Fjölrit RALA - 15.11.1981, Blaðsíða 56

50
gróðri. Aska frá Heklu hefur löngum verið talin mjög hættuleg
x þessu tilliti.
I Skjólkvlagosinu 1970 var komið á fót samstarfsnefnd
nokkurra rannsóknastofnana til að fylgjast með útbreiðslu ösku
og fXúormengunar. Þessar stofnanir voru: Rannsðknastofnun
iðnaðarins (nú Iðntæknistofnun Islands), Rannsóknastofnun
landbúnaðarins og Tilraunastöð háskðlans I meinafræði að
KeXdum. Samstarfsnefndin kannaði þá útbrelðslu mengunarinnar
og fylgdist með breytingum á flúormagni í gróðri. Eftir
Skjólkvlagosið var einnig fylgst með flúormagni I beinum fjár
og tannskemmdum. - Nefndarmenn sátu fundi með bændum og
ráðunautum á þeim svæðum sem mengunar gætti. Reynsla af þessum
samstilltu aðgerðum var gðð. Strax og gosið hófst 17.
ágúst 1980 voru gerðar ráðstafanir til að samstarfsnefndin frá
1970 tæki til starfa. Menn voru gerðir út af örkinni til að
safna sýnum af ösku og grððri og nefndin var kölluð saman til
fundar hinn 18. ágúst kl. 14. Þegar á þeim fundi lágu fyrir
fyrstu mælingar á flúormagni í ösku og grððri. A fundinum var
skipulögð sýnataka á næstu dögum og var komið upp föstum
sýnatökustöðum til þess að fylgjast mætti með breytingum. Auk
þeirra sýna sem nefndin lét safna barst fjöldinn allur af
sýnum frá einstaklingum.
fi fyrsta fundi nefndarinnar var samin fréttatilkynning
þar sem greint var frá fyrstu niðurstöðum og nokkrar
leiðbeiningar gefnar. - Síðar sendi nefndin frá sér tvær aðrar
fréttatilkynningar, þá slðari 8. desember.
1 fréttatilkynningu nefndarinnar frá 1. september segir:
"Niðurstöður mælinga á flúor I grððri og ösku sýna, að magn
flúors fer lækkandi á öllu öskufallssvæðinu, en er þð yfir
hættumörkum á nokkrum stöðum enn". I sömu tilkynningu sagði:
"öskumengað þurrhey ber að hirða sér, halda þvl aðgreindu frá
öðru heyi og forðast að gefa það ungviði I vetur".
A fundi nefndarinnar 22. september kom fram að há
flúorgildi höfðu komið fram I beinum úr lömbum I Skagafirði.
íkveðið var að kanna nánar ástand beina úr lömbum á
öskufallssvæðinu.
A fundi 8. desember kom fram að efnagreiningar á heyi úr
hlöðum I Skagafirði sýndu allhátt flúormagn. Sömuleiðis sýndu
beinamælingar mjög hækkað flúorgildi I beinum úr lömbum á
öskufallssvæðinu.
Fréttatilkynnlng frá 8. desember hljððaði svo:
"Mælingar á flúormagni I beinum úr sláturlömbum af
öskufallssvæðunum, sem tekin voru til rannsðknar I haust, sýna
að beinin hafa tekið til sln verulegt flúormagn á öskumenguðu
landi. Búast má við, að eltthvað muni bera á tannskemmdum I
skepnum sem eru að taka út vöxt á þessum svæðum.
Áríðandi er að tryggja öllu búfé á öskufallssvæðinu næga
steinefnagjöf I vetur.
Komið hefur I ljðs, að verulegt öskumagn hefur borist I
hlöður með öskumenguðu heyi. Flúormagn I slíku heyi er svo
hátt, að varast ber að gefa það ungviði, og helst ætti ekki að
fððra annað búfé á þvl eingöngu."
Auk þeirra rannsðkna sem nú hafa verið raktar, voru