstaða um á sínum tíma og
ættu ekki heima núna í sameining-
aramræðunni.
Mjög ber á því í umsögnum fólks
úr sveitunum, að það óttast að
missa vald á málaflokkum eins og
fjallskilum, hreindýraveiðistjórnun,
lausagöngu búfjár og öðra slíku
sem er algjörlega mál sveitanna og
þeim þykir illa eiga heima á fund-
um bæjarstjóma, “stórsveitarfé-
laga” eins og margir segja.
Eins er mjög áberandi. hvað
margir óttast að missa valdið lengra
frá sér en nú er og þá verði skiln-
ingur minni, á sérþörfum jaðar-
byggða, og framkvæmdir og þjón-
usta á þeim svæðum verði minni en
nú er.
Loks telja margir að ýmsar stofn-
anir sem þó eru, þrátt fyrir allt, úti í
sveitum, muni verða lagðar niður,
af stjómum stórsveitarfélaganna “í
hagræðingarskyni”, þ.e. til þess að
spara útgjöld til þessara stofnanna,
ef þær verða á ábyrgð sveitarfélag-
anna, eins og t.d. skólamir eiga að
verða fljótlega.
Þannig kemur niðurstaðan úr
umræðunni mér fyrir sjónir, sem
ótti við að missa valdið frá sér og
að það lendi í höndum þeirra, sem
ekki hafi sama skilning á þörfum
sveitanna og núverandi sveitar-
stjórnir. Ekki sé tryggt að um
spamað verði að ræða við samein-
inguna og til hagræðingar verði
ýmislegt sem nú er í sveitunum lagt
niður af “hagkvæmnisástæðum”.
Ég sé þetta fyrir mér með talsvert
öðram hætti, en hér að framan er
sagt.
Við verulega stækkun sveitarfé-
laganna kemur upp þörfin fyrir öfl-
ugri undirnefndir af ýmsum toga,
til þess að fara með hina ýmsu
málaflokka, og þá einkum þá sem
era svæðisbundnir. Mætti nefna
sem dæmi.
1. Ýmis sérmál sveitanna, eins og
fjallskil, lausaganga búfjár,
Sigurjón Jónasson.
veiðimál alls konar o.fl. myndu
best geymd hjá hreppabúnaðarfé-
lögunum, sem era til staðar nú
þegar. Mætti þá gera ráð fyrir því
að þau myndu sameinast eftir
svæðum, þar sem hagsmunir
féllu saman og gera tillögur sína
sameiginlega til “stórsveitar-
stjórnarinnar”, nema þau hefðu
fullt vald í þessum málum og
réðu einhverju fjármagni í þessu
skyni sjálf.
2. Eins myndu verða myndaðar
skólastjómir við hvern skóla fyr-
ir sig og myndu þær stjórnir ör-
ugglega verða áhrifameiri, en nú-
verandi skólastjómir era í dag.
3. Ýmis frjáls félagasamtök, eins
og kvenfélög, ungmennafélög
o.fl. myndu að einhverju leyti
sameinast, eftir því sem þætti
henta á hverju svæði fyrir sig og
álitlegt teldist til að efla starf-
semina, eins og nú þegar er byrj-
að á Héraði.
4. Á sama hátt myndi verða skoð-
að á tilteknum svæðum, hvort
reka ætti sama fjölda félagsheim-
ila og eru í dag, sama ætti við
með kirkjur og fleira slíkt.
Allt þetta sem hér að framan er
sagt, styrkir mig í þeirri skoðun, að
hér sé með sameiningunni komið “-
þriðja stjómsýslustigið”, þ.e. að hin
nýju “stórsveitarfélög” myndi
“miðvaldið”, sem sýslurnar áttu
fyrr að hafa, eða landshlutamir.
Svæðisnefndir og ráð, sem óhjá-
kvæmilega verða mynduð eftir
sameininguna, munu þá verða með
valdsvið á svipuðum nótum og
hreppsnefndir hafa í dag, og þótt
þarna verði aðeins um sérmál
svæða að ræða, er það ekki ósvipað
því sem verið hefur, því ríkið hefur
jú ráðið öðra en sérmálum, fram
undir þetta, þótt boðað sé að flytja
eigi verkefni til hinna nýju sveitar-
félaga.
Niðurstaða mín er því sú, að ekki
sé eins mikið að óttast og látið hef-
ur verið í veðri vaka, af andstæð-
ingum sameiningarinnar.
Heimsborgin Hamborg

Lesendaferð Austra
18. - 21 . NÓVEMBER N.K.
Hamborg er frábær ferðamannaborg með ótal möguleika til
verslunarferða, skoðunarferða og skemmtana.
f Dregið verður úr nöfnum þeirra sem bóka fyrir 12. Á
V nóvember og fær einn farþegi 5000 kr. afslátt. J
VERÐ KR. 30.700
(+ FLUGVALLARSK. 1.565.-)
Huqsaáu |)ig elski tvisvar
um veuSiS er liloegilegt!
Þú færð flug til Reykjavíkur.
Rútuferð til Keflavíkur.
Flug til Hamborgar
Gistingu í 3 nætur á Hótel Graf Malke.
Skoðunarferðir og íslenska fararstjórn
Nýttu |)ér |)etta tráLæra tilboS! FLUGLEIÐIR

