Fjölrit RALA - 10.05.1988, Blaðsíða 25

21
í Ijós hafa komið þrír áður óþekktir sjúkdómar í íslenska melrakkanum. Þeir eru
heila/lifrarbólga, refavanki og eyrnamaur. Með tilkomu verkefnisins tókst að vara menn við
því að taka melrakka inn á refabú og má fullyrða að með því hafi mörgum refabændum
verið forðað frá verulegu tjóni.
Illa hefur gengið að fá melrakkatófurnar til að beiða en betur gengur að ná sæði úr
melrakkarefum og hefur tekist að fá blendinga við bláref með því að sæða blátófur með
sæði úr melrakkaref.
Framræktun á blendingum hefur gengið fremur hægt, m.a. vegna áfalla af ófrjósemi
sem urðu í Lambhaga eins og öðrum refabúum á Suðurlandi vorið 1987.
Kvnbætur á hafbeitarlaxi (RL 4281
Stefán Aðalsteinsson og Jónas Jónasson
Þetta verkefni er samvinnuverkefni milli Veiðimálastofnunar, Laxeldisstöðvarinnar í
Kollafirði og Rannsóknastofnunar landbúnaðarins.
Verkefni þetta er stórt í sniðum. Það hófst haustið 1987 þegar byggt var og innréttað
eldishús fyrir uppeldi á 150 laxafjölskyldum í Kollafirði. Klakfiskur var fenginn úr
Kollafirði, Laxá í Aðaldal og Stóru-Laxá í Hrunamannahreppi.
Samkvæmt áætlun verður fyrstu fjölskyldunum (alsystkinahópunum) sleppt í hafbeit
sem gönguseiðum sumarið 1989 og vænta má endurheimta af þeim sumarið 1990.
Tilgangurinn með þessu verkefni er að kanna hve mikill arfgengur breytileiki er í
endurheimtuhlutfalli laxa heim á sleppistað og hve mikill arfgengur breytileiki er í
vaxtargetu laxa á hafbeitartímanum. Um þessa þætti er lítið vitað og þess vegna var
hafist handa um þetta verkefni.
Verkefni þetta er styrkt af Norrænu ráðherranefndinni og Norræna iðnþróunarsjóðnum
og er með norræna verkefnisstjórn. Það er að mestu leyti framkvæmt á íslandi en í
Færeyjum er verið að ala upp 30 fjölskyldur sem einnig verður sleppt í hafbeit á vegum
þessa verkefnis.
Afkvæmarannsóknir á hrútum á Hesti 1985 - 1987
Stefán Sch. Thorsteinsson og Sigurgeir Þorgeirsson
í 1. töflu eru birtar niðurstöður úr afkvæmarannsóknum á hrútum á Hesti árin 1985
- 1987. Alls voru prófaðir 39 hrútar, 36 fæddir á Hesti, tveir aðkeyptir frá Nýja-Bæ í
Bæjarsveit og Gullberastöðum í Lundarreykjadal, en sá þriðji, Klaki 83-872 er sæðisgjafi á
Sæðingastöðinni í Borgarnesi. Taflan sýnir meðalfallþunga allra lamba þegar öll lömb hafa
verið leiðrétt að meðalfallþunga tvílembingshrúta hvers árs. Jafnframt sýnir taflan
kynbótaeinkunn hvers hrúts fyrir fallþunga og kjötgæði, sitt í hvoru lagi og einnig vegna
meðaleikunn fyrir báða þessa eiginleika.
Haustið 1981 fengu sauðfjársæðingastöðvar landsins leyfi Sauðfjárveikivarna til þess að
kaupa hrútlömb frá Hestbúinu. Á árunum 1982 - 1984 voru 13 afkvæmaprófuð hrútlömb
seld sæðingarstöðvunum og 1986 bættust 4 við og eru þau því orðin 17 talsins.
í 2. töflu er sýnd frjósemi og afurðaeinkunn dætrahópa þeirra hrúta sem
afkvæmaprófaðir voru 1982 - 1986 og sett var á undan. Alls eru þetta 290 dætur undan 25
feðrum. í töflunni er birt frávik hvers dætrahóps frá búsmeðaltali hvers árgangs.
Hafa ber í huga að dætrahóparnir eru óvaldir, en meirihluti hvers árgangs er úr
valda hluta fjárins á Hesti og eiga þær ær að jafnaði talsvert betri mæður en ærnar í
dætrahópunum. Þar af leiðandi er eðlilegt að dætrahóparnir séu að jafnaði undir
búsmeðaltali, einkum í afkvæmaeinkunn.