Fjölrit RALA - 10.05.1988, Blaðsíða 111

107
LANDNÝTINGARDEILD
Ingvi Þorsteinsson
Meginviðfangsefni landnýtingardeildar hafa verið rannsóknir á beitilöndum, þ.e. á
útbreiðslu gróðurs, uppskerugetu, ástandi og beitarþoli. Eðli sínu samkvæmt hafa þessar
rannsóknir verið afar fjölþættar og spannað yfir mörg svið og verkefni er varða
grasafræði, kortagerð, jarðvegsfræði, fóðurfræði og beitartilraunir, svo að eitthvað sé nefnt.
Jafnframt hefur verið unnið að áburðarrannsóknum í því skyni að auka afrakstur beitilanda.
Á þeim nærfellt þrem áratugum sem liðnir eru síðan fyrst var tekist á við þetta
viðfangsefni við stofnunina hafa áherslur á verkefni verið breytilegar eftir árum.
Gróðurkortagerð hefur þó oft verið tímafrekasti og dýrasti þátturinn, enda talið
grundvallaratriði að hafa sem gleggsta vitneskju um stærð og eðli gróðurlendis landsins.
Skortur á nægilega góðum grunnkortum hefur staðið gróðurkortagerð af byggð fyrir þrifum.
Nú er að rætast úr þessu því að hafin er gerð grunnkorta í mælikvarða 1:25000 og í
kjölfar þeirra eru gerð gróður- og jarðakort í sama mælikvarða. Með þessu má segja að nýr
áfangi í starfi landnýtingardeildar sé hafinn. Auk almennra upplýsinga um gróður, sem
eldri kortin sýna, eru landamerki jarða færð inn á nýju kortin. Þau gefa einnig vitneskju
um stærð, gróður og ræktunarhæfni hverrar jarðar. Henta þau því vel til hvers kyns
skipulagningar á landnýtingu.
Auk þeirra verkefna sem deildin hefur unnið að fyrir eigin fjárveitingar tók hún á
árunum 1985-1987 í vaxandi mæli að sér ýmis verkefni fyrir aðra aðila, bæði stofnanir og
sveitarfélög. Má þar nefna rannsóknir og eftirlit fyrir Landsvirkjun með uppgræðslu á
hálendinu vegna fyrirhugaðrar virkjunar Blöndu, könnun á ástandi birkiskóglenda landsins
og á skógræktarskilyrðum fyrir Skógrækt ríkisins og rannsóknaverkefni fyrir
Náttúruverndarráð.
Loks hefur í samvinnu við Landgræðslu ríkisins verið unnið að könnun á ástandi
beitilanda með tilliti til núverandi beitarþols þeirra.
Ekki verða tíunduð hér öll þau verkefni sem unnið hefur verið að á árunum 1985-
1987 en aðeins drepið á hin helstu.
Gróðurkortaeerð (RL 151)
Ingvi Þorsteinsson, Einar Gislason, Guðmundur Guðjónsson og
Kristjana Guðmundsdóttir
Árið 1985 voru gefin út 9 gróður- og jarðakort af S-Þingeyjarsýslu í mælikvarðanum
1:25000, byggð á nýjum grunnkortum sem landnýtingardeild hafði frumkvæðið að í samvinnu
við ýmsar aðrar stofnanir. í kjölfarið var hafist handa um grunnkortagerð á Snæfellsnesi
og fyrri hluta árs 1988 voru gefin út 9 gróður- og jarðakort þaðan í mælikvarða 1:25000,
en alls verða kortin 15 af Snæfellsnesi.
Nú er þessi grunnkortagerð með lögum í höndum Landmælinga íslands og standa
vonir til að skriður komi á útgáfu þeirra.
Sumarið 1985 var lokið við kortlagningu Biskupstungnahrepps og Hrunamannahrepps.
Gengið var frá innsetningu landamerkja allra jarða í Biskupstungnahreppi og hluta af
Hrunamannahreppi. Þá voru kortlagðar Suðureyjar á innanverðum Breiðafirði og lokið var
innsetningu landamerkja á Snæfellsnesi.
Sumurin 1986 og 1987 var unnið að endurskoðun eldri gróðurkorta Rala af Reykjavík
og nágrenni vegna tilkomu nýrra grunnkorta og nú er lokið endurskoðun svæðis sem nær
yfir mikinn hluta af landnámi Ingólfs. Staðarfjöll, afréttur vestan vatna í Skagafirði, voru
kortlögð 1986.
Starfsmenn deildarinnar tóku þátt í því verkefni Skógræktar ríkisins að kortleggja