Vikublaðið
Hins vegar er afar slæmt, að lítið
hefur farið fyrir umræðunni um
hvernig eigi að skipa málum eftir
sameiningu, eins og ég var að rekja
hér að framan. T.d. var sú yfirlýs-
ing, eða greinargerð, sem borin var
í hús á Héraði, frá fundi oddvita
sveitarfélaganna á svæðinu, hvorki
fugl né fiskur, þar sem þeir forðuð-
ust að minnast á nokkuð af því sem
þarf óhjákvæmilega að gera. Þetta
var almenn yfirlýsing um að það
ætti að auka sem mest menningu
og þjónustu á svæðinu, en ekki
minnst á atvinnumál eða ýmis sér-
mál svæða.
Sameiningin bíður okkar, ef ekki
með okkar samþykki, þá með vald-
boði að ofan. Látum það ekki
henda, að sett verði lög á okkur,
veljum heldur okkar eigin samein-
ingarleið, með góðri þátttöku hinn
20. nóv. og samþykkjum samein-
inguna, sem víðast.
Sigurjón Jónasson
Framleiðum áprentaða
tau-burðarpoka.
Lágmarkspöntun 30 stk.
Húfugerð og tauprent
Sími 91-677911
NASA
INTERNA TIONAL
Allar stærðir íbúða,
raðhúsa og einbýlishúsa
Frá Samtökum fámennra skóla
Nú hefur verið ákveðið að færa
rekstarkostnað grunnskólanna til
sveitarfélaganna. Þetta á að gerast
þann 1. ágúst 1995. Sveitarfélög-
in hafa haft annan rekstarkostnað
grunnskólanna á sinni könnu en
laun til kennara, skólastjóra og
rekstur nokkurra sérstofnanna.
Mörg þeirra hafa staðið mynd-
arlega að sínum skólum. Samtök
fámennra skóla hafa nokkrar á-
hyggjur af því hve skammur tími
er til stefnu og mörg mikilvæg og
umfangsmikil mál eru ófrágengin.
Fram undan er því mikil vinna
og eru samtökin fús að leggja sitt
af mörkum svo að niðurstaðan
verði sem best. Samtökin vilja
leggja áherslu á að þessi breyting
verði til þess að efla íslenska
grannskóla til hagsbóta fyrir ís-
lenska æsku. Samtökin telja eftir-
farandi atriði mjög mikilvæg í
þessu sambandi:
1. Tryggja verður sem mest
jafnrétti til náms. Þess verður að
gæta að íslensk böm geti sótt
grunnskóla í sinni heimabyggð og
að grannnám verði samræmt um
allt land. Aldrei má láta sparnað-
ar- eða hagræðingarsjónarmið
skerða þennan rétt bamanna.
2. Hver skóli verði sjálfstæð
eining jafnvel þó að hún sé lítil.
Hugmyndir um skólasel eða
marga skóla undir einni stjórn eru
varasamar. t.d. með verri þjón-
ustu, minni skilvirkni og minni
metnaði. Svíar eru að hverfa frá
þessu og líta þess í stað á hvem
skóla sem sjálfstæða rekstrarein-
ingu.
3. Sú þjónusta sem fræðslu-
skrifstofur, Námsgagnastofnun,
Kennaraháskóli íslands og fleiri
hafa veitt skólum má ekki
minnka. Hingað til hafa skólar
getað leitað eftir ýmissi þjónustu
hjá fræðsluskrifstofunum og þjón-
ustan greidd af ríkinu. Eftir
verkaskiptinguna verða lítil sveit-
arfélög að hafa fjárhagslegt bol-
magn til að kaupa þessa þjónustu.
Þar gæti Jöfnunarsjóður hjálpað
upp á.
4. Hvorki ríki né sveitarfélög
mega líta svo á að tilfærsla grunn-
skólans til sveitarfélaganna sé
fyrst og fremst spamaðaraðgerð.
Fámennum sveitarfélögum verður
að vera gert kleift að reka sinn
skóla, þannig að sómi sé að.
Jöfnunarsjóður verður að tryggja
jöfnuð milli íbúa landsins.
5. Nauðsynlegt er að óháður að-
ili fylgist með því að sveitarfélög-
in sinni skyldu sinni og fari að
lögum í rekstri grannskólans.
Fréttatilkynning.
Þetta gamla góða... enn betra
TELEFAXÞJONUSTA
ASDIS HELG
GERFTHNAT|ASJONVARP
setustofu, Sl
sjonvarpi

Clappárstígur T - 5
I S1S1 Reykjavík,
Telephone: 354 -
Nú fáanlegt með
þykkari sinkhúð
en áður þ.e. 350 ar.
ístað 275 gr. pr/m2
Sígilt útlit - Varanleg lausn.
Iðnaðarmaðurinn þekkir efnið -
Við bætum um betur.
BORGARNES
BÁRUSTÁL OG KANTSTÁL
Vírnet hf. Borgarnesi - S:93-7l 000 - Umboðsmenn um allt land