Samtökin '78 - Samtakafréttir - 15.02.2001, Blaðsíða 18

Tímaritið Sl6Q og
vaxandi ofbeldi gegn
samkynhneigðum
• eftir Hauk F. Hannesson
„Við viljum auka ofbeldi gegn samkynhneigðum. Samkynhneig&ir
eru pöddur á þjóöarlíkamanum og þeim þarf að eyða."
Nei, þaS var ekki Adolf Hitler sem rita&i þessi orS, heldur ungir menn í SvíþjóS á síðasta
áratug þeirrar aldar sem upplifSi heimstyrjaldir, útrýmingarbúðir og gegndarlausar ofsókn-
ir alræðisafla. Samtökin Hvít arísk andstaða (Vitt Ariskt Motstánd - VAM) er hreyfing nýnas-
ista og gefa út tímaritið Sieg. Eins og nafn þess gefur til kynna er tilgangur útgáfunnar sá
að hvetja til aukins ofbeldis gegn samkynhneigðum og hafa félagsmenn þessara samtaka
gengið á undan með „góðu" fordæmi, misþyrmt og jafnvel myrt samkynhneigða, kveikt í fé-
lagsheimilum RFSL, landssamtökum samkynhneigðra, á nokkrum stöðum í SvIþjóS og staSiS
fyrir heimaslðugerð á Internetinu með hatursáróðri og hótunum.
Hvernig má þetta vera? I landi þar sem samkynhneigðir mega ganga I takmarkað hjóna-
band, þar sem til er lagasetning sem bannar misrétti gegn samkynhneigðum I atvinnulifinu
og þar sem bæði stjórnvöld og almenningur stæra sig af umburðarlyndi og velvilja gagn-
vart minnihlutahópum? Til þess að skilja þetta fyrirbæri er nauðsynlegt að lita til fortiSarinn-
ar og skoða forsendur nasismans I SvIþjóS og hvernig það illgresi sem nú skýtur upp koll-
inum á sér gamlar og grónar rætur.
Þegar myndin af Hitler hvarf af stofuborðinu
I heimstyrjöldinni siSari voru Sviar hlutlausir. Þó létu þeir undan vissum þrýstingi frá ÞjóS-
verjum þegar flutningar herliðs milli Þýskalands og NorSur-Noregs voru leyfðir yfir sænskt
landsvæSi með járnbrautarlestum.
Hugmyndafræðilega og stjórnmálalega hafa Sviar og ÞjóSverjar lengi verið tengdir. Stór
hópur þýskra innflytjenda settist til dæmis að I SvíþjóS á 17. öld og alltaf hafa verið sterk
tengsl milli háskóla i þessum löndum. Sænska konungsfjölskyldan hafði sterk tengsl við
Þýskaland í gegnum fjölskyldubönd og þegar nasisminn byrjaði að skjóta rótum fyrir alvöru
á fjórða áratug aldarinnar kom í Ijós að jarðvegurinn reyndist góður meðal vissra hópa i
SviþjóS.
Fyrir styrjöldina og á fyrstu árum hennar voru allmargir háskólamenn og fulltrúar annarra
starfstétta, svo sem læknar, hlynntir nasisma. Létu þeir í Ijósi þessar skoðanir sínar í ræðu og
riti, og mættu lítilli mótspyrnu í fjölmiSlum. Nasisminn var á þessum árum alls ekki framandi
mörgum Svíum og þess eru dæmi að finni fjölskyldur hefðu mynd af Adolf Hitler á stofuborS-
inu, líkt og þegar unglingar nútímans hengja upp myndir af poppstjörnum. Þegar leiS á styrj-
öldina hljóðnaði hins vegar hinn opinberi stuðningur við nasismann, góSborgararnir skiptu
jafnvel um mynd á stofuborðinu og settu þar Winston Churchill í staðinn.
I stríðslok var hlutverkaskipan breytt og enginn réttlætti nasismann opinberlega. Hins veg-
ar átti sér aldrei stað neitt hugmyndafræðilegt uppgjör hvað snerti stuðning áhrifamanna við
þessa stjórnmálastefnu í SvíþjóS, það varð bara þögn og öll orka beindist að uppbyggingu
velferðarsamfélags meS sósíaldemókratiskum formerkjum. Þrátt fyrir þetta lifði hugmynda-
heimur nasismans í hugskoti viss hóps fólks, sem átti sínar „leynireglur" og beiS betri daga.
Múrinn fellur
AriS 1989 féll Berlínarmúrinn og grundvellinum var kippt undan kommúnismanum. Fyrir
marga Austur-Þjóðverja, sem aldrei höfSu kynnst lýðræðislegu stjórnarfari, var öllum gildum
snúið á hvolf og grundvelli þess sem áður var taliS gott og gilt kippt undan mörgum. Jafn-
framt óx innflytjendastraumur til Vestur-Evrópu og atvinnuleysi jókst. I Þýskalandi urðu við-
1 8 SAMTAKAFRÉTTIR • febrúar 2001